Het was vorige week het meest onderbelichte sportnieuws: de goedkeuring van een nieuwe antidopingwet in de Amerikaanse Senaat.
De H.R. 835-Rodchenkov Anti-Doping Act of 2019 (afgekort tot RADA) wordt de wet officieel genoemd. Naar de ex-directeur van het antidopinglab in Moskou die vluchtte naar de VS nadat hij een door de Russische staat gestuurd dopingprogramma had blootgelegd. Het wetsvoorstel kreeg in oktober 2019 al groen licht van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden; vorige maandag ook in de Senaat. Alleen Donald Trump moet nog zijn handtekening zetten.
Overtreders kunnen tot tien jaar later gestraft worden en riskeren tot tien jaar gevangenisstraf.
De wet zal de Amerikaanse justitie en de FBI, in samenwerking met het Amerikaanse dopingagentschap USADA, toelaten om personen die een dopingsysteem faciliteren of daarin betrokken zijn op te sporen én te vervolgen, ongeacht hun nationaliteit. Als die fraude tenminste wordt toegepast tijdens internationale kampioenschappen, ook buiten de VS, waaraan Amerikaanse atleten deelnemen. Of als die toernooien gesponsord worden door Amerikaanse bedrijven.
Overtreders van de wet kunnen tot tien jaar na een kampioenschap gestraft worden en riskeren tot tien jaar gevangenisstraf en/of 250.000 dollar boete (voor personen) tot één miljoen dollar boete (voor organisaties).
Het vizier wordt vooral gericht op de entourage van atleten en bonden, zoals coaches, officials, managers, sportdokters… Zo moeten grote dopingnetwerken aangepakt worden. Niet de individuele sporters, want die moet de ‘gewone’ antidopingwetgeving bestraffen. Cleane Amerikaanse atleten, en zelfs sponsoren/tv-rechtenhouders die benadeeld werden in een toernooi, worden door de wet als ‘slachtoffers van fraude’ aangezien en kunnen een schadevergoeding eisen.
Volgens voorstanders van de Rodchenkov Anti-Doping Act is dit een belangrijk, nieuw wapen in de strijd tegen doping. Ook preventief, als afschrikmiddel. Het zou zo van de Olympische Spelen in Los Angeles, in 2028, de cleanste ooit moeten maken. Valsspelers zullen immers niet rap geneigd zijn om nog naar de VS te reizen, klinkt het. Volgens Jim Walden, de advocaat van Grigory Rodchenkov, is de wet ‘de dageraad van een nieuwe dag’ voor cleane atleten. Travis Tygart, de CEO van USADA, omschreef het als een ‘monumentale ommekeer’.
Een sterk contrast met de scepsis van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) en het Wereldantidopingagentschap (WADA), dat al langer overhoop ligt met USADA over onder meer financiële bijdrages. Zij vrezen dat andere landen, met name China, ook dergelijke wetten zullen uitvaardigen. Waardoor er niet langer één duidelijke WADA-code zal gelden, die nu via de Unesco International Convention Against Doping in Sport onderschreven wordt door 190 landen, waaronder de VS. Nochtans is de harmonisering van die regels volgens WADA-voorzitter Witold Banka de kern van de wereldwijde antidopingstrijd.
Hij wijst ook op de hypocrisie van de wet. Die heeft immers enkel betrekking op sporten en hun bonden die de WADA-code hebben onderschreven. En is dus niet van toepassing op de grote Amerikaanse sportcompetities als de NBA, NFL, MLB en NHL – tenzij die sporters zouden deelnemen aan internationale kampioenschappen. De dopingregels maken in die competities immers deel uit van de cao’s met de spelers, en zijn daardoor veel minder streng. Volgens voorstanders van de Rodchenkov Anti-Doping Act kan het Amerikaanse gerecht op basis van de huidige wetten echter nu al personen uit die professionele sportleagues vervolgen voor fraude, samenzwering en illegale drugs/dopingtrafiek. Ook potentiële klokkenluiders zouden niet bang moeten zijn om uit de biecht te klappen, omdat ze beschermd zullen worden door het Witness Protection-programma. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
