Morgen over één jaar heeft in São Paulo de openingswedstrijd plaats van het 19e WK voetbal. De Confederations Cup, die zaterdag van start gaat, moet duidelijk maken of Brazilië klaar is.
In de hoofdstad Brasilia opent het thuisland zaterdag tegen Japan het ‘Festival van de Kampioenen’. Naast gastland Brazilië en wereldkampioen Spanje nemen de kampioenen van de zes confederaties deel: Nigeria (kampioen van Afrika), Japan (kampioen van Azië en het eerste en voorlopig enige land dat zich kwalificeerde voor het WK 2014), Mexico (kampioen van Noord- en Midden Amerika en olympisch kampioen), Tahiti (kampioen van Oceanië), Uruguay (kampioen van Zuid-Amerika) en Italië (de verliezende finalist van het jongste EK).
Landen van dezelfde confederatie mogen niet in dezelfde groep worden ingedeeld, zodat Brazilië en Uruguay enerzijds en Spanje en Italië anderzijds in verschillende poules werden geplaatst bij de loting op 1 december van vorig jaar in São Paulo.
Doordat Japan en Tahiti, de enige debutant, van elkaar gescheiden werden, ogen beide groepen ongeveer even sterk. Om zichzelf op te volgen moet Brazilië in de eerste ronde alvast Japan en Mexico of Italië achter zich houden. In de andere groep moet Spanje vooral afrekenen met Nigeria en Uruguay.
Toiletten zonder water
De Confederations Cup wordt een eerste serieuze test voor de Braziliaanse ploeg van Felipe Scolari, de nieuwe bondscoach. Het wordt voor het land van de samba echter vooral het grote examen voor de wereldbeker van volgend jaar. Brazilië houdt het hart vast. “Zal alles op tijd klaar zijn?”, vroeg zelfs Jérôme Valcke, secretaris-generaal van de FIFA, zich onlangs af. “Het wordt een gevecht tegen de klok.”
Voetballers zouden dezer dagen aan het strand moeten liggen, maar dat is zonder de FIFA gerekend. De Confederations Cup is na het WK niet alleen het belangrijkste evenement dat de wereldvoetbalbond organiseert, maar vooral de ideale gelegenheid om alles op punt te stellen in de aanloop naar de wereldbeker.
Acht jaar geleden was Duitsland klaar om één dag na de finale van de Confederations Cup de Wereldbeker van start te laten gaan. Vier jaar geleden was er in Zuid-Afrika nog flink wat werk, maar de situatie in Brazilië is veel dramatischer.
“Dit is niet voor herhaling vatbaar tijdens het WK”, liet Valcke zich nauwelijks een paar weken voor de start van de Confederations Cup ontvallen. “De operationele voorzieningen zullen de komende twee weken niet honderd procent zijn. Het is onmogelijk in twee maanden klaar te zijn als er zes maanden voorbereidingstijd voorzien waren.”
Van de zes stadions die tijdens de Confederations Cup worden gebruikt, werden er slechts twee op tijd aan de FIFA overgedragen. Het Estadio Castelão in Fortaleza heeft al ruim twintig tests achter de rug en ook het Estadio Mineirão in Belo Horizonte (de thuishaven van Cruzeiro) was beschikbaar voor de oorspronkelijke deadline van 31 december.
De Arena Fonte Nova in Salvador werd op 7 april klaar bevonden voor wedstrijden. Op 27 mei begaf echter een van de 36 dakpanelen het onder het gewicht van het regenwater, dat met emmers weg moest worden geschept. Volgens het bouwbedrijf was er slechts sprake van een menselijke fout. Folha de São Paulo, een van de gezaghebbende kranten, onthulde intussen ook dat er ‘blinde vlekken’ op de tribune zijn. Van op een aantal zitjes kan je het veld niet zien.
Voor de nieuwe of vernieuwde arena’s van Recife (Arena Pernambuco), Brasilia (Estadio Nacional Mané Garrincha) en Rio de Janeiro (Maracanã) werden de opleveringsdatums naar april verschoven, maar ook dat bleek dagdromen.
In Brasilia was het wachten tot 18 mei. De openingsmatch was een competitieduel tussen Flamingo (uit Rio) en FC Santos. De draaihekken deden het niet zo goed en de toeschouwers hadden meer dan drie uur nodig om op hun zitje te raken. Twee dagen later was Recife aan de beurt. De bouwvakkers speelden een onderling partijtje, omdat de wet twee testduels vereist. Nog eens twee dagen later mocht Nautico, de lokale topclub, tegen Sporting Lissabon opdraven.
Nog dramatischer was het gesteld met het legendarische Maracanã. De verbouwing duurde drie jaar en was een litanie van uitstel, controverse en plaatsvervangende schaamte. De eerste oefenpot had eind april plaats. President Dilma Rousseff en familieleden van de arbeiders die aan het stadion hadden gewerkt, zagen de vrienden van Ronaldo tegen de vrienden van Bebeto aantreden. Het werd overigens 8-5 voor Ronaldo, die het openingsdoelpunt maakte.
Er mochten slechts 30.000 toeschouwers aanwezig zijn en de pers was het verboden foto’s te maken. Geen wonder. De bezoekers werden geconfronteerd met oneffen vloeren, liften die het niet deden, draaihekken die sputterden en toiletten zonder water.
Alles zou opgelost zijn tegen 2 juni, wanneer de iconische voetbaltempel van Rio officieel in gebruik zou worden genomen met een oefenduel van de Seleção tegen Engeland. Het team van Roy Hodgson en de Engelse fans hingen al in de lucht toen rechter Adriana Costa dos Santos besliste dat er geen garantie was dat het stadion voldeed aan de minimale veiligheidsvoorschriften en dat er dus niet in Maracanã mocht worden gevoetbald.
Zes uur later was de maatregel ongedaan gemaakt. Het ging om een bureaucratische vergissing, zo heette het. Een of ander document was niet op tijd afgeleverd. Voor het overige was alles in orde. De dag voor de oefeninterland zagen de Engelse journalisten echter nog bijna duizend arbeiders met harde helmen hun best doen om het stadion toonbaar te maken. Ze worstelden met loshangende kabels, stapels rotzooi, steengruis en stukken metaal die uit het beton staken.
20.000 soldaten
De problemen rond de stadions zijn helaas slechts symptomatisch voor de hele organisatie. In alle steden stonden lange rijen voor het ophalen van de bestelde tickets voor de Confederations Cup. In Brasilia kregen de fans te horen dat ze zich op 16 juni moesten aanmelden voor het afhalen van hun toegangskaartje voor de match tussen Brazilië en Japan, die een dag eerder wordt gespeeld.
In Fortaleza waren er problemen met de printers. De lange rijen konden geen kaartjes krijgen en moesten genoegen nemen met een met de hand geschreven nota van Craig Daniel, van FIFA’s ticketingmaatschappij Match, die ze later alsnog kunnen inwisselen voor een entreebewijs.
Brazilië maakt zich ook flinke zorgen om de veiligheid. President Rousseff liet weten dat de grenscontroles verscherpt worden. “We zullen 20.000 soldaten gebruiken om de veiligheid te versterken langs onze grenzen, die bijna tienduizend mijl lang zijn”, liet Celso Amorim, minister van Defensie weten. Valcke liet ook al verstaan dat er, na de dramatische gebeurtenissen tijdens de marathon van Boston, rond de stadions meer gecontroleerd zal worden.
Het grootste gevaar komt wellicht niet uit het buitenland. In Fortaleza werden twee voetbalfans op vijf kilometer van het stadion doodgeschoten op weg naar een testwedstrijd in de Arena Castelão. De organisatie haastte zich om te ontkennen dat de moorden te maken hadden met het duel tussen de lokale rivalen Ceara en Fortaleza.
Toen Michel D’Hooghe onlangs in São Paulo was om de medische aspecten van het kampioenenfestival voor te bereiden, hoorde hij van in zijn hotelkamer twee dagen lang schoten. Het kan niet echt verbazen als je leest dat er in de economische hoofdstad van het land jaarlijks 95 politieagenten worden vermoord.
“President Rousseff moet beschaamd zijn als ze zegt dat dit het beste WK ooit wordt”, fulmineerde Romario, ex-voetbalcoryfee en momenteel een links parlementslid. “De steden die de Confederations Cup ontvangen, zijn duidelijk niet klaar. Het zal de hele wereld duidelijk worden dat wij niet bekwaam zijn om grote internationale evenementen te organiseren.”
Jérôme Valcke moet uiteraard heel wat diplomatischer zijn, maar ook zijn uitspraken logen er niet om. Een jaar geleden riep hij dat de Brazilianen “een schop onder hun kont” nodig hadden en ook vorige maand was hij nog streng. “De zes overige WK-stadions moeten ten allerlaatste in december 2013 ter beschikking van de FIFA worden gesteld”, waarschuwde de Fransman. “Een compromis is niet meer mogelijk. De organisatie van een WK is veel complexer dan die van de Confederations Cup. Er worden volgend jaar vier keer zoveel wedstrijden gespeeld. In 2014 verwachten we bovendien een half miljoen buitenlandse bezoekers en in totaal drie miljoen toeschouwers in de twaalf steden.”
De Brazilianen voelen zich vernederd en gefrustreerd over het bijna dagelijkse onheil over het WK 2014 en de Olympische Spelen van 2016. De meest gehoorde uitdrukking op straat luidt al geruime tijd: “Imagina a copa“, stel je voor dat dit tijdens het WK gebeurt (als de hele wereld naar ons kijkt). Als tegengif voor het pessimisme lanceerde het Belgisch-Braziliaanse biermerk Brahma de slogan “Imagina a festa“, beeld je het feest eens in.
DOOR FRANÇOIS COLIN – BEELDEN: IMAGEGLOBE
“President Rousseff moet beschaamd zijn als ze zegt dat dit het beste WK ooit wordt.” Romario
