De jaarcijfers van RSC Anderlecht kleuren niet paars-wit, maar bloedrood, een kleur waar ze in het Astridpark niet zo van houden. Hoe kon het zo ver komen en hoe moet dat verder?
Het verhaal over de financiële situatie en de interne strubbelingen in de raad van beheer van Anderlecht in de zaterdagkrant van De Tijd schetst geen fraai beeld van de Belgisch recordkampioen anno 2020. Dat door het verlies van het afgelopen jaar (36 miljoen euro) de totale schuld (het jaar tevoren werd ook al afgesloten met een recordverlies, toen 27 miljoen euro) zou opgelopen zijn tot bijna 100 miljoen euro, roept vragen op over wie waar in de fout is gegaan.
Bijna drie jaar geleden stapte Marc Coucke triomfantelijk een bomvolle perszaal binnen als nieuwe eigenaar van RSC Anderlecht, al was zijn bod van 80 miljoen euro niet het hoogste van de vier ingediende enveloppes. Paul Gheysens bood 91 miljoen, plus de garantie op de bouw van een nieuw stadion, voor wat die garantie verder waard was. Maar niet alle aandeelhouders (lees: Alexandre Van Damme) zaten te wachten op de Ieperse bouwheer, terwijl ze wel allemaal konden leven met de flamboyante Gentenaar, op dat moment nog eigenaar van KV Oostende.
Voorzitter Vandenhaute gaf niet de indruk dat hij schrok van de toestand.
Coucke nam geen zinkend schip over. Anderlechts schulden bedroegen zo’n 20 miljoen euro, een bedrag van een beheersbare grootorde. Veel winst maken vonden de vroegere eigenaars, die pas laat aandacht besteedden aan het optimaliseren van het commerciële, niet nodig. Veel winst maken betekent ook veel belasting betalen, en dat hoefde nu ook weer niet. Was er geld beschikbaar, dan werd dat in het sportieve gestopt, al gebeurde dat altijd met de nodige voorzichtigheid. De duurste inkomende speler uit het tijdperk Vanden Stock- Van Holsbeeck was in 2016 de Roemeen Nicolae Stanciu (9,7 miljoen volgens de gespecialiseerde website Transfermarkt), nadat men de vraagprijs van Twente voor de Nederlandse Marokkaan Hakim Ziyech te hoog vond.
Champions League
Dat Anderlecht elk jaar Europees voetbalde, bij voorkeur Champions League, hielp om de rode cijfers te beperken. Want het verschil in inkomsten tussen Champions League en Europa League bedroeg een aantal jaar terug zo’n 15 miljoen euro. Met het mes op de keel begon de sportieve leiding aan elk seizoen met maar één doel: kampioen worden en langs de kassa passeren. Werd Anderlecht ‘maar’ vicekampioen, dan moest het een van zijn betere spelers verkopen. Dat was het geval met Mbark Boussoufa. Twee keer op rij slechts Europa League? Dan maar Youri Tielemans verkopen.
Dat lukte de laatste jaren niet meer. Geen Europees voetbal betekende 15 tot 20 miljoen minder per jaar. Tel die bedragen samen en je zit al aan een flink bedrag van de huidige schuldenlast. Vandaar dat de club verwoed investeerde in nieuwe spelers die Europees voetbal moesten afdwingen (wat niet lukte), en daarvoor riant betaald werden. Voor Bubacarr Sanneh dokte Coucke zonder verpinken acht miljoen neer. Coucke haalde, eerst via Luc Devroe en later via Michael Verschueren, de eerste twee jaar 21 nieuwe spelers. Velen rendeerden amper, maar vooral de eerste lichting, gehaald door Luc Devroe, kreeg wel bijna allemaal een driejarig contract. Sommigen zitten nog steeds op de club of zijn uitgeleend, omdat ze te duur zijn voor potentiële kopers of gewoon beseffen dat ze nergens dezelfde voorwaarden gaan vinden.
Voor insiders is het probleem van Anderlecht, dat wél een succesvolle commerciële werking uitbouwde waar nog amper rek op zit, vandaag een combinatie van drie oorzaken. Eén: geen Europese inkomsten. Twee: té veel aankopen met een te hoge salarislast en te veel wijzigingen in de technische staf (met inbegrip van de flinke opzegvergoedingen die moeten betaald worden), tegelijk alle jonge talenten een contract geven. En drie: amper verkoop van spelers, op de recente transfers na, die pas volgend jaar in de boeken komen.
Zaterdag meldde De Tijd dat de minderheidsaandeelhouders, goed voor 27 procent van de aandelen, op de rem gaan staan. Geen fraai beeld, want ruziënde aandeelhouders gijzelen altijd hun eigen bedrijf, of in dit geval: hun club. De vraag is waarom ze dat nu pas doen, en niet eerder aan de alarmbel trokken toen de nieuwe eigenaar de uitgaven systematisch opdreef en ook wel eens tussenbeide kwam in sportieve aankopen. Maar dat laatste is dan weer een moeilijk thema, zo leert navraag.
Portefeuille
Dat de investeerders pas nu hun mond opendoen, klopt niet, zeggen andere interne bronnen dan weer. Een paar maanden na de overname was het geld al op en volgde de eerste kapitaalsverhoging waarvoor alle aandeelhouders flink moesten dokken. Toen Devroe vervolgens een aantal spelers haalde van wie de meeste leden van de raad van bestuur niets wisten, protesteerden die aandeelhouders al eens, en werd er gevraagd om op zijn minst inspraak in die zaken te krijgen. Nu men al vergeten lijkt dat er een zware collectieve investering is gebeurd en dat opnieuw wordt gevraagd, worden de betrokkenen nerveus: hoe vaak gaat dat nog gebeuren, in de nabije toekomst?
Ook de huidige mediaheisa waarin de minderheidsaandeelhouders worden geviseerd, helpt niet om mensen weer sereen samen aan tafel te krijgen. Want dat is absoluut nodig om een oplossing te vinden. Voorlopig loopt de bestuurstafel nog niet leeg: je kan je aandelen maar verkopen als er ook een koper is.
Voorzitter Wouter Vandenhaute, die zich bijna in zijn koffie verslikte toen Coucke hem in november vorig jaar contacteerde om bij de club te komen, reageerde voorlopig nog niet. Hij gaf volgens insiders wel al aan dat het plan dat binnen de club al eerder ontvouwd was om terug uit de put te klauteren niet wijzigt. Er werd een businessplan uitgewerkt voor de komende vijf jaar, gestoeld op de huidige realiteit, dus zonder inkomsten uit de Champions League. ‘Het is niet omdat de wind tegen zit of omdat het stormt, dat ik niet ga fietsen’, is een van zijn motto’s. Dat lijkt hij nu opnieuw te zullen huldigen.
Op zijn entourage gaf hij niet de indruk dat hij schrok van de toestand. ‘We gaan dat oplossen’, zou hij zich binnenskamers al hebben laten ontvallen. Anderlecht, geven alle gecontacteerden aan, is en blijft nu eenmaal de Belgische club met het grootste potentieel, gezien zijn ligging. Als daar evengoed gewerkt wordt als bij Club Brugge, moet het tij keren.
