Komt het tot een splitsing van de Belgische Voetbalbond in een Vlaamse en een Waalse vleugel ? En wie kan profs met amateurs verzoenen ? Het Belgisch voetbal kampt met veel problemen en bij de KBVB zit alles geblokkeerd.

Vorige week zette Vlaams minister van Sport Bert Anciaux een prijs op de splitsing van de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) in twee taalvleugels. Bij een opdeling van de federatie engageert Anciaux zich om de volgende drie jaar 10 miljoen euro ter beschikking te stellen van het Vlaamse voetbal. Het geld zou overwegend aan de opleiding van jonge spelers worden besteed.

Hapt de Belgische Voetbalbond toe ? Het heeft er alle schijn van. De vroegere bondsvoorzitters staken het splitsingsdossier systematisch in het diepvriesvak. Maar de huidige voorzitter, François De Keersmaecker, zegt : “We hopen alles snel te kunnen regelen, want dit geschenk willen we niet weigeren. We kunnen de bond splitsen in twee vleugels onder één koepel, zodat we onze nationale ploegen kunnen behouden. De Franse Gemeenschap heeft trouwens ook een project.”

De Franstalige minister van Sport, Claude Eerdekens, stelde inderdaad een decreet voor, waarin hij steun belooft voor de vorming van jonge spelers (amateurs) van de Franse Gemeenschap (782 clubs, waarvan 42 in Brussel, tegenover 1063 Vlaamse clubs, waarvan 4 in Brussel). Wordt het decreet over enkele weken aanvaard, dan wordt nog voor dit jaar een omslag met 600.000 euro vrijgemaakt. De toelage moet dan de volgende jaren stijgen naar 1,5 miljoen euro per jaar.

Didier Haller, raadgever van minister Eerdekens : “Als je kijkt naar de totaalcijfers van de inspanningen van de Waalse en de Brusselse hoofdstedelijke regio’s ten voordele van het voetbal, dan hoeven we niet te blozen bij de bedragen die Bert Anciaux noemt. Ik denk dan onder meer aan het Centre Euro 2000 in Tubeke, de synthetische terreinen die we aanlegden, de Académie Robert Louis-Dreyfus, het trainingscentrum in Blégny enzovoort.”

De slappe voorzitter

De voorzitter van de Belgische Voetbalbond moet constant schipperen tussen de prof- en de amateursclubs. De profclubs wijzen dan wel beschuldigend naar het glazen huis aan de Houba De Strooperlaan, vaak dienen de verwijten louter ter camouflage van de eigen zwakheid.

Voor de aanstelling van François De Keersmaecker tot voorzitter van de KBVB zijn de profclubs zelf verantwoordelijk. Een jaar geleden waren de violen van de profclubs te weinig gelijkgestemd om de kandidatuur te steunen van eerst Roger Vanden Stock en vervolgens Michel Preud’homme. Dat ze nu de spot drijven met De Keersmaecker, die voor een zwak figuur versleten wordt, is dan ook behoorlijk ongepast. Het aandeel van de profclubs in de krachteloosheid van de bond is bijzonder en beschamend groot.

Jarenlang werd de voetbalbond geleid door mannen die respect en soms zelfs angst inboezemden. Louis Wouters bijvoorbeeld – overigens de schoonvader van De Keersmaecker – veegde de internationale voetballeiders de mantel uit toen die op het WK van 1982 de wedstrijd België-Polen wilden verplaatsen van Camp Nou naar het kleinere Sarria-stadion van Espanyol Barcelona. “Ik laat mijn ploeg in het zwart spelen als teken van protest en rouw”, dreigde Wouters en voorzitter Herman Neuberger van het organiserend comité bond in.

Men kan zich bezwaarlijk voorstellen dat François De Keersmaecker op tafel gaat slaan bij Joseph Blatter en Michel Platini, de voorzitters van FIFA en UEFA. Tot twee keer toe miste de goedlachse François De Keersmaecker de gelegenheid om in nationaal perspectief zijn autoriteit te vestigen. Toen Stijn Stijnen te ver ging in het vooruitzicht van Portugal-België door Cristiano Ronaldo te bedreigen, wilde de voorzitter de doelman van Club Brugge liever niet in de ploeg. Anderen deelden zijn mening. Maar De Keersmaecker kon zijn standpunt niet doordrukken bij bondscoach René Vandereycken. Stijnen speelde.

Ongeveer hetzelfde gebeurde toen de bondscoach besloot om geen individuele interviews meer toe te staan aan tv-stations die de wedstrijden van de Rode Duivels niet uitzenden. De Keersmaecker bleek niet eens op de hoogte van de beslissing van Vandereycken, die de Technische Commissie had goedgekeurd. Uiteindelijk werd er in de schaduw van het Atomium een compromis bedisseld. De bondscoach splitst zijn persconferenties voortaan op in drie delen : de schrijvende pers, de audiovisuele media en de tv-zenders die de matchen van de nationale ploeg rechtstreeks op het scherm brengen.

De Walen balen

François De Keersmaecker, nochtans advocaat van opleiding, is geen begenadigd spreker zoals bijvoorbeeld Michel D’Hooghe. Bovendien is zijn kennis van het Frans ontoereikend om waardig het zuiden van het land te vertegenwoordigen. “Ik geloof niet dat de Vlamingen een bondsvoorzitter hadden aanvaard die even slecht Nederlands spreekt als De Keersmaecker Frans”, zegt een francofoon personeelslid van de voetbalbond.

De voorzitter mag dan al Franse les volgen, het blijft gênante toestanden opleveren. Na zijn aanstelling reisde De Keersmaecker rond om zijn ideeën over de toekomst van het Belgische voetbal toe te lichten. Een vertegenwoordiger van een Waalse club herinnert zich : “We wisten dat hij slecht Frans sprak, maar toen hij het woord nam, konden we echt onze oren niet geloven. Maar de toehoorders vatten toch waardering op voor de moed van deze man, die zijn ideeën ontvouwde ondanks zijn linguïstieke handicap. De Keersmaecker weet wat hij wil. Ik ben hierin formeel : de Franstalige clubs zullen De Keersmaecker niet afschieten vanwege de manier waarop hij naar buiten treedt.”

In het Franstalige landsgedeelte ziet men nog een reden tot ongenoegen. De zetel die Roger Vanden Stock in het Uitvoerend Comité bezette als vertegenwoordiger van Brabant, diende verplicht door een francofoon lid te worden ingenomen. Als gevolg van een communicatiefout bleek de enige kandidatuur die valabel werd bevonden, afkomstig van een Vlaming.

“Vlaanderen pikt ons plaatsen af”, moppert een waarnemer. “Dat was in 2001 ook al het geval met Guy Lambeets. Die sloot zich aan bij Jodoigne en werd vervolgens door de Vlamingen verkozen tot lid van het Uitvoerend Comité. De taalpariteit binnen het Uitvoerend Comité is straks nog maar een herinnering.”

In de coulissen van het glazen huis van de Voetbalbond groeit de onrust. “Logisch”, zegt een oudgediende van het Belgische voetbal. “Als er een splitsing van de bond komt, waar blijven wij, Walen dan ? Als het Vlaamse gewest investeert in opleiding, zal er vlug een kloof gapen tussen Vlaanderen en Walen. De Franse Gemeenschap zal niet kunnen volgen. Over tien jaar is er geen voetbal meer in Wallonië.”

“Maar dat de Belgische Voetbalbond moet worden gereorganiseerd, is een feit”, zegt een ingewijde. “Tegenwoordig zit alles geblokkeerd, het is een inert huis. Ik zie een kloof tussen de anciens en de jongeren. Het is hoog tijd dat Jean-Marie Philips begint aan zijn missie als manager, waarmee hij secretaris-generaal Jean-Paul Houben opvolgt. Hij imponeert en drukt zich goed in beide landstalen uit. Op Philips rust veel hoop.”

Een lap op uw kop

Op de Voetbalbond werkt schatbewaarder Germain Landsheere nog met een schrijfmachine. Een computer is niets voor hem, zegt hij : “Een laptop, een lap op uw kop, ja.”

Iemand die het reilen en zeilen in het glazen huis kent, zucht. “Als hier een belangrijke brief moet vertrekken, moet die ondertekend worden door de voorzitter, de secretaris-generaal én de schatbewaarder. Dat heb ik nog in geen enkel ander bedrijf gezien. Zolang de schatbewaarder nog niet heeft getekend, ligt de brief in een lade te wachten. Het duurt soms dagen voor brieven gepost worden of in een ander kantoor van de bond belanden. Toen Landsheere schatbewaarder bij Waregem was, kon hij rekenen op een bedrijf dat gespecialiseerd was in sportsponsoring. Dat bedrijf heeft ook bij de Belgische Voetbalbond een vinger in de pap. Sommige interessante contracten met het bedrijf zouden nog vlug zijn verlengd voor de komst van Jean-Marie Philips. Men zei me dat het er soms toch wat bizar aan toeging. De Voetbalbond bezwijkt ook onder het gewicht van zijn vele commissies. Die schuiven problemen als een hete aardappel naar elkaar toe.”

Jarenlang is de Voetbalbond blijven hangen in immobilisme. De jongste tijd diende de KBVB vrijwel uitsluitend te communiceren om zich te verdedigen bij slecht nieuws : de slechte resultaten van de Rode Duivels, de zaak- Ye, racisme en geweld, de achterstand van de werken aan het trainingscentrum in Tubeke, het deficit, het afhaken van een historische sponsor als Dexia enzovoort.

De negatieve berichtgeving overschaduwde het goede nieuws dat er soms toch wel te melden was : de puike resultaten van jeugdelftallen, de komst van Citibank als nieuwe sponsor, de investering van de Nationale Loterij op het vlak van opleiding, de voorbereiding op de kandidatuur voor de organisatie van het WK 2018. De clubs plukken momenteel de vruchten van het werk van technisch directeur Michel Sablon en van Frans Masson (nu FIFA-instructeur en scout voor Feyenoord), die de trainersschool van de bond heeft geleid.

Schermen met geld

Binnen de KBVB woedt vooral een zenuwenoorlog bij de Profliga. De inzet : grof geld. Alleen al de televisierechten doen bij de profclubs 36 miljoen euro per jaar binnenstromen. Het akkoord met Belgacom TV verstrijkt na het seizoen 2007/08. De onderhandelingen over een nieuw contract zijn achter de schermen natuurlijk al volop aan de gang. In ons financiële zusterblad Trends verklaarde Belgacombaas Didier Bellens laatst : “De Profliga wil een hoger niveau van de uitzendingen, met nog meer camera’s en zo. Wij bieden hen de televisiekwaliteit van een WK in ruil voor een spektakel van, euh, …”

“Natuurlijk,” vervolgt Bellens, “voetbal heeft ons project Belgacom TV geloofwaardig gemaakt. Dat is een zeer positief punt. Op het ogenblik van de verlenging van het contract zullen we de resultaten beter kennen. En kunnen we beter met de Profliga discuteren over wat wij denken wat voor een product we zouden moeten aanbieden.”

Belgacom TV telt 149.000 abonnees : een pak minder dan de 400.000 waarop gehoopt werd. Op middellange termijn mikt Bellens op 200.000 abonnementen. De toon is gezet en het worden beslist harde onderhandelingen. Want ook de kabelmaatschappijen zullen op het appel verschijnen. Voo, de machtige sponsor van Standard, heeft een aandeel in het kapitaal van Be. TV en zou zich kunnen koppelen aan Telenet Vlaanderen om samen een smak geld op tafel te gooien en zo hun drievoudige aanbod (televisie, telefoon, internet) te promoten.

Deze keer zullen de clubs niet meer kunnen rekenen op de flair van Jean-Marie Philips. Die durfde zich toen veeleisend op te stellen, met het risico dat hij op het einde van de rit met lege handen achterbleef. Maar de gok van Philips pakte goed uit.

Knappe koppensnellers

Bravo voor Philips, al fronsten ze bij de amateurclubs de wenkbrauwen toen bekend raakte dat de Profliga op verzoek van manager Michel Louwagie van Gent een premie van 150.000 euro aan Philips heeft toegekend. “Philips kan je niets verwijten”, zegt iemand die dicht bij de voetbalbond staat. “Niemand zou zo’n geschenk weigeren. Maar wie heeft dit idee in zijn hoofd gehaald ? Werd Philips dan niet genoeg betaald om te werken ?”

Het mangelt de Profliga aan projecten. Oké, ze hebben de Jupiler League, de tv-rechten, de gala-avond van de Profvoetballer van het Jaar, het kenteken op het shirt van de beste doelschutter (een idee dat het contract met Belgacom met 25.000 euro opdreef). Maar dat volstaat niet.

Een blinde kan voorspellen dat Didier Bellens van Belgacom straks, bij de onderhandelingen over de verlenging van het tv-contract, een andere eerste klasse zal willen. Minder clubs, play-offs, whatever : als het maar spannender wordt en langer spannend blijft.

De Profliga zoekt bij hoogdringendheid naar een voorzitter en een algemeen directeur. De topclubs gaven Gentvoorzitter Ivan De Witte de toestemming om via zijn consultancybureau De Witte & Morel twee knappe koppen te snellen. Kostprijs : 25.000 euro. Er verscheen een advertentie in de pers, met het profiel waaraan de voorzitter en de algemeen directeur moeten beantwoorden. De voorzitter van een club vertrouwde ons toe : “Maar zulke kandidaten bestaan niet.”

Na de procedure die Ivan De Witte had uitgestippeld, bleef er één kandidaat voor de post van directeur (nettojaarsalaris : 90.000 euro) over : Ludwig Sneyers, een jurist die de belangen van Sint-Truiden verdedigt. In juni moet de Profliga de kandidatuur met een tweederdemeerderheid goedkeuren. In dezelfde algemene vergadering zou een voorzitter moeten worden aangewezen. Louis Kinnen van Brussels is de enige kandidaat, maar de chirurg zou nog in de laatste lijn ingehaald worden. Door wie ? De naam van ex-minister Luc Van den Bossche werd genoemd : een Gentenaar die destijds het Copernicusplan voor de hervorming van de overheidsdiensten uitstippelde met de steun van topmanagers, die werden gerekruteerd door, jawel, De Witte & Morel. Luc Van den Bossche is geïnteresseerd, maar wil zijn kandidatuur enkel stellen als hij zeker is van zijn verkiezing.

De grote clubs hebben de kleintjes voor hun verantwoordelijkheid geplaatst. Ivan De Witte beseft dat hij over weinig manoeuvreerruimte beschikt. Met Michel D’Hooghe loopt de relatie stroef. Over Roger Vanden Stock zei hij dat hij niet tegelijk voorzitter van Anderlecht en van de Belgische Voetbalbond kon zijn. Terwijl De Witte zelf voorzitter van Gent is en voorzitter ad interim van de Profliga. Hij staat dus zichzelf toe wat hij anderen verbiedt. Standard kijkt toe en laat begaan. Met alle stokken die ze in Brussel in de wielen van Michel Preu- d’homme hebben gestoken, zou het verwonderen, mocht Luciano D’Onofrio geen troefkaarten achter de hand houden. Het gaat in de Profliga om zoveel poen dat lijdzaam toezien geen optie is.

De klassenstrijd

Hoe zit het met de reorganisatie van de competitie ? In het voorstel van Herman Wijnants van Westerlo zitten er twaalf clubs in de eerste klasse A (D1A) en twaalf in de eerste klasse B (D1B), en komen er play-offs na de reguliere competities. De meerderheid van voorzitters van de Profliga keurde het voorstel goed, maar verzocht Wijnants om het nog verder uit te werken.

Wijnants is bereid om zijn project fors te herschikken, maar zijn kansen op succes op korte termijn zijn gering. Om op 30 juni zijn plan aan de Algemene Vergadering van de KBVB voor te stellen heeft hij de goedkeuring van de clubs uit de tweede en de derde klasse nodig. De hervorming van de eerste klasse is de eerste twee, drie jaar nog niet in zicht.

“Het is een utopisch plan”, meent Jean-Claude Olio van de Entente du Sud, die de Waalse clubs groepeert. “We zijn niet tegen veranderingen. De tweede klasse kent momenteel een heropwaardering met de komst van clubs als Olympic Charleroi en Doornik, en KV Mechelen en Antwerp, die een opvallende rol spelen. Maar waarom van de promotie naar de eerste klasse een flessenhals maken ? Er zouden minstens drie clubs moeten promoveren.”

Een opsplitsing van de bond schrikt de Franstalige clubs niet af, zegt Olio : “Als zo’n administratieve opdeling zich opdringt omdat de Vlaamse clubs daardoor meer geld krijgen, is dat geen probleem voor ons. In Wallonië spant de minister van Sport zich al in voor de opleiding en een verbetering van de infrastructuur.’

“Ideaal zou zijn : een onderverdeling in betaald voetbal, met een eerste en tweede klasse, en niet-betaald voetbal, met een eerste amateursklasse voor clubs met een licentie en een tweede klasse voor de anderen. De clubs van de derde klasse wensen unaniem een nationale competitie, omdat ze daarin een bron van vooruitgang zien.”

De beslissing is genomen : verandering bij de bond komt er. Jan Peeters en Jean-Paul Houben waren niet bij machte te reageren op de problemen die de afgelopen jaren de kleinere clubs teisterden. Het glazen huis werkt niet meer in zijn huidige vorm. Bond én Profliga hebben nood aan nieuwe sterke figuren, mensen met een visie en overredingskracht.

Een gebrek aan voetbalkennis is mogelijk het basisprobleem van de Belgische Voetbalbond. Veel mensen met een topfunctie in het Belgisch voetbal geven toe dat ze weinig van voetbal weten. “We moeten meer mensen van het terrein in belangrijke bestuursposities hijsen”, vindt Olio. “Mensen zoals Preud’homme.” Ook hij beet zijn tanden stuk op het immobilisme van de oude structuren die ten dode opgeschreven zijn.

door pierre bilic

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content