De demonstratie van FC Barcelona in de finale van de Champions League in Rome maakte van het voetbal de grote winnaar en gaf aan dat Spanje na de Europese titel van 2008 in 2010 ook wereldkampioen kan worden.

Rome is gemaakt door grote mannen”, zo stond er te lezen op de gigantische affiches in de Romeinse binnenstad. In het Stadio Olimpico werd vorige woensdag echter een lofzang gebracht aan de kleine voetballer. Xavi Hernández, Andrés Iniesta en Lionel Messi (alle drie precies 170 centimeter hoog) heersten op het middenveld als keizers op het Forum Romanum en vormden, in de woorden van een Nederlandse confrater, de Bermudadriehoek van het voetbal. Waar zij de bal beginnen rond te tikken, verdwijnt elke tegenstander.

“Niets is mooier dan winnen en mooi voetballen”, vertelde Pep Guardiola, die in zijn debuutseizoen als trainer de eerste Spaanse treble (titel, beker en Europacup) behaalde. “Ik ben vooral blij omdat we dit niveau haalden tegen de sterkste ploeg van de wereld.”

Fluwelen techniek

Coaches hebben de onhebbelijke gewoonte hun tegenstander de hemel in te prijzen, maar dit leek geen loze verklaring. Manchester United won de voorbije twee seizoenen zowat alles wat er te winnen viel. De Red Devils bleven 25 wedstrijden op rij ongeslagen in de Champions League, een record, en pakten dit seizoen de League Cup, hun derde landstitel op rij en de wereldbeker voor clubs.

De 67-jarige Sir Alex Ferguson hoopte helemaal onsterfelijk te worden door als allereerste de Champions League twee keer op rij te winnen. Tot 1980 gebeurde dit meermaals, maar in die tijd was het deelnemersveld van de UEFA Cup meestal sterker dan dat van de beker voor landskampioenen. Sinds de geboorte van de Champions League zitten de sterkste teams van het continent in dezelfde competitie.

Manchester United kon slechts tien minuten de indruk wekken aanspraak te kunnen maken op deze stunt. Na de vroege openingstreffer van Samuel Eto’o kwamen de Mancunians niet meer in het stuk voor. Het team dat zo vaak zelfs in de toegevoegde tijd het resultaat naar zijn hand zette, kon 80 minuten lang geen vuist maken.

Telkens Van der Sar de bal in het spel wilde brengen, zag hij alleen maar ruggen. De rode sterren hoefden de bal niet, bevreesd als ze waren dat de toeschouwers meteen zouden opmerken dat ze niet over de fluwelen techniek van de Catalanen beschikken. Dat Messi met het hoofd de eindstand vastlegde, was de ultieme vernedering voor de torens van Man U.

“Dit is een geweldige prestatie van een beginnende coach”, loofde Ferguson zijn bijna dertig jaar jongere opponent. “Vooral omdat hij nooit de filosofie van de club verloochende. Barcelona wil altijd voetballen. Een enorme verdienste.”

Het romantisme van Barcelona haalde het van de fysieke kracht van het Engelse voetbal. Laat het een les zijn voor hen die geloven dat voetbal krachtpatserij is en vergeten dat alles begint en eindigt met techniek. “Dit is de derde Europacup 1 voor onzeclub”, aldus Guardiola. “Wij zijn enorm schatplichtig aan Johan Cruijff en Carlos Rexach.” Het succes van Barcelona stemt iedere voetballiefhebber blij, omdat deze club rotsvast gelooft in de manier waarop gevoetbald moet worden en daar geen millimeter van zal afwijken.

Kloof wordt groter

Weer werden echter al te snel conclusies getrokken. In Rome klonk het al dat Spanje de hegemonie van het Engelse voetbal had doorbroken. Vergeten werd dat de Premier League voor de derde keer op rij drie halvefinalisten leverde en dat met een betere scheidsrechter dan de Noor Tom Henning øvebrø (de ref van de return tussen Chelsea en Barça) Rome opnieuw een Engelse finale had gekregen. Met Iniesta en Xavi kan Spanje na het EK 2008 echter ook het WK 2010 winnen. Zoals Frankrijk, in de andere volgorde, in 1998 en 2000.

Sommigen waagden zich nog een stap verder in hun analyse en noemden de overwinning van Barcelona die van het ‘nieuwe’ op het ‘oude’ voetbal. Barcelona telt 163.000 socios, kan niet worden verkocht en heeft een voorzitter die door de fans wordt gekozen. Barça is més que un club, meer dan een club, en heeft Unicef als shirtsponsor, iets waar de azulgrana jaarlijks 1,5 miljoen euro voor betalen.

Daartegenover staat het Engelse voetbal dat gelooft dat de vrije markt en de miljardairs zelfs de sport moeten beheersen. Manchester United heeft geen leden, maar consumenten en torst een schuldenlast van 700 miljoen pond. Op het shirt prijkt de naam van AIG, de Amerikaanse verzekeringsreus die zonder de miljarden van president Obama al lang was omgevallen.

De balans is echter minder zwart-wit dan sommigen denken. Man U heeft een rijkere traditie wat sociale doelen betreft dan Barça en de 2,7 miljard pond die de Premier League de komende drie seizoenen van de tv-zenders opstrijkt, wordt vrij evenwichtig verdeeld. De kampioen krijgt 1,6 keer meer dan de laatste in het klassement. Barcelona daarentegen ontvangt 14 keer meer dan de bodemclub van La Liga.

Spanje is vanaf volgend jaar nog het enige West-Europese land waar de voetbalrechten individueel worden verkocht. De kloof tussen de elite en de nationale concurrenten dreigt echter in alle landen nog groter te worden door de impact van de Champions League.

De UEFA voorspelt dat volgend seizoen de inkomsten van het kampioenenbal met 35 procent toenemen. Volgens professor Simon Chadwick, directeur van het Centre for the International Business of Sport van de universiteit van Coventry, heeft de crisis geen invloed op de Europese bekercompetitie. Integendeel. Er wordt meer gekeken dan ooit, als vorm van escapisme.

Het nieuwe tv-contract (2009-2012) zou jaarlijks goed zijn voor 1,1 miljard euro, tegenover 820 miljoen nu. De winnaar van de beker met de grote oren zou voortaan 60 miljoen in plaats van 45 miljoen euro opstrijken. De 32 finalisten mogen 800 in plaats van 600 miljoen verdelen.

Waanzin van Be TV

Het zijn opmerkelijke cijfers omdat in de Lage Landen een neerwaartse trend te merken valt. In Nederland verlengde de NOS de overeenkomst met de UEFA, maar in plaats van 30 miljoen zou nog slechts 10 miljoen euro per seizoen worden betaald. VTM legde de voorbije jaren telkens 7,5 miljoen euro op tafel en zou straks nog slechts 2,5 miljoen euro veil hebben.

Een streep door de rekening van Standard en Anderlecht (als de Brusselaars zich plaatsen voor de groepsfase), want wat de clubs krijgen, komt voor de helft uit de zogenaamde marketpool. Het deel waar de Belgische clubs aanspraak op kunnen maken, wordt bepaald door de inbreng van de nationale tv-zenders. RTL betaalt straks 10 procent meer, maar het grote geld komt uit Vlaanderen. De testwedstrijden zullen dan ook heel wat minder dan 15 miljoen euro waard blijken te zijn.

Het bod van de Vlaamse zenders voor de Champions League onderstreept nog eens de waanzin van Be TV bij de besprekingen over de rechten van de testwedstrijden tussen Anderlecht en Standard. 1,2 miljoen (voor Wallonië) is trouwens precies zoveel als wat Exqi betaalt voor het tweede pakket van de zestien speeldagen van de Europa League (de opvolger van de UEFA Cup). S

door françois colin – beelden: reporters