De tentoonstelling Goalmine in de Genkse Cristal Arena heet bewust geen ‘museum’. Het project stelt voetbalbeleving centraal en wil onder meer de sociale rol van sport aankaarten.
Vandaag (12 september) staat in de Genkse Cristal Arena de aftrap van Goalmine geprogrammeerd. Dat is een samenwerking tussen de club, Toerisme Vlaanderen, Toerisme Limburg en het Europese steunfonds EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling). “Een inleefreis in de wereld van het voetbal”, luidt de officiële omschrijving voor het initiatief, dat 1.175.000 euro kostte. Het woord ‘museum’ wordt in die definiëring bewust niet gebruikt. “Museum klinkt statisch en saai”, vindt Jon Hoste. Hoste is de man die vaak achter de inkombalie van Goalmine zal zitten, hij benadrukt het interactieve karakter van het project. “De mensen hoeven zich bij ons niet verveeld te vergapen aan allerhande trofeeën. We rekenen eerder op actieve bezoekers. Ze kunnen bijvoorbeeld quizzen en luisteren naar geluidsopnames. Natuurlijk is er ook een museumaspect : er staat een aantal zaken, zoals een oude voetbaltas van Winterslag of een mijnwerkerstuniek, uitgestald. Supporters stuurden ons trouwens massaal oude voorwerpen toe.”
Commercieel directeur Stephan Poelmans zegt dat Goalmine geen Genkverhaal vertelt. “Het gaat om voetbal in het algemeen, om een totaalpakket. Er is trouwens een ruimte voorzien voor gasttentoonstellingen, zodat steeds andere thema’s onder de aandacht kunnen komen. Op die manier blijven we actueel. Genk zelf besteedde zo’n 300.000 euro aan het project, maar draait ook op voor de exploitatiekosten. We hopen dus wel dat het aanslaat, we mikken jaarlijks op zo’n dertigduizend bezoekers. In een eerste fase zullen dat misschien vooral Genkse supporters zijn, maar onze invalshoek is breder. Vandaar ook de steun van Toerisme Vlaanderen en van het EFRO. (lacht) Limburg is meer dan Bokrijk. Op termijn is het de bedoeling om steeds meer mensen in de Cristal Arena te hebben, zodat er een bepaalde stadioncultuur ontstaat. Racing Genk als toeristische attractie zeg maar, in het buitenland – vooral in Engeland of Duitsland – zie je steeds meer die tendens. In stadions wordt meer gedaan dan gevoetbald.”
De mijngeschiedenis
Wat staat de voetbalfan bij een bezoek aan Goalmine nu juist te wachten ? Hij of zij wandelt eerst bij wijze van introductie langs een muur die de historiek van het voetbal in de regio belicht. Het verhaal begint bij André Dumont, de geoloog die in 1901 de eerste steenkool ontdekte in het Limburgse dorp As. Daarna wordt uitgelegd hoe die ontdekking leidde tot de immigratie van buitenlandse mijnwerkers. Aanvankelijk, voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, ging het om Italianen, Hongaren, Polen en Grieken. Nadien volgden gastarbeiders uit Turkije en de Maghreblanden (Mauritanië, Marokko, Algerije, Tunesië en Libië). Gemeentes zoals Winterslag, Waterschei, Zwartberg, Eisden of Beringen telden destijds veel ingeweken mijnwerkers, maar hadden ook allemaal een voetbalclub. De maatschappelijke rol die de ploegen speelden, wordt in Goalmine naar voren geschoven : het voetbal als sleutel tot integratie.
Na dit geschiedkundig en sociologisch intermezzo kan de bezoeker ervaren hoe een speler zich voelt als hij het veld betreedt. Het Goalmineparcours vervolgt namelijk via een geïmiteerde spelerstunnel. Die leidt naar een sportveldje dat wordt geflankeerd door een televisiescherm waarop enkele memorabele voetbaluitspraken vertoond worden. Iconen zoals Diego Maradona, Giovanni Trapattoni en Louis van Gaal vergasten de passant op hilarische uitspraken of op clichéachtige voetbalwijsheden. Wie herinnert zich bijvoorbeeld nog Trappatoni’s legendarische persconferentie ? De Italiaan wilde als trainer van Bayern München kritiek uiten op zijn verwende Beierse voetbalmiljonairs. ‘Schwach wie eine Flasche leer’, bestempelde Trapattoni de prestaties van zijn spelers in sappig Duits. Spelers als lege flessen.
In de volgende zaal wordt het ernstiger, blessures staan centraal. De bezoeker kan het lichaam van een nagebootste speler op een aantal plaatsen aanraken. Dat aangeraakte deel licht op, alsof het een röntgenfoto betreft. Hierna verschijnen potentiële blessures, kenmerkend voor het aangeduide lichaamsdeel, op een scherm. Ook valt in concrete wedstrijdfasen te bekijken hoe een speler zich kan blesseren, zo springt de pinkblessure die STVV-doelman Frank Boeckx vorig seizoen tegen Club Brugge opliep, in het oog.
Een virtuele penalty
De route vervolgt daarna opnieuw met een brok geschiedenis. De toeschouwer leert dat het moderne voetbal begon toen de sport in het Engeland van 1845 gelegaliseerd werd. Trapspelen waren eerder, zo staat er, meer dan driehonderd jaar lang verboden, omdat ze aanleiding konden geven tot ruzie en rellen. Alweer een ruimte verder staat een blik achter de schermen op het programma : alle benodigdheden, tot het aantal wc-madammen toe, voor een topmatch in de Cristal Arena staan op de muur haarfijn geïnventariseerd. Zo blijkt dat er elke topper 4000 snacks, 4000 liter frisdank en 12.500 liter bier door de schorgeschreeuwde kelen verdwijnen.
Op het einde van de rit kan de fan zichzelf op een computer testen. Op het computerscherm verschijnen telkens twee foto’s waartussen gekozen moet worden. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen tussen een luidkeels brullende fan, beschilderd gezicht incluis, of een eerder bedeesde supporter. Op basis van enkele fotokeuzes verneemt de fan welk type supporter hij is. Een fidelicus staat voor een trouwe aanhanger, hij die geen thuismatch mist. Een fanaticus is nog wat ferventer. Fanatici zijn voornamelijk mannelijke supporters van onder de dertig die elk clublied moeiteloos meezingen. Een ridiculus neemt op zijn beurt het voetbal niet au sérieux, terwijl een sporadicus alleen voor de topwedstrijden opdraaft. Het Goalminebezoek eindigt met een sportieve uitdaging. De bezoeker moet voor een scherm plaatsnemen en moet proberen een virtuele strafschop voorbij LoganBailly te plaatsen. Geen makkelijke klus. S
Door Bert Boonen
