Als voorzitter van Standard werd Jean Wauters ervan verdacht fondsen voor gehandicapte kinderen aan te wenden om in zijn voetbalclub te investeren. Moet het huidige bestuur van Standard straks een fortuin terugbetalen ?
Dit verhaal vangt aan met de dood van een medemens. Nu al enkele jaren geleden verloor een vrouw de controle over het stuur van haar auto. Ze overleefde de crash niet. De vrouw heette Marie-Reine Prignon, ze was de echtgenote van dokter Roger Prignon, de gewezen voorzitter van FC Tilleur. Dood door ongeval, luidde de conclusie van het gerechtelijk onderzoek.
Destijds verbijsterde Marie-Reine Prignon het voetbalmilieu met verklaringen over dubieuze praktijken van Jean Wauters (80), toen voorzitter van Standard Luik. Volgens mevrouw Prignon deden er zich vreemde situaties voor in de financiën van het gehandicaptendorp Village Numéro 1 Reine Fabiola, gelegen in Ophain-Bois-Seigneur-Isaac, dicht bij Eigenbrakel. De Village Numéro 1 is een liefdadigheidsproject van het zuiverste gehalte. De verlaten Brabantse hoeve dient als opvangcentrum voor gehandicapte kinderen en jongeren. Het project is een idee van Jean Wauters en werd ook door hem beheerd.
Niets dan lof oogstte de Village N° 1 Reine Fabiola. Van heinde en ver kwam het kruim der aarde op bezoek in het dorp om de initiatiefnemers te feliciteren en om de gehandicapte kinderen – gelukkig als ze waren dat ze in het dorp mochten verblijven of in de beschutte werkplaatsen ervan mocht werken – te groeten. Gekroonde hoofden, tot zelfs de Amerikaanse presidentsvrouw Barbara Bush, en voorts vedetten uit de showbusiness en de media, het zwermde wat graag rond Jean Wauters, zodat de glans van zijn edelmoedige project ook op hen afstraalde. Glorie en roem waren het deel van Wauters. Hoe licht leek daartegenover het soortelijk gewicht van de verdachtmakingen van Marie-Reine Prignon ?
Geen mens kan of zou ook maar durven te beweren dat Jean Wauters niet elke spat van die roem en glorie verdiend heeft. Hij is een toonbeeld van generositeit, onverzettelijkheid, edelmoedigheid, moed en opofferingsvermogen. In het zuiden van het land geldt hij als een moreel referentiepunt. Wauters maakte zich bovendien onsterfelijk door Standard over te nemen na het omkoopschandaal van 1985. Hij heeft de Rouches toen van een gewisse dood gered. Pompte ideeën, projecten in de zieltogende club. En vooral veel poen. In en rond Luik zijn weinig mensen te vinden die geen standbeeld voor Wauters zouden willen oprichten.
Tientallen operaties heeft hij achter de rug. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leverde hij, als zoon van een directeur van Val Saint-Lambert, wapens van FN Herstal aan de Weerstand. Hij werd aangehouden en ter dood veroordeeld. Zijn vader kwam tussen bij generaal Von Falkenhausen, die het bezette België bestuurde. De doodstraf werd omgezet in een verblijf in Buchenwald.
Ziek en mager (42 kilo) keerde Jean Wauters van het concentratiekamp terug, en vatte zijn carrière van zakenman aan. Een gevierd en succesrijk zakenman. Het was de epoque van Vanden Boeynants, Depauw en konsoorten. Het geld stroomde langs alle kanten binnen. Wauters ontpopte zich als een dinosaurus van hetzelfde kaliber. Aan megalomane projecten geen gebrek.
Wie zou nu een man als Jean Wauters – die vleesgeworden eerbaarheid – ter discussie durven te stellen ? Marie-Reine Prignon dus. Ze rook onraad toen een stel diamanten van Cartier, de hoofdprijs van een in Luik georganiseerde tombola ten voordele van gehandicapte kinderen, werd gewonnen door een vriendin van Wauters. Dat was bizar volgens haar, want zij bezat thuis een niet verkocht tombolaticket met het winnende nummer. Over een Mercedes doet eenzelfde verhaal de ronde.
Mevrouw Prignon was gechoqueerd. En woest – een gehandicapte dochter van haar verbleef in de Village Numéro 1. Ze besloot de affaire naar buiten te brengen. Ze had prima introducties bij de RTBf-Luik, die wilde ze aanwenden om het deksel van de stinkende potjes te lichten. Ze kende haar dossiers, ze zou de hele zwendel in de openbaarheid gooien. Een verkeersongeval besliste er anders over, Marie-Reine Prignon liet het leven. “Na de dood van madame Prignon is het onderzoek in een stroomversnelling geraakt”, zegt Bernard Goethals, substituut van de Procureur des Konings van Nijvel. “Zij heeft de boel in beweging gebracht. Zij ligt aan de basis van het dossier.”
Gloednieuw is het dossier eigenlijk niet. Zes jaar geleden al staken kwalijke geruchten de kop op. Er werd geroddeld dat Wauters al in 1985 de giften van ene mevrouw Thysen (die later haar immense fortuin via de vzw Capsa aan de Village zou schenken) had benut om de terugkeer van Michel Renquin (8.576.610 frank – zie kader) te financieren. Onlangs werd een en ander opgerakeld in de RTBf-uitzending Au Nom de la Loi, waarin “linke manoeuvres” van Wauters en zijn tweede echtgenote, Hélène Schollaert, te berde werden gebracht . Volgens de RTBF zouden de twee meer dan een miljard frank (25 miljoen euro) uit de vzw’s van het gehandicaptendorp hebben gelicht.
Hoe dan ook onderzoekt justitie een spoor naar een bijzonder complex netwerk, waarbij op alle denkbare manieren geld zou zijn verduisterd. Zonder te vergeten : de beweerde valse tombola’s van de vzw Capsa (met fictieve tickets of prijzen die aan vrienden werden geschonken) waarvan de opbrengsten op rekening 29 terechtkwamen (waarvan wellicht ook belangwekkende sommen zouden zijn verdwenen) alvorens ze door te storten naar de boekhouding van de vzw’s die Wauters en de zijnen controleerden. Het netwerk zou zich volgens de RTBf tot in Cannes uitstrekken, waar schermvennootschappen en stromannen kasten van huizen op la Croisette zouden hebben gekocht en gigantische projecten met onroerend goed zouden hebben gelanceerd.
Jean Wauters zelf bezit niets en zegt dat alles toebehoort aan zijn jongere vrouw, Hélène Schollaert, een gewezen fotomodel. Zij is inmiddels al in beschuldiging gesteld en volgens onze bronnen staat hetzelfde lot de eerstkomende weken ook Wauters te wachten. Dat het nog niet gebeurd is, heeft te maken met een strategische keuze van het gerecht.
Van het bedrag van een miljard frank zou een tiende rechtstreeks (stortingen, leningen) of onrechtstreeks (intresten op bedragen) heen en weer tussen Standard en de Village (zie kader) zijn gevloeid. Administratief en financieel directeur van de Village Eric Chardon benadrukt dat Standard de gehandicapte kinderen nooit veel voordeel bezorgde. Hij herinnert zich een bezoek van de spelers aan het dorp en dat is het ongeveer.
Chardon ziet zich verplicht om op het vage te blijven. “In de periode waarover sprake was er geen wet die ons oplegde onze uitgaven te verifiëren. Van de benefietwedstrijden van Standard kreeg het dorp 500.000 frank, maar we denken dat er in die matchen veel meer winst werd geboekt. We hadden de indruk dat Standard ons gebruikte om zich een reputatie van genereuze club aan te meten. De werkelijkheid zag er wel eventjes anders uit. Voor dergelijke benefiets mogen de clubs de btw van hun recette aftrekken. Het is vermoedelijk zo dat die 400.000 à 500.000 frank die we per liefdadigheidsmatch kregen, niets anders is dan die btw-reductie. En dat de rest van het geld elders bleef plakken.”
Een stadion met twintigduizend toeschouwers genereert een recette van ongeveer zeven miljoen frank. Daarvan moet 12 procent worden afgetrokken voor taksen en kosten. Dan blijft er dus een winst van een slordige vijf miljoen frank over – een bedrag alleszins van een heel andere orde dan de 500.000 frank die naar de Village werd versast. Er is een tiental van dergelijke galamatchen geweest : het gehandicaptendorp zat daarmee eigenlijk op een goudmijn. Goed belegd had dat de Village veel geld kunnen opbrengen. Maar waarom klagen ? Geregeld kwamen er giften van vrienden van Jean Wauters op de Village af : één à twee miljoen frank per jaar.
“Later gaven we ons er rekenschap van dat die schenkingen eigenlijk van onze eigen vzw’s kwamen”, zegt Eric Chardon. “Wauters handelde naar believen met dat geld van die vzw’s. Hij bezorgde dat geld aan zijn relaties en die gaven dan een schenking aan de Village waardoor ze een attest voor belastingvermindering kregen.”
De vzw Promorama van de Village Numéro 1 betaalde zelfs gedurende vier maanden het loon van jeugdtrainer Christian Labarbe, alsook een deel van het salaris van een deeltijdse bediende die zijn werk verdeelde tussen Standard en de Village.
In 1993 won Standard de finale van de beker van België : 2-0 tegen Charleroi. Het was de afscheidsmatch van scheidsrechter Alphonse Costantin. In die tijd was Costantin commercieel verantwoordelijk voor de Village en dus een medewerker van Jean Wauters, voorzitter van de Village en van Standard. Bij Charleroi hebben ze de manier waarop Costantin die bekerfinale leidde, altijd aangevochten. De banden tussen Wauters en Costantin waren genoegzaam bekend, had de bond geen neutralere referee kunnen aanduiden ?
“Alphonse Costantin leverde zeer goed werk voor de Village”, zegt Eric Chardon. “Het is een harde werker. Hij boorde tussen 1986 en 1999 tal van nieuwe markten voor ons aan. Toen hij naar Standard vertrok, was de onrust in het gehandicaptendorp groot. Met hem was de omzet van de Village opgelopen van 35 naar 220 miljoen frank, en het aantal medewerkers van 100 naar 350.”
Zal de Village het geld dat Wauters aan Standard heeft gegeven, nog kunnen recupereren ? Komt er een schadeclaim ? Eric Chardon wacht met spanning de ontwikkelingen in de affaire af. “Jean Wauters bezit geen rooie duit meer. Bij de vzw’s wordt nu alles door revisoren in het oog gehouden. We hebben Jean Wauters voor de burgerlijke rechtbank gedaagd. Niet Standard, het huidige clubbestuur zit er voor niets tussen.”
Er loopt dus momenteel geen klacht tegen Standard. Maar daar kan vlug verandering in komen, afhankelijk van hoe het dossier evolueert. Overweegt, bijvoorbeeld, de vereffenaar van Capsa niet zich tot Standard te wenden ? Tenslotte is Jean Wauters nog altijd erevoorzitter van Standard. “Natuurlijk zijn er in het dossier connecties met Standard”, zegt Bernard Goethals op het parket van Nijvel. “Daar hebben we nooit een geheim van gemaakt. Er is een bedrag van iets meer dan 37 miljoen frank van de Village naar Standard gegaan. Sommige bedragen zijn naar de Village teruggekeerd, weliswaar na veel verwikkelingen. Andere sommen daarentegen – onder meer een aantal waardestukken, die wellicht van mevrouw Thysen kwamen – zijn via offshorebedrijven gepasseerd vooraleer ze Standard bereikten, zijn nooit meer op de Village terechtgekomen en worden beschouwd als eigendom van Wauters. Al die gegevens liggen versnipperd in de tijd. Sommige episodes hebben we al tegen het licht gehouden, andere nog niet. Op het niveau van het strafdossier gaat de club voorlopig vrij want het onderzoek is strak afgebakend. Maar sommige burgerlijke partijen zouden bij Standard het geld kunnen proberen te recupereren dat rechtmatig in de kas van Capsa hoorde. Persoonlijk zie ik dergelijke pogingen zeker tot stand komen eens de strafprocedure is afgerond Vergeet niet, Capsa is in vereffening gegaan en de leiding van de Village is drastisch veranderd. Akkoord, ook het bestuur van Standard is drastisch veranderd, maar een voetbalclub is en blijft een juridische entiteit, een morele rechtspersoon. Het probleem-Standard illustreert alvast hoe de fondsen van de Village werden beheerd. Door zo te handelen kon Wauters zowel zijn machtswellust als zijn liefde voor Standard bevredigen.”
Namens Standard reageert clubdirecteur Pierre François : “Die feiten gaan allemaal terug naar de periode voor de club van eigenaar veranderde. Voor ons is er bijgevolg geen enkele link tussen de gehekelde feiten en Standard. Standard had de vrijgevigheid van meneer Wauters niet nodig om zijn doelstellingen te halen. Het is alleen vervelend dat zo’n charismatisch personage binnen de club in deze context wordt genoemd.”
door Pierre Bilic
Jean Wauters zou miljoenen van het gehandicaptendorp naar Standard hebben laten versluizen.’Standard had de vrijgevigheid van Wauters niet nodig om zijn doel te bereiken.’
