Kaapverdië is de verrassende tegenstander van Zuid-Afrika in de openingswedstrijd van de Afrika Cup 2013. De kwalificatie van de eilandenbewoners wordt als een van de grootste sensaties uit de geschiedenis van het Afrikaans landenkampioenschap gezien.

De República de Cabo Verde, een tropische archipel voor de kust van West-Afrika, bevindt zich in de hoogste staat van opwinding. De eilandengroep telt iets meer dan een half miljoen inwoners, evenveel als Luxemburg, en die leven al maanden naar het grote voetbalfeest in Zuid-Afrika toe.

De kwalificatie voor de CAN 2013 is een droom voor de Kaapverdiërs, die in de eerste kwalificatieronde gemakkelijk afstand namen van Madagascar, een eiland aan de andere kant van Afrika. De heenwedstrijd werd met 0-4 gewonnen en de return in het Estadio da Varzea in de hoofdstad Praia leverde voor een vol huis (11.000 toeschouwers) 3-0-winst op.

In de tweede en beslissende kwalificatiefase meldde zich een tegenstander van een heel ander kaliber: Kameroen. Kaapverdië versloeg de Ontembare Leeuwen in Praia met 2-0, maar niemand geloofde dat dit zou volstaan om de eindronde te halen. In het Stade Omnisport in Yaoundé bracht Héldon de bezoekers echter al na elf minuten op voorsprong. Achille Emana bracht het team van aanvoerder Samuel Eto’o nog voor de rust langszij, maar Kameroen kon pas in de toegevoegde tijd via Fabrice Olinga voor 2-1 zorgen. Kaapverdië mocht voor het eerst naar de eindronde van het Afrikaans landenkampioenschap.

14 oktober 2012 is dan ook een dag die de Kaapverdiërs niet snel zullen vergeten. Er werd zelfs voorgesteld om er een nationale feestdag van te maken. Meteen nadien werd Operação CAN 2013 opgestart. De bond organiseerde allerlei activiteiten, met als afsluiter een benefietconcert in de hoofdstad Praia, om de kosten van deelneming aan de Afrika Cup te betalen. De post gaf een speciale postzegel uit om de prestatie in de verf te zetten en schonk tien procent van de opbrengsten aan de Tubaroes Azul (de Blauwe Haaien).

“We krijgen een stevige steun van de regering, maar rekenen vooral op de hulp van de Kaapverdiërs”, liet bondsvoorzitter Mario Sernedo weten. “Wij zijn dolgelukkig aanwezig te zijn in Zuid-Afrika, maar het kost de bond wel een hoop geld.”

Stage bij Mourinho

De strijd om de Amilcar Cabral Cup tegen Guinee-Bissau in 1979 was de allereerste interland van de eilandenbewoners (0-3-verlies). De Federação Caboverdiana de Futebol werd pas in 1982 opgericht. Vier jaar later sloot de voetbalbond aan bij de CAF (de Afrikaanse voetbalbond) en de FIFA. Het duurde echter tot 2002 voor Kaapverdië zich een eerste keer inschreef voor deelneming aan de kwalificatiefase van de wereldbeker. Met weinig succes, want Algerije bleek al in de eerste ronde het eindstation.

Het Kaapverdische voetbal beleefde de afgelopen jaren wel een opmerkelijke opmars. In april 2000 bekleedde de eilandengroep de 182e plaats op de FIFA Ranking. In juli 2007 was Kaapverdië opgeklommen tot rang 68. Momenteel staan de Blauwe Haaien zelfs op 51. Dat is niet het resultaat van een of andere gouden generatie die plots haar opwachting maakte, maar van een beslissing van de Kaapverdische voetbalbond. De eilanden volgden het voorbeeld van het Ierland van Jacky Charlton uit de jaren tachtig.

“Zo’n jaar of vijf terug besliste de federatie om van start te gaan met een project waarbij we op zoek gingen naar al het Kaapverdische talent dat voorhanden is”, aldus João de Deus, momenteel trainer van de Portugese tweedeklasser Oliveirense en van 2008 to 2010 bondscoach van Kaapverdië. “In de vorige eeuw zijn heel wat Kaapverdiërs geëmigreerd. Hun afstammelingen mogen voor de Blauwe Haaien voetballen. Op deze manier is ons potentieel heel wat ruimer dan de 500.000 bewoners van de eilanden.”

Er wonen meer Kaapverdiërs buiten in de rest van de wereld dan op de eilandengroep. Ze zwermden vooral uit naar de Verenigde Staten, Italië, Luxemburg, Portugal en Nederland. In Nederland trokken de Kaapverdiërs naar Rotterdam, om er in de haven aan de slag te gaan. In Rotterdam-West wonen zo’n 20.000 Kaapverdiërs.

Met de nieuwe rekruten uit Europa werd Kaapverdië een tegenstander om rekening mee te houden. Kameroen hield de Blauwe Haaien echter weg van het WK in Zuid-Afrika. In de aanloop naar de wereldbeker werd in mei 2010 wel 0-0 gelijkgespeeld tegen Portugal, met Cristiano Ronaldo, dat op dat moment derde stond op de FIFA Ranking. Kaapverdië was naar positie 114 teruggezakt.

De sterspeler van Real Madrid had overigens net zo goed in het andere kamp kunnen staan. Hij heeft immers Cabo-roots. Net als Nani, zijn ex-ploegmaat bij Manchester United, Jorge Andrade (FC Porto, Juventus), Rolando (FC Porto), Nelson Marcos (Benfica, Betis Sevilla, Osasuna), Lerin Duarte (Sparta Rotterdam, Heracles), Jerson Cabral (Feyenoord, FC Twente) en Luc Castaignos (Feyenoord, Inter, FC Twente).

Cristiano Ronaldo koos echter voor Portugal en Castaignos voor Nederland. Zoals Patrick Vieira (onder andere Arsenal en Manchester City) ondanks een Kaapverdische moeder in het verleden voor Frankrijk opteerde en Henrik Larsson (onder andere Celtic, Barcelona en Manchester United) ondanks een Kaapverdische vader voor Zweden.

“Een keuze tussen het hoofd en het hart”, vertelde Guy Ramos van de Nederlandse Eredivisieclub RKC, die in 2010 met het gelijkspel tegen Portugal debuteerde, aan het NRC Handelsblad. “Eerst wachten ze af of ze in aanmerking komen voor het land waar ze voetballen, omdat ze dan gegarandeerd kans maken om deel te nemen aan een EK of WK. Als ze daar niet in slagen, kiezen ze alsnog voor Kaapverdië.”

De grote meerderheid van de huidige internationals van Kaapverdië werd niet voor de kust van West-Afrika geboren. Veel spelers hadden nog nooit een voet op de eilanden gezet voordat ze geselecteerd werden voor de nationale ploeg. “Zowat negentig procent van mijn spelersgroep komt uit Europa”, aldus Lucio Antunes, die in 2010 João de Deus opvolgde.

Lucio Antunes kreeg de job vanwege zijn goede resultaten met de nationale jeugdselecties. Als luchtverkeersleider nam hij voor onbepaalde tijd verlof om de Blauwe Haaien naar de eindronde van de CAN te loodsen. Vorige maand liep hij stage bij José Mourinho in Madrid om extra voetbalwijsheid te vergaren.

Rotterdamse derby

De Kaapverdiërs werden in een groep met Zuid-Afrika, Angola en Marokko ingedeeld. Dat worden drie bijzondere wedstrijden. Tegen Zuid-Afrika openen de Tubaroes Azul volgende zaterdag het toernooi in Soccer City, waar de openingswedstrijd en de finale van het WK werden gespeeld. Angola is net als Kaapverdië een vroegere kolonie van Portugal. Marokko wordt vooral voor de Nederlandse Kaapverdiërs bijzonder.

“Zuid-Afrika heeft al jaren geen topelftal meer”, stelt Guy Ramos (27), die net op tijd hersteld is van een breuk aan het middenvoetsbeentje. “Angola wordt een historisch duel. Twee voormalige kolonies van Portugal, waarbij wij toch de underdog zijn. En dan is er natuurlijk nog het duel met Marokko.” Een Rotterdamse derby op het Afrikaanse continent. “Wie ook wint, dat worden eindeloze rijen toeterende auto’s in de stad”, voorspelde Toni Santos Varela Monteiro (26), die als vierjarige naar Nederland verhuisde.

“Wij zijn erg opgezet met deze loting”, stelde Lucio Antunes. Maar ook de tegenstanders waren erg opgezet met de groepsindeling. Niemand gelooft dat de Blauwe Haaien meer dan drie wedstrijden zullen spelen in de Regenboognatie. Ze hebben immers geen ervaring met grote toernooien en de druk zal enorm zijn bij de openingsmatch in een met bijna 95.000 toeschouwers afgeladen Soccer City, dat herdoopt werd tot National Stadium.

Bovendien is Kaapverdië vooral sterk in eigen huis, dankzij de kunstgrasmat van het Estadio da Varzea in Praia. Buitenshuis kon het nog tot nu toe maar één interland winnen. “Uitwedstrijden zijn dan ook een aparte belevenis in Afrika”, lachte Toni Varela. “Het is niet meer of minder dan een heuse oorlog. Alle middelen lijken goed om de tegenstander uit evenwicht te halen en dat begint al bij aankomst op de luchthaven.”

“We spelen in Zuid-Afrika op neutraal terrein”, opperde Mario Sernedo. “Ik houd heimelijk rekening met de tweede ronde.” De bondsvoorzitter mag met reden optimistisch zijn. Helemaal een verrassing is deze plaats bij de beste zestien van Afrika nu immers ook weer niet. De Kaapverdiërs proberen al sinds 1992 de eindronde van de CAN te bereiken en grepen bij de twee vorige kwalificatietoernooien maar net naast een plaats in de eindronde. De ene keer haalden ze het niet op basis van het doelsaldo en de andere keer gaven de buitenshuis gescoorde goals de doorslag.

Champions League

Kaapverdië (51e) is op dit moment in groep A het hoogst gerangschikte team op de FIFA Ranking. Marokko is 71e, Zuid-Afrika 72e en Angola 83e. De Blauwe Haaien zijn volgens de ranglijst van de wereldvoetbalbond de nummer tien van Afrika.

Kaapverdië kan misschien extra verrassen omdat het geen echte Afrikaanse ploeg is. In de selectie van 23 zit slechts één speler die actief is in de plaatselijke competitie: reservedoelman Rilly. De rest van de keurgroep staat op de loonlijst in Portugal, Nederland, Frankrijk, Angola, Cyprus, Luxemburg of Roemenië.

Als de Blauwe Haaien het achterin redelijk dicht kunnen houden, zijn er mogelijkheden. Het team beschikt immers over een paar gevaarlijke spitsen, onder wie Ryan Mendes (sinds vorige week 23, Lille) die de voorbije maanden actief was in de Cham- pions League. De offensieve middenvelder Héldon Augusto Almeida Ramos, bijgenaamd ‘Nhuck’ (23, Marítimo Funchal), was dan weer aan de slag in de Europa League, onder andere tegen Club Brugge.

De Kaapverdische spelers werden bijna allemaal in Europa opgeleid en zijn tactisch beter onderlegd dan de doorsnee Afrikaanse speler. Voor het oog van de wereld kunnen ze wellicht ook rekenen op scheidsrechters die niet geïntimideerd worden en hen beschermen tegen het vaak harde spel van de tegenstander. “Het spookje is nog niet uit”, houdt bondsvoorzitter Mario Sernedo zijn landgenoten voor. Kan de kleine archipel de voetbalwereld nog eens verrassen? ?

DOOR FRANÇOIS COLIN

“Zowat negentig procent van mijn spelersgroep komt uit Europa.” Lucio Antunes

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content