Volgend seizoen wordt de competitie in eerste klasse gespeeld met zestien ploegen en met play-offs. Hoe zit dat nu precies in mekaar?
Op 1 augustus start de nieuwe voetbalcompetitie in eerste klasse met zestien ploegen. IvanDeWitte, voorzitter van de Profliga en van AA Gent verheugt zich er nu al op. “We weten dat de formule niet perfect is, maar we moesten iets doen om niet te verzanden in immobilisme. Met het oog op de televisierechten was een interessantere formule nodig, en om de teams die Europees spelen beter voor te bereiden was er nood aan een hoger aantal topwedstrijden met een hoog tempo. Niet alle clubs waren overtuigd van het nut van de hervorming, maar uiteindelijk hebben ze er zich allemaal bij aangesloten.” HermanWijnants, de manager van Westerlo, voegt daaraan toe: “Ze zijn bezweken onder de druk van Anderlecht, dat dreigde minder solidair te zijn.”
Druk van Anderlecht
“Het klopt dat Anderlecht druk uitoefende”, erkent HermanVanHolsbeeck. “Wij waren immers vragende partij voor deze hervorming. We waren zelfs bereid een deel van onze tv-rechten af te staan aan andere clubs om hen achter ons te scharen. We kregen steun van Genk, Gent, Charleroi en een beetje van Brugge, maar niet van Standard dat vooral focuste op de tv-rechten en liever de huidige formule wilde behouden.”
PierreFrançois ontkent dat niet. “Onze prioriteiten lagen inderdaad bij een betere verdeling van de televisierechten. Wij wilden in de Profliga een debat op gang brengen rond de vraag of het wel kon om een competitie met 40 wedstrijden te spelen in een infrastructuur die niet echt up-to-date is. Ivan De Witte is daar niet op willen ingaan. Goed, dan moeten we dus 40 wedstrijden spelen.”
Dat Anderlecht aandrong op de hervorming heeft volgens Van Holsbeeck twee redenen. “Het niveau van de competitie moest omhoog en we moesten proberen om meer inkomsten te halen. Toen RogerVandenStock kandidaat-bondsvoorzitter was, had hij al een plan voorgesteld om de competitie te hervormen en om in eerste klasse met veertien teams te spelen. Tegelijk dacht hij aan play-offs om het aantal topwedstrijden te verhogen en zo meer uit de televisierechten te puren. Dat is een absolute noodzaak als we Europees niet verder willen afglijden.”
Van Holsbeeck verzekert ook dat Anderlecht zich niet egoïstisch heeft opgesteld. “We hebben geprobeerd om een formule te vinden waarmee zoveel mogelijk partijen kunnen leven. Daarom hebben we ook het gespecialiseerde Nederlandse bureau Hypercube ingeschakeld, dat rekening heeft gehouden met de belangen van grote, middelgrote en kleine clubs. Ik ben ervan overtuigd dat play-off I (zie kader) een enorm succes zal worden. Voor play-off II bestaat inderdaad het gevaar dat men dat als het vijfde wiel aan de wagen ziet, maar er staat toch een plaats in de UEFA Cup op het spel. Nu hebben ploegen tussen de 7de en de 14de plaats geen enkele kans om via de competitie Europees voetbal te halen. Uiteindelijk zou de formule dus voor iedereen goed moeten zijn. Maar het is wel typisch Belgisch dat men al kritiek geeft nog voor de eerste bal in deze nieuwe formule getrapt is.”
Plan-Wijnants en Beneliga
MichaelvanPraag, de Nederlandse bondsvoorzitter die ook ex-voorzitter is van Ajax, wil een studie aanvragen die peilt naar het nut van de oprichting van een Beneliga. Ook Van Holsbeeck gelooft daar nog altijd in. “Ik denk dat we daar op termijn naartoe zullen gaan. De kleine landen moeten zich groeperen. UEFA-voorzitter MichelPlatini lanceerde niet voor niets het idee van een Balkancompetitie. Dat Van Praag nu vanuit Nederland voor een Beneliga pleit, is nieuw, want tot nu toe toonden vooral de Belgen zich vragende partij. Ondertussen hebben ook onze noorderburen echter Europees steeds minder in de pap te brokken.”
Herman Wijnants had eigenlijk een andere formule in gedachten met twintig teams. “Ik dacht aan een eerste klasse A en een eerste klasse B, omdat ik ervan uitging dat er op termijn plaats zou zijn voor twintig Belgische profploegen”, legt hij uit. Volgens zijn plan zouden in de eerste ronde de tien teams van 1A en de tien van 1B het tegen elkaar opnemen. Na die eerste ronde zouden de laatste vijf van 1A verhuizen naar 1B en de eerste vijf van 1B naar 1A. Van januari tot mei zou dan in 1A gestreden worden voor de titel en voor de Europese tickets en in 1B voor het behoud en het laatste UEFA Cupticket. “Het nadeel van mijn formule”, erkent Wijnants, “is dat er op de goede trein slechts plaats was voor vijf teams. En dat verontrustte een club als Germinal Beerschot, die gewoonlijk zesde of zevende eindigt. Daar staat tegenover dat de formule ook het voordeel had dat vijftien teams er zeker van waren dat ze minstens één keer een van de grote ploegen konden ontvangen. Met twee teams meer in eerste klasse zou ook niemand ontevreden geweest zijn, noch de clubs uit de onderste regionen van de hoogste klasse, noch die uit tweede klasse.”
Ook tweede klasse wordt immers hervormd, want door de gekozen formule zal het minder gemakkelijk zijn om de promotie af te dwingen, en de verlaging van het aantal eersteklassers heeft ook gevolgen voor alle andere lagere reeksen. “De verantwoordelijken voor tweede klasse hebben de gekozen formule twee keer voor de rechtbank aangevochten en twee keer verloren”, zegt De Witte. “Ik denk dat ze een derde keer hun gelijk zullen proberen te halen, maar dat hun verzoek weinig kans maakt. In plaats van zich constant tegen de eersteklassers te keren, zouden ze beter ook hun eigen competitie drastisch hervormen.”
Voor- en nadelen
Wat zijn de voordelen van de nieuwe formule? “In de eerste plaats verdubbelt het aantal topwedstrijden”, oppert De Witte. “En er zullen minder middenmoters zijn die niets meer te winnen of te verliezen hebben. Ik maak me sterk dat play-off I het kampioenschap een nieuwe boost zal geven, maar ik moet toegeven dat het nog een vraagteken is of ook de play-off II zal aanslaan.” Hoe zullen de supporters reageren als de 14de uit de reguliere competitie alsnog een ticket voor Europees voetbal krijgt, terwijl de teams die 5de en 6de eindigen, daarvan verstoken blijven? “We kunnen ons inderdaad die vraag stellen. Maar anderzijds moeten we ons ook de vraag stellen of alle clubs geïnteresseerd zijn in Europees voetbal. Het gevaar bestaat inderdaad dat veel clubs redelijk vroeg in het seizoen geen echte doelstelling meer zullen hebben, maar aangezien ze ook niet met degradatie bedreigd zullen zijn, durf ik hopen dat ze van de situatie zullen profiteren om met jongeren te werken. Play-off II zou op die manier een mooie kans bieden om jong talent te doen ontluiken.”
Sommige clubs zouden ook aan het rekenen kunnen gaan. Als ze weten dat de zevende plaats nog recht kan geven op Europees voetbal, maar de zesde in geen geval, zullen ze misschien opzettelijk mikken op de play-off II. “Dat is inderdaad een van de achilleshielen van de formule”, geeft De Witte toe. Een ander nadeel is dat de 15de in de stand het seizoen al beëindigt op 15 maart en dan moet wachten tot midden mei om een eindronde te spelen met drie clubs uit tweede klasse. “Voor dat probleem hebben we inderdaad geen oplossing gevonden”, moet de voorzitter toegeven. “De betrokken club kan dat eventueel opvangen met vriendschappelijke wedstrijden of anders de spelers een maand vakantie geven en dan met een voorbereiding starten zoals voor het seizoen. In dat geval zullen de spelers volgens mij ook heel fris aan de start van de eindronde verschijnen, wat ongetwijfeld een grote troef is ten opzichte van de tweedeklassers die tot het laatste moment zullen hebben moeten strijden om daar te raken.” Ook de 16de in de stand zal trouwens de competitie al midden maart afsluiten en dan moeten wachten tot midden augustus om te hervatten in tweede klasse. “Ja, maar op dat moment zal een club die degradeert ook wel andere katten te geselen hebben”, repliceert De Witte.
Evaluatie
“We moeten er nu voor gaan en de twee komende competities spelen volgens de vastgelegde formule”, zegt De Witte. “Na twee jaar kunnen we dan een evaluatie maken en eventueel een aantal zaken bijsturen. Ik maak me echter sterk dat we op de goede weg zijn. Tijdens mijn vakantie in Frankrijk zag ik een artikel in L’Equipe over een studie van de Franse profliga die tot dezelfde conclusies kwam: een competitie met zestien teams en play-offs zou ook voor Frankrijk ideaal zijn. Natuurlijk staat de Franse competitie op een hoger niveau dan de Belgische, maar in wezen hebben onze zuiderburen hetzelfde probleem als wij: in de Europese competities spelen hun teams niet echt meer een rol van betekenis.”
Is het toch niet eigenaardig dat België voor de formule van play-offs kiest op het ogenblik dat Nederland die opgeeft, met uitzondering dan voor de strijd om het laatste ticket voor de UEFA Cup? “Volgens mij hebben onze buren van boven de Moerdijk een grote fout begaan”, meent De Witte. “Ze hebben namelijk voor alles play-offs georganiseerd: voor het tweede Champions Leagueticket, voor de plaatsen in de UEFA Cup en voor het behoud, behalve … voor de titel. De ploeg die eerste stond na de reguliere competitie was kampioen, zonder een play-off te moeten spelen. En daardoor boet die play-off heel wat aan aantrekkingskracht in.” De Witte vreest geen verzadigingseffect. “Als we met Gent tegen Anderlecht of Brugge spelen, is dat altijd voor een vol huis, ook als dat twee of drie keer per seizoen gebeurt. De formule heeft ook voordelen voor de infrastructuur. Zo kunnen we voor de licentievoorwaarden geleidelijk de eis voor een verwarmd veld inbouwen. Dat zal iets kosten, maar als het bij Westerlo, Genk en Standard kan, moet het ook bij de andere clubs mogelijk zijn.”
Sceptische Dury
FranckyDury, de coach van Zulte Waregem, is er niet van overtuigd dat alleen al door over te schakelen naar zestien ploegen het niveau van de competitie automatisch zal verhogen. “Niemand kan me wijsmaken dat het door de zwakte van de Jupiler Pro League is, dat Anderlecht zich vorig seizoen in de voorronde van de Champions League liet ringeloren door BATE Borisov. We hebben paars-wit in het Regenboogstadion ook met 4-0 naar huis gestuurd. Ik heb de indruk dat men met deze hervorming vooral wilde veranderen om te veranderen. Net zoals in de politiek discuteert men weken lang over futiliteiten zonder de echte problemen aan te pakken. Waar die problemen liggen? In de eerste plaats zouden de licentievoorwaarden nog een stuk strikter moeten worden om te vermijden dat we met toestanden te maken krijgen zoals onlangs weer bij Moeskroen. En daarnaast moeten jonge Belgische spelers beter worden beschermd. In België mag een jonge Afrikaan van minder dan 21 een contract ondertekenen waarmee hij 80.000 euro per jaar verdient. In Nederland geldt echter een minimumloon van 400.000 euro. Dat is een groot verschil. En in Engeland mogen de clubs zelfs geen jongere buitenlanders aantrekken, tenzij ze international zijn. Een en ander houdt in dat België nog altijd overspoeld wordt door spelers van buiten de Europese Unie, die elders geen onderdak vinden. Nog een heel belangrijk punt is dat de infrastructuur drastisch moet verbeteren. De velden van Charleroi, Gent en Bergen verkeren in een erbarmelijke staat. De grote clubs willen onder elkaar spelen, maar ze vinden niet eens een oplossing voor hun projecten rond nieuwe stadions. Let op! Bij Zulte Waregem zijn we niet beter af, want we spelen nog altijd in hetzelfde stadion. Het verschil met Nederland is hemeltergend groot. We hadden geen andere keuze dan mee te doen, maar ik ben benieuwd om te horen wat Ivan De Witte in 2010 zal zeggen.” Inmiddels is wel op de eis van de trainers ingegaan voor een winterstop van veertien dagen, begin januari. “Dat is inderdaad een verstandige beslissing”, moet De Witte toegeven.
De kalender
Na het vastleggen van de modaliteiten restte Pierre– YvesHendrickx, voorzitter van de kalendercommissie van de KBVB, nog de opdracht om een kalender op te stellen, zoals hij al tien jaar doet. “We werken samen met de universiteit van Leuven die daarvoor een speciaal computerprogramma heeft geschreven. Het programma maakt op basis van ingevoerde gegevens de kalender. De meest voorkomende wensen van de clubs bestaan erin om niet thuis te spelen als ook een concurrent dat doet. Daarnaast moeten we rekening houden met de eisen van de burgemeesters op basis van de in hun stad voorziene culturele evenementen en met die van Belgacom als belangrijkste sponsor van de Liga. Sinds enkele jaren houden we er ook rekening mee dat Anderlecht, Standard, Brugge en Genk zowel in de eerste als in de tweede ronde twee topwedstrijden thuis kunnen spelen. Soms zijn bepaalde wensen onverenigbaar met andere, maar we halen toch een tevredenheidsgraad van negentig procent.”
In het contract met Belgacom staat dat er elk weekend een wedstrijd wordt gespeeld op vrijdag, zes op zaterdag en twee op zondag. Hendrickx: “Met volgend seizoen 40 wedstrijden in plaats van 34 én die voor de beker en van de Rode Duivels, is de manoeuvreerruimte erg beperkt geworden. Uitgestelde wedstrijden zullen we sowieso in de week moeten laten herspelen, eventueel zelfs in concurrentie met de Champions League.”
Er was even aan gedacht om de volgende competitie al midden juli te laten starten om zo al wat ingespeeld te zijn tegen dat de voorrondes van de Europese competities beginnen. “De grote clubs pleitten inderdaad voor een snellere hervatting, maar de andere wilden daar niet van weten, omdat juli een vakantiemaand is en ze dus een deel van hun fans niet over de vloer zouden krijgen, vooral in de businessseats. We hebben ons neergelegd bij de beslissing van de meerderheid.”
Afspraak op 1 augustus
De nieuwe formule gaat dus van start op 1 augustus, met wellicht al een vooruitgeschoven wedstrijd op 31 juli. Op dat ogenblik zullen de teams die Europees spelen al hun voorrondewedstrijden achter de rug hebben. “Het derde team in de Europa League zal een heen- en terugwedstrijd in de benen hebben”, zegt Hendrickx, “en de tweede uit de competitie zal wellicht ook al een duel voor de Champions League hebben afgewerkt. Toch konden we niet midden juli starten om één of twee teams plezier te doen. Dat druist in tegen de Belgische mentaliteit.”
Voor de dertig wedstrijden van de eerste ronde moet Hendrickx maar één woensdag gebruiken plus ook 30 december, een dag die op een woensdag valt. “Dat is gelukt omdat we een week vroeger beginnen dan gewoonlijk en omdat er een kortere winterstop is die pas na Nieuwjaar valt, aangezien de Profliga absoluut het experiment wilde proberen om ook op 26 en 30 december te voetballen. Volgens Hypercube hebben de mensen in die rustige periode tussen de feestdagen echt wel nood aan ontspanning. In Engeland zorgen die kerst- en nieuwjaarswedstrijden voor ongelooflijk veel sfeer en daarom wilde men het ook hier proberen.” Het probleem is wel dat de minister van Binnenlandse Zaken tijdens die periode geen risicowedstrijden mag vastleggen. “Er zal dus geen Anderlecht-Standard of AA Gent-Club Brugge op het programma staan.”
Op 14 maart 2010 eindigt de eerste fase van de competitie en het volgende weekend staan de halve finales van de Belgische beker op het programma. De play-offs zullen van start gaan op woensdag 24 maart. In die fase zal er telkens op woensdag en zondag worden gespeeld. De competitie moet immers op 15 mei afgelopen zijn, zodat de clubs hun internationals kunnen vrijgeven voor het WK. S
door daniel devos – beelden: belga
