In de schaduw van de Belgische herenhockeyers zijn ook de Red Panthers bezig aan hun gestage klim richting de wereldtop. Hun gids sinds ruim twee jaar, ook op het komende EK in Antwerpen: de Nederlander Niels Thijssen. Een gesprek.
Neen, de Brabançonne zingt hij voor een wedstrijd niet mee. ‘Een keuze uit respect, ik vind het, gezien mijn nationaliteit, niet gepast om het mee te zingen’, verklaart Thijsen. Toch is hij intussen een zogenaamde Nederbelg. Sinds 2011 werkt en leeft Thijssen in Antwerpen, waar ook zijn dochtertje Lilou geboren is. En waar we, niet toevallig in een koffiebar ( zie kader), hebben afgesproken.
Sowieso beantwoordt hij niet aan het clichétype van de grofgebekte Hollander. Afkomstig uit Venlo, Nederlands Limburg, is hij veeleer bescheiden van aard. Al heeft dat volgens Thijssen niets met zijn heimat te maken. ‘Gewoon mijn karakter. Was ik in Amsterdam geboren, dan was ik nu dezelfde Niels, hoor.’
Ons basisniveau moet omhoog: in een mindere dag zijn we kwetsbaarder dan andere toplanden.
Sinds zijn geboorte zit er wel coach-DNA in zijn bloed. ‘Toen ik als tiener zelf hockey speelde bij de U14 van VHC Venlo, trainde ik al de U8 jongens, daarna ook de U16 meisjes. In de voetsporen van mijn broer, die later wel advocaat werd, terwijl ik coach gebleven ben. De groepsdynamiek sturen, mensen helpen om het beste uit zichzelf te halen, tactiek bepalen, plannen op korte en lange termijn: dat heeft me altijd gefascineerd.’
Toch speelde Thijssen ook zelf hockey in de Nederlandse hoofdklasse. Maar omdat hij te weinig talent had om een topper te worden besloot hij op zijn 26e volledig te focussen op zijn carrière als coach. Toen de kans kwam om assistent-trainer te worden van de damesploeg van Push Breda, was de knoop snel doorgehakt.
Amper een jaar later, in 2009, promoveerde Thijssen zelfs tot hoofdcoach, na het vertrek van Raoul Ehren. Die volgde hij in 2010 naar Den Bosch, waar hij als assistent van Ehren de Nederlandse én de Europese titel veroverde. ‘In dat jaar onder Ehren ( sinds kort zelf assistent van Thijssen bij de Red Panthers, nvdr) heb ik enorm veel geleerd. Tegen een absolute topper als Maartje Paumen kon je niet zomaar iets zeggen. Het moest onderbouwd zijn.’
Toch twijfelde Thijssen in die eerste periode: zou hij iets met zijn diploma doen (organisatiewetenschappen in Tilburg en master sportbeleid en -management in Utrecht) en zijn pas opgestarte freelancerecruitmentbureau uitbouwen? Of van hockey zijn fulltimeberoep maken? Het werd een combinatie, na een voorstel van Royal Antwerp HC. ‘Ik kon er hoofdcoach worden en me blijven bezighouden met mijn recruitmentbureau.’
‘Maar toen ik ook de Belgische nationale U14, en daarna U16/18 begon te trainen, nam het hockey steeds meer tijd in beslag.’ De coachingpassie van Thijssen werd steeds groter, mede door de successen die hij met Antwerp behaalde: landskampioen in 2012, 2013 en 2015.
Vanaf oktober 2015 focuste de Nederlander helemaal op hockey, toen hij Belgisch bondscoach werd, ter vervanging van Pascal Kina, die met de Red Panthers nipt de kwalificatie voor de Spelen van Rio gemist had. Bondscoach ad interim weliswaar, want op 1 juni 2016 nam Ageeth Boomgaardt het roer over en werd Thijssen haar assistent. Toen de Nederlandse het al na tien maanden voor bekeken hield, trad Thijssen weer op de voorgrond. Met succes: kort erna, zeer verrassend, de finale gehaald op het EK 2017, in 2018 voor het eerst sinds 1978 de groepsfase van het WK overleefd, en na de Pro League van 2019 met de Red Panthers gestegen van de dertiende naar de negende plaats op de wereldranking ( zie kader).
Een opvallende ommekeer, waarvan Thijssen de fundamenten al legde in zijn eerste periode als interim-bondscoach. ‘Na de gemiste kwalificatie voor Rio en een mislukt EK trof ik een stuurloze, verdeelde groep aan, met nog slechts zestien spelers: fysiek niet meer fit, zelfvertrouwen weg, clash tussen ego’s … Mijn eerste doel was het plezier voor het hockey terugbrengen, de ploeg mentaal en fysiek opnieuw paraat maken in afwachting van de komst van Ageeth Boomgaardt.’
Dat lukte, maar de heropleving kreeg weer een knauw: het boterde niet tussen de groep en zeer op discipline gestelde en directe Nederlandse. Die volgens keepster Aisling D’Hooghe, ‘van de vedetten haar leidersfiguren maakte en de rest als helpers beschouwde. Een uitgesproken A- en B-ploeg, waar velen moeite mee hadden.’
Thijssen wil daar – begrijpelijk – liever niet op ingaan. ‘Ageeth heeft zelf beslist om te stoppen, omdat er geen match met de groep en de staf was. Aangezien er daarna nog slechts twee maanden restten voor het EK, besliste de bond om niet opnieuw het roer helemaal om te gooien en mij aan te stellen. Een heel pittige periode, want net dan werd mijn dochter geboren. Na twee slapeloze nachten stond ik plots weer op het terrein als hoofdcoach.
‘Mijn voordeel was dat door de breuk met Ageeth er eendracht in de groep was geslopen. ‘We gaan dit nu samen doen.’ Een mooi cadeau, als nieuwe coach. Daarnaast heb ik het tactische plaatje simpel en vooral duidelijk gemaakt. In twee maanden tijd moet je geen systeem volledig omgooien.’
Kantelpunt
Een recept dat al voor het EK van 2017 zijn vruchten afwierp, op de World League in Brussel. ‘We klopten toen voor het eerst een team uit de top vijf van de wereld: Nieuw- Zeeland. Eindelijk verlost van die druk om te hardnekkig te willen, te móéten bewijzen dat ze dat dat konden. Maar zolang je dat niet bewezen hebt, moet je dat niet roepen, moet je focussen op jezelf, je eigen taken. Net omdat ik die verwachting naar beneden haalde, konden ze die inlossen. Grote euforie! Zo groot zelfs dat we door de decompressie daarna nog drie keer verloren. Een leerrijk, cruciaal kantelpunt zelfs. Vanaf toen focusten we op constantheid. ‘ We proved, now we have to ímprove. ‘ We hebben bewezen wat we konden, nu moeten we verbeteren.’
Dat deden de Red Panthers op het daaropvolgende EK, WK en dit jaar in de Pro League, een landencompetitie van zestien wedstrijden, gespreid over verschillende maanden. ‘Ook een leerrijke ervaring voor mijn jonge groep, vliegen van continent naar continent, matchen van topniveau in wisselende omstandigheden. Zoals in China, waar we slechts 36 uur doorbrachten. Om jetlag te vermijden hadden we immers beslist om ons niet aan te passen aan de andere tijdzone en pas laat naar ginder te vliegen. Via lichtbrillen en door ’s nachts om vijf uur te ontbijten, hebben we dat proberen op te vangen. ‘
‘Een foute keuze, dacht ik, toen we na zeven minuten al 2-0 achter stonden. Maar we knokten ons opnieuw in de wedstrijd en wonnen uiteindelijk – voor de eerste keer ooit – na shoot-outs. Mentaal weer een stap vooruitgezet. Zoals we ook bewezen door opnieuw van Nieuw-Zeeland én daarna ook van Australië te winnen. Geen eendagsvlieg meer dus, zoals op de World League. We konden het ook twee keer na elkaar. Matchen om veel vertrouwen uit te putten.’
Toch blijft mentale weerbaarheid en focus een werkpunt, zegt Thijssen. ‘Hoe constant concentreren op de taak op het veld, ongeacht de omstandigheden. Hoe omgaan met tegenslagen in een match: een groene kaart, een blessure, twee mislukte acties… Dan zakken we soms nog te vaak weg. Vooral ons basisniveau moet omhoog: in een mindere dag zijn we kwetsbaarder dan andere toplanden, die constanter presteren over een héle wedstrijd, een heel toernooi vooral.’
Qua spel hebben de Panthers ook een kleine metamorfose ondergaan: ‘Twee jaar geleden waren we een goed verdedigende, maar vrij statische ploeg. Nu zijn we dynamischer, met meer druk naar voren, vrij aanvallend, energiek hockey. Wat we door fysiek te groeien ook langer kunnen volhouden. Nadeel is dat we daardoor meer ruimte weggeven en defensief kwetsbaarder zijn – een balans die we constant moeten bewaken.’
Zo staan de Red Panthers op alle vlakken nu verder dan twee jaar geleden, toen ze onverwacht de EK-finale haalden. Mede ook door de ontwikkeling van jonge speelsters als Michelle Struijk (21) en Sophie Limauge (21) die in 2017 in hun eerste EK aantraden en intussen al een pak internationale wedstrijden op de teller hebben staan.
Toch is een nieuwe finale, voor eigen volk, geen garantie, benadrukt Thijssen. ‘Álle landen hebben een stap vooruit gezet: Spanje, Ierland, Engeland, Duitsland … Met daarboven alleen het nagenoeg onklopbare Nederland. We kúnnen weer een finale halen, maar evengoed spelen we een prima EK en eindigen we pas vijfde. Behalve tegen Nederland worden het allemaal fiftyfiftymatchen waar details doorslaggevend zullen zijn. Door te focussen op het proces, niet op het resultaat, moeten we die in ons voordeel laten kantelen.’
Girl power
Het ‘proces’ is het codewoord van Thijssen, die samen met de Belgische bond al (veel) verder vooruitkijkt dan het EK, of (mogelijk) zelfs de Spelen van Tokio. ‘Ik schat dat het nog vier à acht jaar zal duren eer we ons vast in de top vijf van de wereld kunnen nestelen – en dan spreek ik nog niet om de kloof met Nederland te overbruggen. Zo lang is dat niet hoor, in topsport is vijf jaar niks. Met een gelijkaardig maar later gestart project als dat van de Belgische heren moet dat zeker lukken. Daarom is de United Girl Powercampagne, die de Belgische bond naar aanleiding van het EK heeft gestart, zo belangrijk. Het doel: door onze prestaties, door girl power, eendracht en plezier uit te stralen zoveel mogelijk jonge meisjes naar het hockey lokken, zodat het de populairste damessport in België wordt. Inspireren, zoals wij geïnspireerd worden door de Red Lions.
‘Hoe groter de vijver immers, hoe meer talenten we er uit kunnen vissen. Zoals we dit jaar al een veelbelovende speelster als Ambre Ballenghien vanuit het BE Gold-talentenproject op haar achttiende hebben laten debuteren. Als er zo nog veel volgen, dan kunnen we in Parijs 2024 of zelfs Los Angeles 2028 misschien wél vol voor een medaille gaan. Nu is déélnemen aan de Spelen van Tokio, laat staan daar het podium halen, nog een droom. Maar dreams keep you alive. En die worden soms werkelijkheid’, lacht hij.
Fan van Jurgen Klopp
Onlangs retweette Niels Thijssen een filmpje waarin Liverpoolcoach Jürgen Klopp spreekt over zijn filosofie. ‘Geen toeval’, zegt Thijssen. ‘Ik ben fan van zowel zijn manier van spelen als van zijn persoonlijke benadering van spelers.
‘Klopp kruipt als ware in hun brein, wil hun reactie- en anticiperingsvermogen triggeren. ‘Verwacht het onverwachte.’ Dat probeer ook toe te passen met trainingsvormen waarin speelsters plots in ‘chaos’ terechtkomen. Telkens andere situaties – plots een verdediger bij steken bijvoorbeeld – zodat ze continu moeten nadenken. Voor een supersnelle sport als hockey ontzettend belangrijk.
‘Zoals Klopp probeer ik ook heel mensgericht te coachen. Ik wil bijvoorbeeld niet dat mijn speelsters ‘coach’ zeggen. Het is Niels. Toch houd ik voldoende afstand om ook moeilijke beslissingen te nemen. Dan ben ik altijd heel duidelijk, ook al botst dat innerlijk soms met mijn bescheidenheid. Al haalt de winnaar in mij altijd de bovenhand.’
Ook Thijssens wedstrijdvoorbereiding is gestoeld op die filosofie. ‘De sleutel is om mijn speelsters, ondanks de spanning, vrijuit te laten spelen. Dus probeer ik na alle tactische analyses hen net voor de wedstrijd, op het moment suprême, telkens te laten ontspannen. Zo verklapte speelster Barbara Nelen dat de Nederlander voor de halve finale van het EK 2017 een persoonlijke brief aan alle achttien speelsters had geschreven. ‘Ja, klopt’, lacht hij. ‘Met verschillende boodschappen afhankelijk van individu, karakter en rol in de groep: van een grapje over een hockeygerelateerde opdracht tot een verbaal schouderklopje.
‘Het meest ‘rare’ idee dat ik ooit al uitgevoerd heb, was net voor de Pro Leaguematch in Nieuw-Zeeland. Als halve barista heb ik toen koffie gezet voor mijn speelsters, met waterkoker, speciale bonen – alles erop en eraan. Mijn boodschap: ‘Voor een héél goeie koffie telt elk detail. En dat geldt ook voor een match.’
‘Het probleem is: mijn speelsters zijn het intussen zo gewoon dat ik me bijna verplicht voel om voor elk belangrijk duel iets origineels te vinden. Toen ik eens zei dat ik niets zou geven, vroegen ze er zelfs expliciet om. ‘ Allez, coach, dat kán toch niet?’, lacht Thijssen.
Tokio 2020: belangrijker dan het EK
Aan het EK hangt nog iets belangrijks vast: een plaats op de wereldranglijst. En die is bepalend voor de twee olympische kwalificatieduels eind oktober. ‘Met onze huidige negende plaats zullen we die matchen allicht thuis kunnen afwerken’, legt Niels Thijssen uit. ‘Daarvoor moeten we op het EK echter de halve finale halen én beter doen dan Engeland. Zo niet zullen we allicht drie plaatsen zakken op de ranking en het cruciale thuisvoordeel kwijtraken. Uiteraard is kwalificatie voor de Spelen waar het allemaal om draait, maar daar mogen we nu niet te veel mee bezig zijn. Eerst vol focussen op het EK, dan zien we wel.’
EK-schema
Zaterdag 17 augustus 20.30 uur: België – Nederland
Maandag 19 augustus 20.30 uur: België – Rusland
Woensdag 21 augustus 20.30 uur: België – Spanje
Vrijdag 23 augustus 18.00 uur en 20.30 uur: eventuele halve finale
Zondag 25 augustus 20.30 uur: eventuele finale
