Hoe Lionel Messi de meester van de vrijschop werd

© Belga Image

In de laatste thuiswedstrijd tegen Celta de Vigo sloeg Lionel Messi wéér twee keer toe. Hoe de Argentijn van de vrije trap zijn specialiteit maakte.

Alisson Becker, Pau López, Fernando Pacheco, Sergio Asenjo, Diego López en Jeroen Zoet zouden een mooi praatclubje kunnen beginnen. Allemaal waren ze vorig seizoen kansloos oog in oog met de meester. Pacheco van Alavés werd verrast doordat Lionel Messi de bal onder de muur door schoot. Zoet leek in Camp Nou een leeg zwembad in te duiken toen de bal over Luuk de Jong de hoek in viel die hij niet afdekte.

Het ritueel is meestal hetzelfde. Hij pakt de bal in zijn handen, draait totdat hij het ventiel heeft gevonden en buigt zich naar de grond om een mooie plek uit te zoeken. Soms ligt de bal niet helemaal naar zijn zin op de juiste grasspriet en volgt een kleine correctie of verplaatsing. Af en toe haalt hij een grassprietje weg achter de bal. Vervolgens frommelt hij wat aan zijn sokken, altijd op dezelfde manier, en neemt zijn positie in. Met zijn handen in zijn zij of ontspannen langs het lichaam wacht hij tot de scheidsrechter op zijn fluit blaast. Hij zegt eigenlijk nooit iets, wel scant hij voortdurend wat er voor hem gebeurt. De aanloop is meestal twee passen. Links, rechts en de linkervoet tegen de bal.

Vorig jaar maakte Lionel Messi in de halve finales van de Champions League een vrijschopdoelpunt tegen Liverpool
Vorig jaar maakte Lionel Messi in de halve finales van de Champions League een vrijschopdoelpunt tegen Liverpool© GETTY

YouTube is een schatkist en bijna alles is er te vinden. Wie Messi free kick intikt in het zoekscherm stuit binnen een paar seconden op honderden video’s. Voor je het weet ben je een kwartier kwijt aan alle vrije trappen die de Argentijn heeft binnengeschoten. Dat zijn er inmiddels meer dan vijftig en de grafiek van het aantal treffers per jaar vertoont een curve die schuin omhoog loopt. De aanvaller van Barcelona schiet er steeds meer vrije trappen in. Afgelopen seizoen acht in totaal.

Museum

Opvallend is de variatie aan goals. Het is niet zo dat één bepaalde vrije trap tot zijn standaardrepertoire hoort. Hij schiet ze uit alle hoeken en standen op het doel. De korte hoek, de lange hoek, wegdraaiend van de keeper, onder de muur door, hard en precies, met een chipje, vanaf links en rechts, over de muur heen, om de muur heen, in de hoek van de keeper. Bij elke vrije trap zou je het beeld kunnen stilzetten en een prognose kunnen doen over de baan van de bal. Tal van opties zijn mogelijk, maar je hebt te maken met een aantal beperkende factoren. De positionering en kwaliteiten van de doelverdediger, de muur, de afstand, de trap van de voetballer zelf. Op basis van die gegevens zou je tot een redelijke voorspelling kunnen komen.

Toch weet Messi dezelfde vrije trap als het ware elke keer opnieuw uit te vinden. Hij ziet oplossingen die anderen niet zien. Of anders gezegd: hij ziet de obstakels niet die anderen wel zien. Daar kom je achter wanneer je alle vrije trappen die hij benutte één voor één achter elkaar voorbij ziet komen. Het is net alsof je een museum binnenstapt en 52 Picasso’s aan de muur ziet hangen. Je ziet de evolutie in traptechniek, de precisie die toeneemt en uiteindelijk de totale controle. De bal die hij een paar maanden geleden in de halve finale van de Champions League vanaf dertig meter om de muur van Liverpool in de rechterbovenhoek kogelde, was volstrekt onhoudbaar voor Alisson Becker. De streep richting de kruising was niet alleen akelig hard, maar ook akelig nauwkeurig.

Hoe Lionel Messi de meester van de vrijschop werd
© Belga Image

Opvallend zijn de reacties van de omstanders. Het valt wederom op wanneer je alles achter elkaar zet. Kijk naar de keepers die bevroren en met grote ogen op de doellijn staan, luister naar de commentatoren die spontaan in de lach schieten omdat ze even niet weten wat ze moeten zeggen, zoom in op de toeschouwers en kijk hoe hun monden langzaam openvallen. Met elke rake trap lijkt het mysterie groter te worden. Hoe doet hij dat?

De Argentijn heeft van de vrije trap zijn handelsmerk gemaakt. Hij legt de bal neer en lijkt die precies in het vlak te schieten dat van tevoren in zijn hoofd is opgelicht. Met de overtuiging van een topwerper in het honkbal die een baseball naar de slagzone gooit.

Wat is het geheim? Is er een geheim? Messi zegt zelden iets interessants, áls hij al iets zegt. Dat heeft enerzijds te maken met zijn introverte persoonlijkheid. Hij is geen makkelijke prater. Anderzijds kan hij weinig zeggen, omdat zijn woorden zoveel gewicht hebben. Elke bijzin, elk snippertje tekst wordt opgeblazen. Daarom praat hij uit zelfbescherming niet of nauwelijks.

Marseille

Hoe dan ook, de vrije trappen leken er ineens te zijn. Pas in 2012 maakte hij zijn eerste. Hij had op dat moment al drie keer de Ballon d’Or gewonnen. Van vier, vijf per jaar heeft hij zijn gemiddelde opgekrikt naar ongeveer acht benutte vrije trappen per seizoen. Diego Maradona scoorde volgens Argentijnse media in totaal 63 keer uit een vrije trap. Messi nadert snel met voorlopig 52 doelpunten uit een vrije trap, waarvan 46 in dienst van Barcelona en 6 als international. Ook de beste vrijetrapnemers uit de voetbalgeschiedenis komen in zicht. Daartoe behoren onder anderen David Beckham (65), Ronaldinho (66) en Pelé (70). Boven aan de lijst staat Juninho Pernambucano. De Braziliaan scoorde liefst 77 keer uit een vrije schop.

De legende wil dat het geheim van de vrije trap van genie op genie is doorgegeven. Rechtstreeks van Maradona op Messi. In februari 2009 in aanloop naar een vriendschappelijke interland tegen Frankrijk trainde de Argentijnse nationale ploeg in het Stade Vélodrome in Marseille. Na de training vroegen Carlos Tévez, Javier Mascherano en Messi of ze nog op doel mochten schieten. Maar bij de eerste poging schoot Messi zó hoog over, dat hij zich omdraaide en geïrriteerd naar de kleedkamer liep. Tot hij door een van de assistenten werd teruggeroepen en Diego Maradona, net aangesteld als bondscoach, zich ermee ging bemoeien.

Hoe Lionel Messi de meester van de vrijschop werd

Het is een anekdote die in het in 2014 uitgegeven Fútbol, llamado a la rebelión wordt verteld. In dat boek verhaalt fitnesscoach Fernando Signorini op poëtische wijze over de training in Marseille: ‘Zoals altijd had Diego alles gehoord’, valt er te lezen. ‘Hij pakte hem bij de schouder en zei: ‘Kom, kom, laten we er nog een paar nemen.’ Het was als een meester met zijn leerling. ‘Leg de bal hier neer en luister goed naar me’, ging hij verder. Vervolgens streelde hij de bal met zijn linker en knalde die in de bovenhoek. Messi keek met grote bewondering toe. Daar op die plek opende Maradona de wereld van de kennis. Ik draaide me om, omdat ik genoeg gezien had. Allí estaba el fútbol argentina. Daar was het Argentijnse voetbal.’

De moeilijkheid van een geplaatste vrije trap is dat de bal zowel naar links of rechts moet en in de meeste gevallen van onder naar boven en weer naar onder moet. De voet moet als een soort tennisracket worden gebruikt om zowel een zijwaarts als tegendraads effect te creëren. Wanneer je in detail naar de lichaamshouding van Messi kijkt, zie je dat hij zijn hele lijf gebruikt om de bal informatie mee te geven.

De training in Marseille komt ook voor in het 2016 uitgegeven boek México 86; Mi mundial mi verdad; Así ganamos la copa, in het Nederlands door Thomas Rap uitgebracht onder de titel Met de hand van God. Daarin vertelt Diego Maradona in eigen bewoordingen hoe de wereldtitel werd veroverd. En zo af en toe slaat hij een zijstraat in. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer hij het heeft over zijn trap tegen Uruguay die op de lat uiteenspatte. Ineens staat hij als bondscoach op dat trainingsveld in Marseille. ‘Het is de truc om je voet niet te snel terug te trekken, maar om de bal zo lang mogelijk te begeleiden op zijn tocht, want anders weet die bal ook niet waar je heen wilt sturen’, aldus Maradona. ‘Toen ik bondscoach was, heb ik dat een keer tegen Messi gezegd. Wie me niet gelooft, moet het maar aan Fernando Signorini vragen. Toen Messi na die mislukte vrije trap kwaad naar de kleedkamer liep zei Fernando schamperend: ‘Hoe kun je nu weglopen nadat je zo’n slechte vrije trap hebt genomen?’ Leo kwam weer terug. Ik deed voor hoe je de bal moest raken en ramde hem in de kruising. Messi begreep direct wat ik bedoelde.’

Tipje van de sluier

Met deze informatie in het achterhoofd is het leuk de vrije trappen van afgelopen seizoen nóg een keer te bekijken. En extra te letten op de linkervoet die communiceert met de bal. Neem de chip tegen Espanyol eind maart, toen hij de vrije trap verpakte in een panenka van zestien meter.

Hij raakte de bal zoals een vader of moeder een kind in bed stopt. Zijn linkerbeen begeleidde de bal precies zoals Maradona hem dat in Marseille ooit voordeed. Over zijn geheim is Messi zelf vrij nuchter. Vorig jaar december lichtte hij een tipje van de sluier. ‘Ik probeer een ritueel te volgen’, zei hij. ‘Na de training blijf ik vaak om mijn vrije trappen te oefenen. Je went eraan de bal op een bepaalde manier te raken en er grip op te krijgen. Uiteindelijk is alles training.

Niet de beste in La Masía

De gave van de vrijschop heeft Lionel Messi eigenlijk vrij laat ontdekt. Pas in 2012 maakte hij zijn eerste voor FC Barcelona. In opleidingscentrum La Masía nam Messi de vrijschoppen niet, simpelweg omdat er twee spelers waren die dat beter deden dan hij, zo vertelt oud-ploegmaat Roger Giribet aan goal.com. ‘Víctor Vázquez, die geweldig was, en de linksvoetige Juanjo Clausí namen ze altijd. Messi bijna nooit.’

Vázquez speelde van 2011 tot 2016 bij Club Brugge, waar hij zijn vrijschopkunsten ook toonde, onder meer in het seizoen 2014/15 in het 2-2-gelijkspel op Anderlecht, waar hij twee keer scoorde op vrije trap. Daarna verhuisde hij naar het Mexicaanse Cruz Azul. Vervolgens voetbalde hij nog bij Toronto FC en Al Arabi. Nu is de 32-jarige middenvelder aan de slag bij Umm-Salal SC in Qatar. De carrière van Juanjo Clausí geraakte nooit echt van de grond: hij voetbalde jarenlang in de lagere Spaanse afdelingen en is nu actief voor Paterna CF in de vierde klasse.

Süleyman Öztürk

33,3%

1 op 3 vrijschoppen die Lionel Messi neemt, belanden in doel. Een hallucinant slagingspercentage.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content