‘Nu ben ik voor 80 procent Tsjech en voor 20 procent Slovaak, maar straks voor 100 procent Belg.’ De keuzes van Anderlechtdoelman Daniel Zitka.

D aniel Zitka. Doelman. Geboren in Havirov, Tsjecho-Slowakije, op 20 juni 1975. Loopbaan als voetballer : Havirov (1993-94), Viktoria Zizkov (1994-95), FC Zlin (1995-97), Tatran Presov (1997-99), Lokeren (1999- 2002), Anderlecht.

Tsjechië of Slovakije ?

Daniel Zitka : “Ik ben geboren in het Tsjechische deel van het land, maar op voetbalgebied beleefde ik mijn mooiste jaren bij Presov, in Slovakije. Ik voel me 80 procent Tsjech en 20 procent Slovaak. Tenminste, op dit moment, want straks, als mijn naturalisatieaanvraag behandeld is, zal ik me 100 procent Belg voelen ( lacht).”

Jakob Kafka of Franz Kafka ?

” Jakob Kafka, hij was mijn concurrent bij de Tsjechische beloften. Als tiener heb ik niets van Franz Kafka kunnen lezen, om de eenvoudige reden dat zijn boeken onder het communistische regime verboden waren. Intussen heb ik mijn schade ingehaald. Romans als Het Proces zijn natuurlijk meesterwerken.”

Sparta Praag of Slavia Praag ?

“Sparta is het uithangbord bij uitstek van het Tsjechische clubvoetbal. Vroeger was Slavia een naam als een klok, maar sinds het begin van de jaren negentig – zeg maar sinds het bestaan van de Champions League – staat Sparta op eenzame hoogte in de hoofdstad en zelfs in het land. Sparta Praag is voor Tsjechië ongeveer wat Rosenborg voor Noorwegen vertegenwoordigt.

“Een andere reden om voor Sparta te kiezen is de aanwezigheid van een beroemde Belgische voetballer bij die club in de periode tussen de twee wereldoorlogen : Raymond Braine. De gewezen speler van Beerschot heeft bij Sparta Praag zeer goede herinneringen nagelaten. Zijn portret hangt nog altijd in het Letna-stadion.”

Peter Cech of Ivo Viktor ?

“Volgens oudere mensen is Ivo Viktor de beste doelman die Tsjecho-Slowakije ooit heeft gekend. Zelf heb ik hem jammer genoeg nooit aan het werk gezien. In de jaren zestig, toen hij actief was, was ik zelfs nog niet geboren. Daarentegen ben ik wél goed geplaatst om te zeggen dat Peter Cech de beste Tsjechische doelman van het moment is. Hij geldt voor mij als het prototype van de moderne doelman : groot, soepel, zelfverzekerd. Ik durf hem gerust naast Gianluigi Buffon te plaatsen.”

Pavel (Nedved) of (Vaclav) Havel ?

“Ontegensprekelijk Vaclav Havel, de man van de vernieuwing in Tsjechië. Pavel Nedved munt slechts in één domein uit, al heeft hij in dat domein wel de absolute top bereikt door het winnen van de Gouden Bal in 2003. Havel is eerst beroemd geworden als schrijver – zijn Brieven aan Olga is pure kunst – en daarna als politicus. Zijn kwaliteiten als president kunnen niet genoeg geroemd worden. Sinds 1993 zet hij de nieuwe republiek van Tsjechië op de wereldkaart. Als iedereen intussen weet waar Tsjechië ligt, is dat minder aan Pavel Nedved te danken dan aan Vaclav Havel.”

De Praags Lente of de Belgische zomer ?

“De Praagse Lente natuurlijk. Twaalf jaar na de Hongaarse opstand in 1956 was dat de manier van de Tsjecho-Slowaken om af te rekenen met de grote communistische broer, de Sovjetunie. Ik heb die evenementen niet meegemaakt, ze dateren van voor mijn geboorte. Slechts druppelsgewijs hebben we iets over die gebeurtenissen vernomen, op basis van wat oudere mensen erover vertelden. In de schoolboeken stond deze episode met geen letter vermeld. De lessen geschiedenis hielden voor ons op met de Russische Revolutie van 1917. Het leek alsof er daarna niets meer gebeurd was. Het is pas na de splitsing van het land in Tsjechië en Slovakije dat ze op school aangepaste, geactualiseerde geschiedenisboeken gebruikten. Pas toen konden de jongens van mijn generatie achterhalen wie Alexander Dubcek werkelijk geweest was – de man die in 1968 tegen de Russen inging. Pas toen raakten we vertrouwd met het personage Jan Palach, de man die zichzelf in brand stak uit protest tegen de aanwezigheid van de Sovjettanks in de straten van Praag.”

IJshockey of tennis ?

“IJshockey, de meest veeleisende ploegsport ter wereld. In vergelijking met die discipline is voetbal een lachertje ( lacht). Zoals de meeste jongeren in Tsjechië ben ik van klein af begonnen met ijshockey en zelfs als adolescent heb ik het nog gespeeld. Louter voor de fun, want ik heb me nooit bij een club aangesloten. ’s Winters ging ik gewoon met de vriendjes ijshockey spelen op een bevroren vijver. En ik stond niet in het doel, nee, want daarvoor moet je volslagen geschift zijn, zelfs al draag je als keeper in het ijshockey beschermende kledij. Maar ik beschikte niet over veel talent voor ijshockey. In tegenstelling tot bijvoorbeeld mijn ploegmaat Martin Kolar : als die niet voor voetbal had gekozen, had die ook in het ijshockey carrière kunnen maken.”

Ivan Lendl of Libor Pimek ?

” Libor Pimek. Ik heb hem al een paar keer ontmoet, hij woont in Antwerpen. Een sympathieke gozer, jammer genoeg werd hij in Tsjecho-Slowakije geblokkeerd door tennissers met meer talent dan hij zoals Ivan Lendl en Tomas Smid. Voor de anekdote : ook Smid is met een Antwerps meisje getrouwd. En Hana Mandlikova woont tegenwoordig ook in België. Uw land trekt dus kennelijk niet slechts Tsjechische voetballers aan.”

Lokeren of Brussel ?

“Lokeren. In het algemeen heb ik het meer op kleine dan op grote steden begrepen. Het staat omzeggens vast dat ik na mijn carrière terug naar Tsjechië trek. Maar niet zoals de meeste voetballers naar Praag. Misschien dat ik een onderkomen zoek in de rand van de hoofdstad, maar beslist niet in het centrum. Een terugkeer naar Havirov sluit ik eveneens uit. Want tussen mijn geboortestad in het industriële Moravië en het prachtige Bohemen is het makkelijk kiezen.”

Mladen Dabanovic of Tristan Peers- man ?

“Zelfs al verschillen we karakterieel als dag en nacht, ik schiet goed op met Tristan Peersman. Misschien komt dat wel omdat we op verschillende momenten dezelfde extreme situaties meemaakten. Dat heeft ons dichter bij elkaar gebracht. Die verbondenheid heb ik bij Lokeren nooit ervaren met Mladen Dabanovic. Daar was het ieder voor zich.”

Nummer 1 of nummer 25 ?

“Bij Lokeren heb ik nummer 30 en nummer 12 gedragen. Bij Anderlecht kreeg ik eerst nummer 25, vervolgens nummer 1. Ik verkies het nummer 1, omdat het nummer 1 voor een doelman een sterk symbool is. Ik ben er des te meer aan gehecht omdat mijn voorganger bij Anderlecht, Filip De Wilde, me dat nummer persoonlijk heeft gegeven. Toen hij afscheid van de spelers van Anderlecht nam, overhandigde hij me zijn shirt. ‘Dat is voor jou’, zei hij.”

De brave soldaat Svejk of de kleine smeerlap ?

“Je doelt toch niet op Tristan Peersman en mezelf ( lacht)? Zoals de meeste landgenoten herken ik me wel in Svejk, het personage uit de bestseller van Jaroslav Hasek : een gewonde soldaat die in zijn rolstoel besluit om in Sarajevo te gaan vechten tegen de Turken, in volle Eerste Wereldoorlog. Svejk is de karikatuur van de gemiddelde Tsjech. Een levensgenieter maar moedig wanneer het nodig is. Of Tristan Peersman het kleine smeerlapje is, betwijfel ik. Sommigen willen hem vanwege zijn gedrag in die rol duwen. Ik zie in hem in de eerste plaats een toffe collega.”

Pils of trappist ?

“Pils, de naam komt trouwens van de Tsjechische stad Plzen. Bij ons heeft pils 4,5 procent alcohol, hier in België is het bier wat sterker. Trappist vind ik veel te zwaar, dat drink ik hoogst zelden.”

Alin Stoica of Lukas Zelenka ?

“Ik ken Alin Stoica niet goed. Maar uit wat ik bij Anderlecht van de ploegmaats hoor, leid ik af dat hij zijn carrière gemist heeft. Op 25-jarige leeftijd stoten veel voetballers door naar een competitie van een hoger niveau. Hij voert een omgekeerde beweging uit. Dan heb ik meer begrip voor Lukas Zelenka. Hoewel die bij Sparta Praag onbetwistbaar titularis is, overweegt hij om naar Westerlo terug te keren. Ik kan hem daarin volgen, het niveau van de Tsjechische competitie is niet om over naar huis te schrijven. Het beste bewijs is dat Sparta Praag er ieder seizoen meteen wordt uitgekegeld in de Champions League. Dat is een gevolg van een gebrek aan tegenstand in het eigen kampioenschap.”

Martin Kolar of Jan Koller ?

“Op het menselijke vlak alleszins Martin Kolar, ik beschouw hem een beetje als mijn kleine broer in België. Als voetballer is Jan Koller natuurlijk een monument. De gedaantewisseling van Jan heeft veel mensen verbaasd. Destijds werd in Tsjechië gelachen om zijn stunteligheid. Bij zijn komst in Lokeren werd er eerst ook zeer meewarig over hem gedaan, als ik mijn landgenoot Roman Vonasek – die hem daar heeft meegemaakt – mag geloven. Maar Jan heeft zich ontwikkeld tot een groot voetballer in meer dan alleen maar de letterlijke betekenis van het woord.”

Afrikanen of IJslanders ?

“Bij Lokeren waren die twee groepen zeer complementair, maar ik voel meer verwantschap met de IJslanders. Het gedrag van de Afrikaanse voetballers kan ik niet altijd begrijpen. Ze getuigen niet altijd van de passende mentaliteit. Op een dag heb ik Sambegou Bangoura eens zo lelijk tekeer zien gaan tegen de Lokerense kinesist Stany Rogiers dat die prompt van het veld stapte en zijn ontslag aanbood. En dat is niet het enige voorbeeld dat ik kan aanhalen.”

Vlamingen of Walen ?

“Ik heb drie jaar bij Lokeren gevoetbald, in die periode heb ik lessen Nederlands gevolgd. Momenteel woon ik in Asse, in Vlaams-Brabant. Ik neig dus veeleer naar Vlaanderen. Maar ik kom goed overeen met mijn francofone ploegmaats.”

De zee of de bergen ?

“De bergen. Wanneer ik de kans krijg, trek ik met mijn gezin de bergen van Slovakije in. Daar kan ik me uitleven op de skilatten : alpineskiën of skilopen. Goed voor de gezondheid en een goede training. Ik zou alle voetballers willen aanraden om tijdens de winterstop te skiën. Ze zouden in een blakende conditie aan de terugronde beginnen.”

Geel of rood ?

“Als het de kleur van de kaart is die de scheidsrechter trekt, heb ik liever geel. Als het over mijn uitrusting als doelman gaat, geef me dan maar rood.”

De bal van Adidas of de bal van Nike ?

“Adidas is sponsor van Anderlecht, dus kunt u mijn voorkeur raden. Aan de Nike-bal bewaar ik trouwens slechte herinneringen. In de Champions League speelden we op Valencia met een Nike-bal. Die is een beetje kleiner dan de ballen waarmee ik bij Anderlecht werk. Ik wil niet naar excuses zoeken, maar ik ben ervan overtuigd dat die eerste goal van Valencia niet valt als er met een bal van Adidas wordt gespeeld.”

Roger Lambrecht of Roger Vanden Stock ?

“Twee totaal verschillende voorzitters. Lambrecht is opvliegend van aard en zit nooit om een straffe uitspraak verlegen. Roger Vanden Stock is kalmer, beheerster. Doe mij maar Vanden Stock, al vind ik dat hij zich wat meer in de kleedkamer zou moeten laten horen. Wat Lambrecht te veel doet, doet Roger Vanden Stock een tikkeltje te weinig.”

Silvio Proto of Bertrand Laquait ?

” Silvio Proto, want gezien zijn leeftijd heeft die veel meer groeimarge dan Laquait.”

Peter Schmeichel of Oliver Kahn ?

” Peter Schmeichel vanwege zijn natuurlijke autoriteit. Oliver Kahn overdrijft wat volgens mij. Ik heb het meer begrepen om mensen die zich onderscheiden zonder te willen opvallen.”

door Bruno Govers

‘Met een bal van Adidas valt die eerste goal in Valencia nooit.’

‘In vergelijking met ijshockey is voetbal een lachertje.’

‘Op school stopten onze geschiedenisboeken bij de Russische Revolutie van 1917.’