De Zweedse superster Zlatan Ibrahimovic vertelt over zijn jeugd in het getto,

Met een uur vertraging komt Zlatan Ibrahimovic op de afgesproken plaats voor het interview aan. Nonchalant slentert de bekendste Zweedse sportman de lobby van hotel Scandic Park in Stockholm binnen. Hij wordt vergezeld door zijn elf jaar oudere echtgenote Helena, een evil super bitch deluxe, zoals hij haar zelf omschreef, een kwaadaardig superluxeteefje. Hun zoontjes zijn er ook bij: Maximilian en Vincent, zeven en vijf jaar. Ibrahimovic draagt een afgebleekte jeansbroek en een rode trui met capuchon. Hij behoort tot de beste aanvallers ter wereld, in de voorbije twaalf jaar speelde hij slechts twee keer geen kampioen. Met Ajax won hij de landstitel in Nederland en met Juventus, Inter en AC Milan deed hij dat in Italië. Met Barcelona was hij de beste in Spanje en met Paris Saint-Germain, zijn huidige club, werd hij vorig jaar landskampioen in Frankrijk. Daarbij maakte hij in 34 matchen 30 goals.

Ibrahimovic’ vader kwam uit Bosnië naar Zweden, zijn moeder uit Kroatië. Zlatan zelf werd geboren in Malmö, hij groeide op in de probleemwijk Rosengård. Zijn biografie Ik, Zlatan werd vertaald in vele talen en er gingen al meer dan een miljoen exemplaren van over de toonbank. Hij heeft de reputatie arrogant, excentriek en onhandelbaar te zijn. Het beloven zestig spannende minuten te worden.

Klopt het dat je nogal goed bent met fietsen?

Zlatan Ibrahimovic: “Dat kun je wel zeggen, ja.”

Wat is de beste manier om een fiets te jatten?

“Dat hangt van het slot af. Het makkelijkste gaat het als het donker is en niemand je kan zien. Dan is het ook niet zo zenuwslopend.”

Had jij talent?

“Ik durf te zeggen dat ik een redelijk getalenteerde dief was. Ik heb heel wat fietsen meegepakt.”

Waarom?

“Nu ja, de weg naar het voetbalterrein was nogal lang en dan vroeg ik me af: waarom ga je verdorie altijd te voet? Mijn vader had geen geld om me een fiets te kopen, dus pikte ik er gewoon een. De mijne werd later ook gejat toen ik op school zat en dus jatte ik er weer een andere. Zo ging dat maar door. Op een keer zag ik een prachtige fiets. Hij was van de postbode en die had hem niet aan het slot gelegd.”

De domkop…

“Ja. Ik bedoel: neen… De domkop was ik. Toen de man met de post een huis was binnengegaan, sprong ik op het zadel en ben ik weggereden. Toen ik de hoek om was, ben ik gestopt en keek ik in de fietstassen. Daar zaten brieven in. Toen heb ik tegen mezelf gezegd: neen, dat kun je niet maken. Ik heb de fiets daar achtergelaten en ben weggelopen. Ik was jong, een kind.”

Zo jong was je wel niet meer toen je met Ajax Champions League speelde en ondertussen in de Ikea ging stelen.

“Ik was daar met een vriend. Toen we naar de kassa gingen, bleef ons winkelkarretje niet staan, het bolde verder. Toen het bijna voorbij de kassa was, heb ik het nog een extra zetje gegeven.”

Geldgebrek kan de reden niet geweest zijn.

“Het ging om de kick. Als ik vandaag met mijn oude vrienden naar een supermarkt ga, dan doen ze nadien in de auto hun jas uit en vallen de gejatte spulletjes eruit. Ik vraag hen dan of ze wel goed bij hun hoofd zijn. Ik zou de hele winkel kunnen opkopen, maar daar gaat het niet om. Ze doen dat voor hun plezier. Wij zijn zo opgegroeid. Ik ben slimmer geworden en ik ben rijk, maar mijn afkomst zal ik nooit kunnen loochenen. Hoe zeggen ze het ook weer? Je krijgt de jongen uit het getto, maar het getto niet uit de jongen.”

Buitenstaander

Heb je als jonge knaap vaak gevochten?

“Ja, vaak. Waar ik vandaan kom, belt men niet naar de politie als er een probleem is. Dat regelen ze daar anders.”

Was alcohol een issue?

“Als we na dit gesprek naar een bar zouden gaan, dan zou ik een glas meedrinken. Maar mij een stuk in de kraag zuipen: neen. Mijn ouders zijn uit elkaar gegaan toen ik klein was en ik heb een tijd bij mijn vader gewoond. Die dronk zwaar. Ik kijk dus zeer kritisch naar alcohol.”

Heeft je moeder je niet geholpen?

“Mijn moeder woonde 500 meter verder, samen met mijn zus en mijn broer. Ze had haar eigen problemen. Mijn moeder was poetsvrouw en kon amper de eindjes aan elkaar knopen. Als ik drie, vier dagen niets te eten had gekregen, ging ik naar haar en dan at ik alles wat ik kon krijgen.”

En de school?

“Dikwijls ging ik alleen voor het middageten. Vaak ging ik ook helemaal niet. Ik voetbalde liever.”

Op het veld had je het gemakkelijker?

“In mijn wijk, in Rosengård, woonden Turken, Joegoslaven, Palestijnen, Polen… Op mijn zestiende kwam ik voor de eerste keer in het centrum van Malmö, naar de Zweedse televisie heb ik nooit gekeken. Mijn ploeggenoten bij Malmö FF heetten Mattisson, Persson, Ohlsson… Ik was een buitenstaander. Mijn trainer wou dat ik in dienst van de ploeg speelde, de simpele pass gaf. Meer zou lopen ook. Ik dacht bij mezelf: fuck you, als ik drie man kan dribbelen dan doe ik dat ook. Ik zal nooit een echte Zweed zijn, waarom zou ik dan voetballen als een Zweed? De trainer heeft me vaak vervangen. Voor mijn medespelers was het gemakkelijker, die hadden blond haar, speelden in functie van de ploeg en liepen veel. Het maakte me kwaad… en het maakte me tot de speler die ik nu ben.”

Heb je nood aan woede om goed te spelen?

“Er was indertijd niemand die mij de weg getoond heeft. Ik moest die zelf vinden. Woede gaf mij energie.”

Maar hoe gaat dat nu?

“Ik heb dat nog altijd in mij. Het is niet gemakkelijk om je elke dag te motiveren. Af en toe sta ik ’s morgens op en denk ik: fuck, ik moet alweer spelen. Gelukkig wind ik me nogal snel op, ook over futiliteiten.”

Het potlood van Van Gaal

Toen je bij Ajax speelde, heeft Marco van Basten je eens aangeraden om nooit naar een trainer te luisteren. Die raad heb je wel goed opgevolgd, niet?

Marco van Basten heeft recht van speken, hij is een legende. Wat hij bedoelde was dat ik mijn ploeg help door aan te vallen, niet door te verdedigen. Daar had hij gelijk in.”

Verdedigen is niets voor jou?

“Het ligt me niet. Overal waar ik kom, is er wel iemand die zich daarover opwindt. Elke trainer denkt dat hij het beter weet. En bij Ajax liep ook nog Louis van Gaal rond. Die was technisch directeur en tekende mij met een potlood voor waar ik moest lopen. Ik heb hem gezegd: ‘Ho effe, maestro, jij hebt niks over mij te zeggen. Ga maar in je bureautje brieven zitten schrijven!’ Zijn manier van doen werkte mij serieus op de zenuwen.”

Van Gaal heeft je later verkocht, tegen de wil van de trainer in.

“Ik had ruzie met Rafael van der Vaart. Hij vond dat ik hem opzettelijk had aangetrapt en geblesseerd. Ik heb tegen Van Gaal gezegd: ‘Ik heb me bij Van der Vaart verontschuldigd, maar die blijft maar op mijn kap zitten. Hij is mijn kapitein en hij valt mij aan… Als hij speelt, dan speel ik niet.'”

Wat heeft Van Gaal geantwoord?

“Hij gaf me het bevel te spelen. Neen, heb ik hem gezegd, fuck off. Een week later zat ik bij Juventus. Een mens moet inlevingsvermogen hebben – Van Gaal had dat niet.”

Zoete broodjes

Pep Guardiola, je trainer bij Barcelona, heb je eens spottend ‘de filosoof’ genoemd. Wat heb je tegen hem?

Pep Guardiola is een fantastische trainer, maar als mens…? Het is een vijg, geen echte man. In de eerste maanden bij Barcelona liep het goed, ik maakte vier goals. Nadien begon hij mij uit de weg te gaan. Hij sprak niet meer met mij en stelde mij niet meer op.”

Waarom niet?

“Vraag dat aan hem! Ik weet het niet.”

Misschien merkte hij dat jouw manier van spelen niet bij zijn voetbalideeën past.

“Geen idee. Als jij het zegt… Weet je wat ik denk?”

Wat dan?

“Dat hij mij opgeofferd heeft voor Lionel Messi en niet het lef had om me dat te vertellen. Guardiola heeft geen ballen aan zijn lijf. Messi is een briljante voetballer – geen discussie daarover – maar ik maakte meer goals dan hij. Messi is bij Guardiola gaan klagen en dat is een probleem – Messi is zijn ster. Guardiola wou opeens dat ik niet meer naast Messi zou spelen, maar voor hem. Hij wou dat ik het hele veld op en neer zou draven. Ik kan dat, maar niet te lang. Ik weeg honderd kilo, na vier, vijf sprintjes ben ik moe.”

Heb je hem dat gezegd?

“Ik heb hem gezegd: als ik niet in je systeem pas, moet je het me gewoon zeggen, dan ben ik hier weg. Guardiola heeft zoete broodjes gebakken: ‘Ibra, je bent super, je doet alles goed.’ Maar hij zette me wel op de bank.”

Hoe schoten de andere spelers met Guardiola op? Andrés Iniesta of Xavi bijvoorbeeld?

“Het zijn goeie jongens, ik heb niks tegen hen, maar ze hebben altijd geknikt als Guardiola iets zei. Net schooljongetjes die voor hun leraar staan. Dat is een kwestie van persoonlijkheid. Bij AC Milan zat ik in een ploeg met Filippo Inzaghi, Gennaro Gattuso en Mark van Bommel. Als de trainer zei dat we een rondje moesten lopen, vroegen wij: waarom? Hij moest ons overtuigen. Als een trainer daar niet in slaagt, kan hij er beter mee ophouden.”

Je bent na één jaar weggegaan bij Barcelona, je had ook kunnen proberen om je toch in de ploeg te spelen.

“Toen het vaststond dat ik weg zou gaan, heb ik me afgevraagd: je verlaat de beste club ter wereld, is het echt dat wat je wilt? Het antwoord was ja, want ik wil gelukkig zijn en dat kan ik alleen zijn als de mensen om mij heen tonen dat ze me graag hebben. Guardiola heeft dat niet getoond.”

Zou het kunnen dat je een probleem hebt met gezag?

“Het is simpel: zonder ploeg win ik niks. Maar ik moet in de ploeg de positie bekleden waar ik me het best ontplooien kan. Wie mij koopt, koopt een Ferrari. Wie een Ferrari heeft, tankt super, rijdt op de snelweg en geeft volle gas. Guardiola heeft diesel getankt en een toertje op het platteland gemaakt. Dan had hij beter een Fiat kunnen kopen.”

Bij Inter heb je onder José Mourinho gespeeld, Guardiola’s grootste rivaal. Guardiola heeft het imago van een gentleman, Mourinho dat van een straatschoffie. Jij ziet dat allicht anders?

“De booswicht is tenminste zichzelf gebleven. José Mourinho heeft het niet nodig om een rolletje te spelen. Die andere wil perfect zijn. Tiger Woods wilde ook perfect zijn en wat is er gebeurd…? Zo is het ook met Guardiola. Iedereen heeft een duister kantje.”

Wie is José Mourinho?

“Voor Mourinho ga ik door het vuur. Hij is geweldig. Zeer intelligent, een uitstekende motivator. Guardiola’s filosofische redevoeringen in de kleedkamer daarentegen, dat is kouwe kak voor gevorderden. Mourinho kan met karakters omgaan, hij is in staat om met elf persoonlijkheden een ploeg te smeden. Guardiola niet. En Mourinho heeft altijd lastige jobs aangenomen. Guardiola niet. Anders was hij naar Chelsea gegaan. Waarom koos hij voor Bayern München?”

Zeg eens.

“Omdat die ploeg ook zonder hem draait. Het is een compleet elftal. Hij heeft nieuwe spelers aangetrokken, maar die heeft hij niet nodig. Guardiola heeft een slimme zet gedaan, aangezien er in München niks kan mislopen. Hij zal zeker successen boeken. Paris Saint-Germain daarentegen, dat is een uitdaging. Een nieuw project, van nul beginnen. Ik hou daarvan. Mourinho ook. Guardiola vermijdt dat.”

Zou je het je kunnen voorstellen dat je op een dag in de Bundesliga speelt?

“Waarom niet? Bayern München zou een mooie bestemming zijn. Tenminste wanneer Guardiola daar weg is.”

Het Duitse voetbal-DNA

Binnenkort speelt Zweden in de WK-voorronden tegen Duitsland. De heenwedstrijd een jaar geleden eindigde op 4-4, hoewel Duitsland met 4-0 voor stond. Was is daar gebeurd?”

“Wat het ook was, ons heeft het geen goed gedaan.”

Hoezo?

“In de eerste helft waren we zoutzakken, de Duitsers hadden ook geblinddoekt kunnen scoren. Dan heb ik de 4-1 binnengekopt. Ik heb de bal vastgenomen en ben naar de middenstip gelopen. Daarmee wou ik een teken geven dat ik nog hoop had dat het niet dramatisch hoefde te eindigen. Dan viel de 4-2. Opeens begonnen wij te groeien en de Duitsers krompen ineen. Dan 4-3. Ik dacht: oké, nu is het al geen afstraffing meer. Het viel me op hoe leeg de Duitsers waren. Je zag zo de angst op hun gezicht. Na de 4-4 begreep ik ook niet meer wat er aan de hand was. We zweefden. Na die wedstrijd hadden we het gevoel dat we al in Brazilië zaten. Een grote fout.”

Wat was daar zo verkeerd aan?

“We waanden ons sterker dan we in feite zijn. De volgende twee matchen waren slecht. We hadden beter van Duitsland verloren en tegen Ierland en Oostenrijk gewonnen.”

De Duitsers kregen het verwijt dat ze te braaf waren, ze zouden een voortrekker nodig hebben.

“Iemand zoals ik? Nonsens. Het voetbal-DNA van Duitsland is aan het veranderen. Er stroomt nu ander bloed door deze ploeg. Begrijp me alsjeblieft niet verkeerd, Lothar Matthäus en Andreas Brehme waren fantastische voetballers, maar de Mannschaft is niet meer die Duitse machine. Ze is geen Mercedes meer, maar een Bugatti. Creatief, elegant, speels. Dat komt door de migrantenkinderen, door Mesut Özil en Ilkay Gündogan, door Jérôme Boateng en Sami Khedira. Hoeveel inwoners heeft Duitsland? 50 miljoen?”

Ruim 80 miljoen.

“Kijk eens aan! Wat een mogelijkheden! Ze hebben geen voortrekker nodig, maar kwaliteit. Wie is de voortrekker bij Barcelona? Niemand. En tegelijk iedereen. Maar in Duitsland moeten ze altijd iets hebben waarover ze kunnen klagen. Wanneer ze niets anders kunnen bedenken, komen ze met ‘een voortrekker’ af. Ik geloof daar niet in.”

Wat verwacht je van de terugmatch Zweden-Duitsland?

“Wij zijn de underdog. Alle andere wedstrijden in de poule zijn belangrijker voor ons. Duitsland gaat naar het WK, zoals altijd. Ze kunnen dat zelfs winnen, al zal het moeilijk worden want Brazilië is sterk.”

Zlatanera

Eind vorig jaar werd het werkwoord ‘zlatanera’ door de Raad voor de Zweedse Taal officieel als nieuw woord aanvaard. Wat betekent het?

“Dat vraag ik me zelf ook af. Ik vermoed dat het beschrijft dat je ergens de beste in bent. Of dat je iets op je eigen manier doet. Dan doe je ‘een Zlatan’. Het is te gek, ik laat de wereld een woord na. Soit, zo heb ik tenminste iets belangrijks gedaan in mijn leven.”

Je hebt een eigen woord, er gaan liedjes over jou, je biografie was in Zweden een enorme bestseller: hoe komt het dat je zo geliefd bent?

“Ik blijf trouw aan mezelf en ik laat me niet doen. En ik heb vertrouwen in mezelf als ik iets wil proberen.”

Zoals die goal tegen Engeland, die omhaal op 25 meter van het doel?

“Negen van de tien spelers controleren die bal en schieten dan. Ik niet. Ik heb het onverwachte gedaan. Omdat ik zeker wist dat die bal zou binnengaan. Ik geloofde in mezelf.”

Is het maar een indruk of ben je nogal verzot op jezelf?

“Ik ben graag degene die het verschil maakt. Ik probeer op het veld een bijzondere situatie te creëren. Ik wil geen veertig goals per seizoen maken, ik wil dertig goals maken en twintig assists geven. Ik spiegel me aan Zinédine Zidane. Hij maakte van zijn medespelers mini-Zidanes. Dat maakt van hem een van de beste spelers uit de geschiedenis.”

In Zweden heb je de ‘Wet van Jante’, een soort gedragscode in tien regels die de omgangsvormen in Scandinavië voorschrijven. Een van die regels luidt: je moet niet denken dat je beter bent dan wij.

“Iedereen is gelijk – die aparte Zweedse mentaliteit.”

Jij geniet ervan anders te zijn?

“Het is prettig dat de mensen me herkennen en op straat aanspreken. Daarvoor doe ik het toch. Als iemand zegt dat hij dat niet fijn zou vinden, dan liegt hij.”

Bedankt voor dit gesprek.

DOOR MAIK GROSSEKATHÖFER EN JUAN MORENO IN STOCKHOLM – BEELDEN: IMAGEGLOBE

“Guardiola is een fantastische trainer, maar als mens is hij een vijg, hij heeft geen ballen aan zijn lijf.”

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content