‘Ego’s, individualisten. Drie goede wedstrijden en je kan een transfer versieren. Dan krijg je dit.’ Aan de vooravond van de interland tegen Bosnië is de nervositeit in het Belgische kamp groot.

E ric Deflandre en Bart Goor nog geschorst, blessuretwijfels rond de twee Mpenza’s en Wesley Sonck, de afmelding van Walter Baseggio en op de koop toe nog wat gerommel uit de onderbuik van Daniël Van Buyten, die tegen Servië negentig minuten op de bank zat en ontgoocheld afmeldde voor Egypte. In navolging van zijn clubgenoot Emile Mpenza en van die andere DuitserSven Vermant voelde Big Dan zich in de aanloop naar deze voor zowel de ploeg als de bondscoach cruciale interland geroepen om een basisplaats op te eisen. De tegenwind komt uit het oosten : ook Wesley Sonck, die vorig weekend twijfelde of hij speelklaar zou raken tegen Bosnië, zei in een reactie voor de camera’s van VTM dat hij “Van Buyten kon begrijpen. Hij is aanvoerder van Hamburg en die staan tenslotte vijfde.”

Eerst Emile Mpenza, die het genoegen smaakte dat eerst de bond en daarna bondscoach Aimé Anthuenis voor hem door het stof kropen om hem terug te halen, vervolgens Vermant, daarna Van Buyten… Een van de wetten van het voetbal is dat de coach aan het einde van zijn rijk is als de kleedkamer rebelleert. Hoewel iedereen naar buiten toegeeft dat de groepsgeest goed is en de bond in stilte toekijkt, weten ze allemaal wel beter. De tand des tijds heeft de kleedkamer van de Rode Duivels aangetast en Anthuenis, die zijn spelers naar de buitenwereld altijd beschermde, heeft nog te weinig grip om de individuen tot een ploeg te smeden. Kopzorgen genoeg dus op één week van wat misschien het einde is van een rijk dat op 21 augustus 2002 in Polen begon en waarin een waterkans op deelneming aan het WK moet worden vrijgesteld. En waar dan de problemen liggen ? Scouting, tactiek, coaching, mentaliteit ?

Tactiek-coaching

Geen Jonathan Walasiak, Grégory Dufer, Laurent Delorge of Thomas Chatelle in de kern, allemaal gevolgd en onvoldoende bevonden. Voor Anthuenis zijn Thomas Buffel en Mbo Mpenza de alternatieven rechts op het middenveld. Achterin geen Hans Cornelis of Olivier De Cock, net terug uit blessure. De kandidaat-rechtsachters zijn Anthony Vanden Borre, na een desastreuze herfst weer boven water bij Anderlecht, of Olivier Doll, van nature een centrale voetballer. Wordt het straks Vanden Borre ? Hij was er tot dusver al vier keer bij, viel één keer in (tegen Turkije). Een misverstand met Vincent Kompany leidde toen prompt tot een tegengoal. Tegen Litouwen verving Kompany de geblesseerde Deflandre een tijdje als rechtsachter, in Spanje depanneerde Doll toen Roberto Bisconti door de mand viel na de uitsluiting van de Standardaanvoerder. Echt veel vertrouwen had Anthuenis in de Brusselse youngster ondanks zijn vijfde selectie tot dusver nog niet.

Idem aan de linkerkant, waar de leemte die Goor liet nog niet is opgevuld. Twee keer kreeg Baseggio een onvoldoende als vervanger. Hij is er nu niet bij, Tom Soetaers, rond wiens late selectie de vorige keer zoveel commotie en een nieuwe discussie met René Vandereycken ontstond, evenmin. Dus rust alles nu quasi onvermijdelijk op de schouders van Koen Daerden, die meer volume heeft dan Baseggio. Op die manier kan de nationale ploeg opnieuw verder evolueren in de 4-3-3 die Anthuenis al een tijdje uitprobeert. Met dan – om Van Buyten ter wille te zijn – Timmy Simons tussen Yves Vanderhaeghe en Daerden in het middenveld ?

Tactisch blijft het dus twijfelen, tussen een 4-4-2 en de erfenis van Robert Waseige, of een 4-3-3. Wat vinden twee oudgedienden daarvan ? Yves Vanderhaeghe : “Op zich zie ik geen problemen bij het opstellen van drie centrale spelers op het middenveld. Op Anderlecht doen we het ook. Je moet er alleen voor zorgen dat je volume hebt, bereidheid om voor elkaar te werken en heel belangrijk is de omschakeling bij balverlies. Stel dat Timmy en ik naast elkaar kunnen spelen, dan zal je zeker sterk staan in de recuperatie. Of Koen dan hetzelfde volume in zijn acties kan steken als Bart is evenwel niet evident.”

Philippe Clement : “Koen was tegen ons in de competitie héél sterk, veel hangt af van de vorm van de jongens bij hun club. Het is voor hem wel heel moeilijk om Bart op te volgen, want die speelde een heel belangrijke rol. Eigenlijk moet je verder teruggaan. We zijn tegen Litouwen begonnen zonder Emile, en met Wesley en Thomas die niet in hun club speelden. Mbo was op de sukkel, nog anderen ook. Een jaar eerder, tegen Kroatië, speelden ze nog allemaal en konden we wél goed voetbal brengen, met goeie infiltraties van Bart op links en Mbo op rechts. Door dat gelijkspel tegen Litouwen zat je direct in een situatie waarin je moest inhalen, waarna je in Spanje Bart en Eric verloor. Zo was het bij elke interland wel iets, met telkens een andere mix. Ik denk dat we met hetzelfde systeem open kunnen spelen, maar soms door omstandigheden offensief tekortkwamen.”

Geeft de coach genoeg richtlijnen ? Vanderhaeghe : “Ja hoor. Hij gaat wel uit van een stuk zelfdiscipline.” Clement : “Ik denk echt niet dat de afspraken minder duidelijk zijn, alleen moet je elke interland weer schuiven. Automatismen zijn bij een nationale ploeg sowieso minder dan bij een club. Nogmaals, in het verleden is al wél bewezen dat we, ook met deze groep, een goeie organisatie kunnen neerzetten. Tegen Nederland, ook in andere matchen. Anthuenis is iemand die de spelers altijd verdedigt, ook al lag het bij momenten meer aan hen dan aan hem dat we verloren en kreeg hij alles over zich heen. In de coaching is hij vrij direct. Hij probeert de spelers die aan de aftrap komen, allemaal eens apart te pakken om te zeggen wat hij van ze verlangt. Maar daarna is het aan het collectief om het uit te voeren. Op sommige momenten zag ik dat wil de bovenhand kreeg op verstand en organisatie. Omdat je het gevoel had : nog iets meer en we maken het verschil. Alleen was het resultaat het omgekeerde, dat het op die momenten net uit elkaar viel.”

En dan speelt hiërarchie, de pikorde. Die ligt niet heel duidelijk, het cement is weg. Clement : ” De Vlieger, Goor : je mist ze niet alleen op, maar ook naast het veld. Ik vind dat iedereen zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Alleen zoekt iedereen naar zijn beste vorm. Als Wesley nu plots zegt dat hij met Buffel niet complementair is, dan heeft dat met twijfels te maken. Tegen Kroatië hadden ze kracht genoeg om wél die duels aan te gaan. Dat is vorm en die komt er na veel wedstrijden.”

Scouting

Weinig nieuwe namen in de selectie, geen enkele in feite, want de enige speler die nog geen cap heeft, Kevin Vandenbergh, zat tegen Nederland al eens op de bank. Toen als vervanger van de geblesseerde Wesley Sonck. Anthuenis zweert voor deze belangrijke match bij wie hij de voorbije maanden leerde kennen, ook al lag bijvoorbeeld de helft van zijn spitsen de voorbije weken in de lappenmand. Is het omdat nieuw talent zich niet aandient of omdat het niet opgemerkt wordt ?

Dat laatste kan niet, zo bezweren ze op de bond, waar ze gepikeerd reageren op vragen over hoe de scouting is opgezet. Elk weekend stuurt Anthuenis zijn scouts uit. Die zijn van elkaars opdrachten niet altijd op de hoogte, niemand durft uitsluiten of deze dan wel gene speler is gevolgd. Het is de coach die beslist en delegeert. Anthuenis : “Ik heb een paar vaste scouts : Briganti, Van Maldegem, Van Goethem, Cools, Jacky ( Munaron, nvdr), Eddy ( Snelders, nvdr). Ik ga zelf ook kijken en heb nog andere mensen die dingen voor me doen, daar weet de bond zelfs amper het bestaan van af. Wees gerust : er ontgaat ons niks.”

Dat gebeurt allemaal met beperkte financiële middelen, een beetje op zijn Belgisch. Vince Briganti, een van de scouts : “Het spreekt voor zich dat we geen mensen naar Spanje sturen op het moment dat de keepers daar niet spelen. Maar afstanden zijn geen belemmering. Ik had al mijn tickets op zak om de terugkeer van Van Damme bij Southampton te bekijken toen op vrijdag gemeld werd dat hij zich opnieuw blesseerde. En had Sonck gespeeld, dan was ik naar Kaiserslautern gereden om er Borussia Mönchengladbach te zien. Ook Turkije werd niet vergeten, ik weet dat Thijs en Daems daar eens in een match zijn gevolgd. Maar het spreekt dat we vaker in Duitsland en Nederland scouten. Dichterbij en er zijn meer spelers actief.”

Neen, daar ligt het allemaal niet aan, zegt Anthuenis, die wel moet toegeven dat Thomas Buffel in zijn nieuwe omgeving nog niet werd gevolgd. “We waren van plan naar de derby tegen Celtic te gaan, maar uiteindelijk ging dat niet door. Anderzijds hebben we de moderne communicatie : alles in Europa is tegenwoordig op cassette te krijgen, binnen de drie dagen. We weten echt wel wie in vorm is. AZ is voortdurend op tv en idem met Auxerre. Maar als we gaan, zeggen we principieel nooit tegen de spelers of er voor hen iemand in de tribune zit.”

In principe worden ook elk weekend alle Belgische wedstrijden bekeken, alleen kan je daar soms bitter weinig uitrichten. Briganti : “Ik was vorige week bij Standard-La Louvière. Aan de ene kant had je Van Handenhoven en Proto, aan de andere Deflandre ( nog voor deze twee interlands geschorst, nvdr), Geraerts, Léonard en Walasiak. En soms is het nog minder. Dan is de keuze beperkt.”

Mentaliteit

Een scène uit de aanloop van een van de voorbije interlands. Als om kwart voor zes de tactische bespreking voor de wedstrijd wordt gehouden, zit een deel van de kern een kwartier op voorhand in het zaaltje. Een ander deel komt bijna collectief te laat. Bondscoach in alle staten, maar veel dreigen helpt niet. Karel Vertongen, die de groep namens de voetbalbond van nabij volgt, zucht : “Dat kan een keer gebeurd zijn, maar denk nu niet dat het altijd zo is. De nationale ploeg heeft als groep geen problemen met discipline, op afzondering gebeurt alles heel correct.”

Is het tekenend voor de mentaliteit ? Yves Vanderhaeghe, die de voorbije maanden terugvocht bij Anderlecht en er tegen Egypte opnieuw bij was na een onderbreking van één jaar, vond in Caïro een groep die twijfelde en zocht : “Een ploeg ook die niet zo hard voor elkaar wilde vechten. In het verleden knokte de nationale ploeg tot de laatste minuut. Nu was die bereidheid er ook, maar niet tot het laatste en volledig ten dienste van het collectieve. Het is een beetje tekenend voor de tijd, vind ik, het gaat niet langer om het collectief, maar om de individuele prestaties. Drie goede wedstrijden en je kan een transfer versieren. Dan krijg je dit.”

Hij is geen krantenlezer, maar je moest de voorbije dagen echt wel buiten planeet voetbal hebben geleefd om de uitspraken van Van Buyten niet te horen. Vanderhaeghe : “Hij wil spelen, meen ik op te vangen. Dat is typisch weer zo’n heel egoïstische reactie. Hij is kapitein van Hamburg, direct, na amper twee weken. Wat is daarvoor de reden, dat weet je niet. Maar dat geeft een speler wel aanzien. En als hij dan hier op de bank zit…”

Tien minuten te laat op een tactische bespreking, het gebeurt allemaal. Vanderhaeghe : “Welk beeld ontstaat dan ? Dat je er niet mee bezig bent. Ik blijf erbij : het is een teken van de tijd. Wat ik terugvond bij de nationale ploeg, merkte ik eerder al op in Anderlecht. Coaching, het collectief : dat lijkt tegenwoordig allemaal minder belangrijk dan de individuele prestatie. Even op de bank zitten, verder denken dan de korte termijn, dat kunnen spelers niet meer. Spelers krijgen een ego en kunnen niet meer tegen kritiek.”

door Peter T’Kint

Anthuenis heeft nog te weinig grip om de individuen tot een ploeg te smeden.

‘Coaching, het collectief : dat lijkt tegenwoordig allemaal minder belangrijk dan de individuele prestatie.’ (Yves Vanderhaeghe)

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content