Hoe vaak heeft Lionel Messi niet miljoenen tegelijk in verrukking gebracht? Toch zorgt het uitblijven van een hoofdprijs met de nationale ploeg ervoor dat Argentinië nog altijd het land van Diego Maradona is. Het WK in Rusland is Messi’s laatste kans om uit de schaduw van God te treden.
Onze Diego die op de velden zijt,
Heilig zij je linkervoet,
Breng ons je magie.
Vergeef de Engelsen, zoals wij de Napolitaanse maffia hebben vergeven,
Laat ons niet in de verleiding van de buitenspelval trappen,
En verlos ons van Havelange en Pelé.
Diego (amen).
Het nieuwe geloof dat in 1998 in het leven werd geroepen en volledig is gewijd aan Diego Maradona, moet uiteraard niet al te serieus worden genomen. Tegelijk zegt het alles over de grootsheid van de kleine man in Argentinië. Waar velen Maradona werkelijk nog als bovenaards beschouwen. Niet voor niets wordt dios, het Spaanse woord voor god, door de Maradoniaanse Kerk als D10S gespeld en speelt de kleine belhamel uit Villa Fiorito de hoofdrol in de alternatieve versie van het Onze Vader.
Messi is in de steek gelaten, maar ik zal dat nooit doen. Daarom wil ik met hem praten, met hem vechten tegen al die mensen die hem hebben laten vallen. Diego Maradona
DE LODEN LAST
Maradona heeft die onsterfelijkheid op eigen grond bijna in zijn geheel te danken aan zijn ultieme meesterwerk: het WK 1986. Er liepen dat toernooi weliswaar nog tien anderen met Argentijns bloed naast hem over de Mexicaanse velden, maar volgens de overlevering leidde El Pibe d’Oro ofwel Het Gouden Kind zijn land zo goed als in zijn eentje naar de wereldtitel. Diego die op de schouders door het Estádio Azteca wordt gedragen, de beker als de heilige graal in zijn handen; voor de Argentijnen die het hebben mogen meemaken, is het de mooiste dag van hun leven. Als je heel goed luisterde, kon je de engelen horen zingen.
Hoeveel mentale crises de mens Maradona ook al heeft meegemaakt, hoe vaak die ook het middelpunt was van een schandaal, sindsdien vangt de speler in Argentinië al het licht. Hij werpt zo’n gigantische schaduw achter zich, dat geen voetballende landgenoot daar ooit uit is kunnen treden. Zeker voor bovenmatig getalenteerde spelmakers voelt Maradona’s optreden in 1986 niet alleen als een gelukzalige herinnering, maar net zo goed als een loden last. Steek je een aantal maanden boven de rest uit en weer is er een Nieuwe Maradona geboren. Met alle gevolgen vandien.
Diego – what’s in a name – Latorre was eind jaren tachtig de eerste. In het shirt van Maradona’s geliefde club Boca Juniors beleefde hij stormachtige debuutjaren, leidde hij de mensen met zijn dribbels en steekpasses in bekoring en begonnen de Argentijnen hem dus al heel snel te vergelijken met hun god van het voetbal. Om er na verloop van tijd achter te komen dat De Nieuwe Maradona slechts een mens van vlees en bloed is.
Na Latorre volgden onder anderen Ariel Ortega, die zelfs een alcoholverslaving opliep, Marcelo Gallardo, Juan Román Riquelme, Pablo Aimar, Javier Saviola, Andrés D’Alessandro, Carlos Tévez, Sergio Agüero, Ezequiel Lavezzi, Mauro Zarate en Diego Buonanotte. Hoe vaak ze ook scoorden en hoeveel prijzen ze ook pakten, zo groot als Maradona werden ze nooit. Zijn eigen, overigens pas laat door hemzelf erkende, zoon Diego Sinagra stelde ondanks een verkiezing voor Italië U17 helemaal teleur. En zelfs hij die dit millennium ver, ver boven de rest is uitgestegen, weet het inmiddels maar al te goed: geliefder dan Maradona kan een voetballer in Argentinië nooit meer worden. Tenzij…
VREEMDE IN EIGEN LAND
Waar iedere andere natie een fenomeen als Lionel Messi stevig aan de borst zou drukken en zou uitroepen tot volksheld nummer één, is de vijfvoudige Gouden Balwinnaar zelfs in zijn geboortestad vergeleken met D10S een gewone sterveling. En ook bij die andere in Rosario ter wereld gekomen legende, vrijheidsstrijder Che Guevara, steekt Messi wat flets af.
Misschien heeft zijn behoudende karakter zonder bal aan de voeten er iets mee te maken. Zijn voorkeur voor de stilte, en de afgemeten, voorspelbare zinnen als hij eens wél antwoord geeft voor een microfoon. ‘Wij Argentijnen houden van rebellen’, vertelde sportcommentator Pablo Paván. Van Che Guevara dus, van Maradona die trots de afbeelding van de revolutionair op zijn rechterschouder draagt. ‘Van iemand die een loopje met de regels neemt om tegen de verhouding in toch te winnen’, legde Paván uit. ‘Denk bijvoorbeeld aan de handsbal tegen de Engelsen. Alles aan Maradona is episch, van zijn tijd bij Argentinos Juniors tot bij Napoli. Messi is daarentegen zo gewoon dat je hem hier op straat tegen zou kunnen komen.’ Schrijfster Emilse Pizarro legt het als volgt uit: ‘We houden hier van voetballers die ook buiten het veld wat te vertellen hebben, maar Messi leeft alleen voor het voetbal.’
En dan is er ook nog de fysieke maar vooral mentale afstand tussen Messi en zijn landgenoten, die al decennialang economische crisis na economische crisis moesten doorstaan. Paván: ‘Leo woonde twaalf jaar in Rosario, maar is inmiddels al achttien jaar in Barcelona.’ Messi is niet een van hen, zo voelt het voor vele Argentijnen, bevestigde Mario Riesco. De 82-jarige eigenaar van een met voetbalvaantjes volgehangen bar in Buenos Aires treedt die Catalaan daarom met enige argwaan tegemoet. ‘Maradona had een sensationele balbehandeling, maar ook de branie van een straatschoffie. Messi is vliegensvlug, maar is misschien te veel beschermd. Ik vraag me af of hij het wel gemaakt zou hebben als hij in Argentinië was gebleven. De verdedigers zijn hier veel harder en geniepiger dan in Europa.’
DIEGO & LEO
‘Het is geen toeval dat Argentinië het hoogste aantal psychologen per inwoner heeft. We zijn compleet gek met z’n allen. Dit is het enige land waar nog aan Messi wordt getwijfeld.’ En dat komt ook nog uit de mond van een van Maradona’s trouwste volgelingen. Fernando Signorini was tien jaar lang Diego’s persoonlijke trainer, stoomde hem klaar voor het fenomenale WK 1986 en behoorde jaren later tijdens het WK 2010 tot de technische staf van bondscoach Maradona, maar ergert zich kapot aan de manier waarop veel landgenoten over Messi spreken. Evenals Maradona zelf, benadrukte Signorini. ‘Diego wil juist dat Leo hem zal onttronen. Dat was het hele idee achter de leerling-meesterverhouding toen hij bondscoach was en Messi zijn aanvoerder.’
Hoewel Argentijnen hebben beweerd dat Maradona zijn team in de kwartfinale expres had laten verliezen om te voorkomen dat Messi hem zou overtreffen, had Signorini het juist over een warme band tussen de twee voetballegendes. Hij gaf een voorbeeld: ‘Tijdens de training was Messi vrije trappen aan het oefenen, maar na de zoveelste misser was Leo woest. Plotseling riep Diego: ‘Leo, kom eens hier!’, en sloeg een arm om hem heen. ‘Als je de bal raakt, moet je niet meteen je been intrekken, want dan weet dat been niet waar het heen moet.’ Diego legde de bal voor hem klaar, en de eerstvolgende vrije trap vloog direct in de kruising. Zo ging dat tussen die twee.’
HET DRAMA, DE TRANEN
Het is gewoon niet makkelijk om een begenadigd voetballer te zijn in Argentinië. Zelfs het goddelijke pluisje werd soms kritisch weggeblazen door zijn landgenoten, tijdens zijn teleurstellende dienstverband bij Barcelona bijvoorbeeld of na weer een weinig tactvolle uitspraak over een collega of trainer. Tót het WK 1986, dat in de ogen van Signorini meteen symbolisch is voor de alles-of-nietscultuur die in Argentinië heerst. ‘Bij vertrek naar Mexico was er niemand om ons uit te zwaaien. Toen we terugkwamen met de beker stonden op het vliegveld een miljoen mensen te wachten.’
Een beker maakt dus het verschil. Niet één die je met je club wint, nee, met het land. En precies daarin schiet Messi zo schromelijk tekort. Ja, een olympische gouden medaille in 2008 en wereldkampioen U20, maar dat is geen echte hoofdprijs voor de veeleisende Argentijnen.
Wat de pijn nog erger maakt: Messi leidde de nationale trots wel vier keer naar een finale (één keer WK, drie keer Copa América) om die vervolgens telkens te verliezen. Viviana Vila, de eerste vrouwelijke sportcommentator van Argentinië: ‘Tijdens het toernooi kijken sommigen alleen naar het resultaat, terwijl anderen naar het spel kijken. Maar in de finale telt alleen het resultaat.’ Als dat uitblijft daalt de woede van een heel volk neer op de speler met het nummer 10 op de rug, die voor het falen hoogst persoonlijk verantwoordelijk wordt gehouden.
Na de laatste verloren finale, in juni 2016 om de Copa América Centenario, besefte Messi meteen wat de impact was. Zeker omdat hij als capitano ook nog zijn penalty had gemist in de beslissende strafschoppenreeks tegen Chili.
Hij brak, als nooit tevoren.
De man voor wie elke Catalaan spontaan door de knieën gaat bij een onverwachte ontmoeting, zeeg nu zelf neer. Boog het hoofd en huilde. Een van de allergrootste spelers uit de geschiedenis van het voetbal moest worden getroost als een kind dat zijn jongensdroom had zien vervliegen.
En niet meer verder wilde. De finale tegen Chili was zijn laatste wedstrijd voor de nationale ploeg, zo kondigde hij snikkend aan. Zijn affaire met de Argentijnse nationale ploeg was wat hem betreft uitgedraaid op één groot fiasco. ‘Toen ik in de kleedkamer zat, bedacht ik me dat het voorbij was. Ik heb zó hard gewerkt om kampioen te worden met Argentinië… Nu stop ik zonder dat me dat ooit is gelukt.’
NOG ÉÉN IMPOSSIBLE JOB
Maar toen kwamen daar de steunbetuigingen. Massaal. Alsof de Argentijnen zich ineens realiseerden dat ze ‘het geschenk van God’, zoals president Mauricio Macri het verwoordde, als een verwend kind achteloos aan de kant hadden gegooid. ‘Lionel Messi is het mooiste wat we hebben in Argentinië, we moeten voortaan veel beter op hem passen’, aldus Macri.
Ook Maradona vond het tijd om zijn gevoel voor Messi voor eens en altijd duidelijk te maken. ‘Messi is in de steek gelaten, maar ik zal dat nooit doen. Daarom wil ik met hem praten, met hem vechten tegen al die mensen die hem hebben laten vallen. Messi moet doorgaan in het nationale team. Omdat hij nog zó veel heeft te geven, omdat hij in Rusland gewoon kans heeft om wereldkampioen te worden.’
Eindelijk voelde hij de steun van zijn landgenoten. Het moet Messi heel veel goed hebben gedaan, zoveel dat hij terugkwam op zijn besluit. ‘Mijn liefde voor Argentinië en het shirt is te groot om er nu al een punt achter te zetten.’
Die woorden kwamen als een zegen voor de Argentijnen, tegelijkertijd voelt Messi weer de gigantische druk die Maradona iedereen in 1986 in feite heeft opgelegd. Inclusief zichzelf. Zelfs God kon Argentinië in 1990 en 1994 niet opnieuw wereldkampioen maken. En al die Nieuwe Maradona’s evenmin. Of kan zijn allerbeste opvolger de pijn die nu al bijna 32 jaar voortduurt, toch nog verdrijven? Messi heeft al heel wat impossible jobs tot een goed einde gebracht. Nu de belangrijkste nog…
