Plannen genoeg heeft Sepp Blatter voor als hij op 29 mei aan een tweede termijn als voorzitter van de Fifa kan beginnen. Maar of het zover komt ? Op bezoek bij een belaagd man in Zwitserland.

Als Blatter aangeslagen is, dan laat hij het alvast niet merken. De man uit het kanton Wallis, erevoorzitter van de Zwitserse eersteklasser Neuchâtel Xamax, maar vooral fan van de club uit zijn geboortedorp, FISP, komt breed lachend binnen. Hij zal tijdens het gesprek, dat plaatsheeft in het hoofdkwartier van de Fifa in Zürich, geen enkele keer de toon verheffen.

Vindt u dit allemaal nog wel leuk, mijnheer de voorzitter ?

Sepp Blatter : Weet u wat ik erg vind ? Dat een paar weken voor de aanvang van het WK de kranten niet vol staan over de voorbereiding, over de teams, of over de prachtige nieuwe stadions die mooi op tijd afgewerkt raakten. Ik mis de sport, ik vraag me af waar de fairplay naartoe is. Kort na het WK ’94 waarschuwde mijn voorganger Joao Havelange dat verkiezingen en WK’s beter niet meer samenvallen. In Frankrijk lukte het niet beide van elkaar los te koppelen, en nu ook weer niet. Hopelijk volgende keer wel.

U ligt zwaar onder vuur.

Dat hoort bij de job. Ik ben het gewend om van alle kanten belaagd te worden. Wat ik niet verwachtte, is dat ik vanuit mijn eigen organisatie aangevallen zou worden. Dat ontgoochelt me sterk. Vooral omdat mijn secretaris-generaal wel vermoedens aanbrengt, maar geen bewijzen. Bovendien betreft het feiten van vier jaar geleden. Waarom heeft hij daar zo lang mee gewacht ?

Kunt u zich voorstellen dat u in een volgende mandaat nog met hem samenwerkt ?

Hoe ging dat liedje ook weer ? Que sera, sera.

Bent u bang voor de verkiezingen ?

Waarom zou ik bang zijn ? Ik ken niet alleen mijn kwaliteiten, ook mijn gebreken. Ik heb vertrouwen. Het spel wordt niet bepaald door de grote bonden of door de pers, maar door de 204 aangesloten federaties. Zij bepalen of ik krediet krijg voor een nieuwe termijn.

De voorzitter van de Uefa is woedend omdat u dreigt het aantal Europese deelnemers aan de WK-eindronde te verminderen ten voordele van andere continenten.

Dat klopt niet. Ik stelde voor dat de uittredende wereldkampioen voortaan niet automatisch geplaatst is voor het volgende WK, waardoor er een plaats vrij komt voor een deelnemer uit Oceanië, dat vandaag het enige continent is zonder gegarandeerde deelnemer. Het is natuurlijk wél moeilijk werken als je voortdurend tegengewerkt wordt door een blok dat systematisch oppositie voert. Europa heeft acht zetels, vaak gaat het een coalitie aan met een ander continent, waardoor je vijftien tegenstemmen hebt. Dat is soms lastig. Vandaag is iedereen enthousiast over ons Goal-project om het voetbal in de minder ontwikkelde voetballanden te helpen, maar heel lang heeft met name de Uefa geprobeerd dat project tegen te houden. Zij vonden het ook ongehoord dat we de spelersvakbonden betrokken bij de gesprekken over het nieuwe transferreglement, maar uiteindelijk leverde dat een oplossing op waar iedereen zich kan in vinden.

Als voorzitter van de Fifa verdedig ik niet de belangen van één continent, maar van alle continenten. Dat betekent niet dat ik geen inspanningen doe voor Europa. Want Europa mag dan toonaangevend zijn op sportief vlak, ruim de helft van de 51 aangesloten Europese federaties staat er financiëel niet echt goed voor. Men zegt : Blatter is niet Euro-minded. Maar zijn zij het wél, als ze een Europese kandidaat-voorzitter zo afmaken ?

Veel van de onvrede heeft te maken met de financiën van de Fifa. Er was heel wat te doen om de tv-rechten voor de WK’s. Eerst ging ISL failliet, later vroeg de Kirch-Groep, die de rechten had gekocht, een gerechtelijk akkoord aan.

Voor dit jaar is alles betaald. De bankgarantie voor de laatste 71 miljoen euro is binnen en wordt uitbetaald na het WK. Voor 2006 blijven de tv-rechten in handen van de Fifa, via de Kirch Groep in Zwitserland. De interesse is enorm, er is nu al een wachtlijst van bedrijven die wat graag de rechten overnemen als er iets misloopt. Na 2006 moeten we ons bezinnen over de gevolgen van de financiële problemen bij een aantal grote mediaconcerns. Ik hoor bijvoorbeeld dat de Duitse openbare zenders ARD en ZDF geïnteresseerd zijn om de rechten terug te halen. Een mix tussen pay-tv en openbare zenders lijkt me goed voor de toekomst.

Hoe gaat u om met druk van steeds machtiger wordende lobbygroepen of landen ?

Ik kan daar mee leven, omdat ik weet waar hun belangen liggen. Die bevinden zich niet altijd op het veld. Kleine landen proberen politiek tussenbeide te komen in het voetbal. Vergeet niet dat elk lid van de Fifa om de vier jaar één miljoen dollar krijgt. Voor kleine landen is dat veel geld, dus is het niet onlogisch dat de overheid daar zelf het beheer probeert over te verwerven. In andere landen proberen kandidaat-politici zich te profileren via het voetbal. In Italië heb je een bekend voorbeeld. Er zijn ook de teams die in feite geen club meer zijn, maar een onderneming, puur belust op winst. Het nieuwe voorstel van de Uefa voor strikte budgetcontrole biedt daar een antwoord op. Mijn punt is dat ik niet wil dat het voetbal gebruikt wordt voor andere doeleinden. Dat is ook mijn antwoord als de Arabische landen vragen om een boycot van Israël : let’s not mix politics and sport.

Gesteld dat u opnieuw verkozen wordt, wat wil u dan de komende jaren doen ?

In de eerste plaats wil ik verder werken aan het Goal-project. Zo’n project omvat een House of Football, een technisch centrum, en een speelveld, vaak met kunstgras. Het is bedoeld voor die federaties die nog geen technisch voetbalcentrum hebben of er zich geen kunnen permitteren. Momenteel lopen 117 van die projecten in de 150 landen die ervoor in aanmerking komen. Naast die projecten willen we ook een communicatieproject opstarten. In elke voetbalbond heb je een professionele kern nodig voor de communicatie met sociale en culturele partners, politici, sponsors. Want het voetbal mag niet buiten de samenleving gaan staan.

We voorzien ook de oprichting van een Flying Fifa Teaching Team, dat bestaat uit een coach, dokters en bestuurders. Als een land dringend om hulp vraagt, sturen wij vanuit Zwitserland meteen een vliegtuig met wat ze nodig hebben : medische specialisten, opleiders voor scheidsrechters, of een financieel specialist. Het is als een op maat gemaakt pak.

Er moet ook een medisch hulpprogramma komen. Want niet alle landen beschikken over een aangepaste medische behandeling voor voetballers. Als gevolg daarvan worden sommige blessures onvoldoende genezen en blijven spelers soms gehandicapt voor het leven. Daarom willen we een algemene verzekering in het leven roepen voor alle spelers, waar ter wereld ze ook aangesloten zijn.

Ik wil ook iets doen aan het probleem van de dubbele nationaliteit. Veel jonge spelers uit bijvoorbeeld Afrika laten zich soms overhalen om de nationaliteit aan te nemen van het land waar ze doorbreken. Later krijgen ze daar spijt van of worden ze uitgerangeerd, maar dan kunnen ze niet meer terug naar de nationale ploeg van hun land van oorsprong. Vandaag is het zo dat wie vanaf zijn zestiende voor een land heeft gespeeld, nadien niet meer voor een andere nationale ploeg kan spelen. Ik wil die leeftijd optrekken naar achttien jaar, de leeftijd waarop men in de meeste landen meerderjarig is.

Denkt u ook aan ingrepen op het veld zelf ?

Ja, vooral wat de arbitrage betreft. Zo’n fout als die op Beckham, die tegen La Coruna van het veld getrapt werd terwijl niet eens een kaart getrokken werd, kan niet meer. Dit ging om een aanslag. De toekomst van het voetbal hangt af van een strikte toepassing van de regels.

Denkt u aan bijkomende electronische hulpmiddelen voor de scheidsrechters ?

Ik ben daar tegen. Waar ik wel voor pleit, is een bijkomende waarnemer achter elk doel, om te controleren of een bal al dan niet over de doellijn is gegaan. In de oerdagen van het voetbal had je dat ook, toen er nog geen netten in de doelen hingen.

De Fifa voerde een tijdlang een experiment met twee scheidsrechters. Hoe liep dat af ?

We probeerden het uit in de Italiaanse beker, de competitie in Maleisië en de Lega Paulista in Brazilië. Alleen in Brazilië waren er positieve commentaren, maar de eindconclusie was negatief. Vooral de scheidsrechters zelf waren niet gelukkig. De mening van de één is niet altijd de mening van de ander. Wel vind ik het aangewezen dat de andere officials meer verantwoordelijkheid opnemen. Lijnrechters moeten niet alleen aangeven wanneer iemand buitenspel loopt of wanneer de bal buiten is. En de vierde official kan ook meer doen dan enkel de vervangingen noteren. De arbitrage moet ook verder professioneel uitgebouwd worden. Ook in haar omkadering. Sinds kort zetelt er een speler in de internationale scheidsrechterscommissie : dat volstaat niet. Er moet ook een trainer bij, het scheidsrechterskorps mag geen gesloten wereldje met corporatistische reflexen worden.

Een laatste punt dat ik wil aanhalen, is dat van de leeftijdsbeperking. Ik ben daar tegen. Een scheidsrechter die niet akkoord gaat met die leeftijdsgrens, zou wel eens gelijk kunnen halen als hij klacht indient bij het Europees Hof ( grijnst). Waarom moet een topscheidsrechter stoppen op zijn vijfenveertigste ? Sommigen zijn nog topfit op die leeftijd, anderen haken beter vroeger af. Bij voetballers staat er ook geen verplichte leeftijd op stoppen.

Wat vindt u, terugblikkend op vier jaar voorzittersschap, uw grootste verdiensten ?

( Somt op) Dat de internationale kalenders beter op elkaar afgestemd werden, de professionalisering van de scheidsrechters, het Goal-project, dat de financiële problemen van ISL en de gevolgen voor de tv-rechten opgevangen werden zonder dat de Fifa of het voetbal daar het slachtoffer van werden, en de introductie van voormalige topspelers in diverse commissies en nationale bonden. Wat dat laatste betreft, verwijs ik naar Michel Platini en Boniek in Polen. Een ander succes is dat er voor het eerst een WK met succes en zonder problemen heeft plaatsgevonden in Nigeria. Verder ook de dialoog met Kofi Anan in 1998 en de daaruit voortvloeiende humanitaire actie, in samenwerking met Unicef. Plus het nieuwe internationale transfersysteem.

Waarover u tot verbazing van velen een akkoord bereikte met de Europese Commissie.

Europese politici raadden me aan om de nadruk te leggen op de typische eigenheid van het voetbal, en niet alleen te focussen op de problematiek van het concurrentiebeginsel. Daarom praatten we niet alleen met de Europese commissaris voor Mededinging, Mario Monti, maar ook met de commissaris van Sociale Zaken en de commissaris voor Gelijke Kansen, plus met een vertegenwoordiger van de spelersvakbond, Theo Van Seggelen. Dat leverde in tegenstelling tot de verwachting van velen een goed resultaat op. Ook al hoop ik nog altijd dat we ook de 6+5-regel kunnen invoeren, waarbij minstens zes spelers uit het land van de club zelf moeten komen.

Waar hebt u gefaald ?

Ik slaagde er niet in van het Uitvoerend Comité van de Fifa een echte eenheid te maken. Ik besef ook dat één termijn van vier jaar te kort is om de gestelde doelen te bereiken. Acht jaar lijkt me een redelijke termijn om vernieuwingen door te voeren.

Een troost is dat we in veel landen de boodschap hebben kunnen doordrukken dat voetbal niet alleen een sport is, maar ook een levensschool. Verscheidene federaties werken al nauw samen met hun ministerie van Onderwijs om meer aandacht te besteden aan het schoolvoetbal en aan de opvoeding naast het veld. Met een duidelijke en positieve boodschap : wie de school doorloopt, wordt misschien geen absolute wereldtopper – want velen voelen zich geroepen, maar weinigen zijn uitverkoren -, maar wel een beter mens.

Michel Platini trekt zich terug als technisch adviseur. Wordt hij vervangen ?

Nee. Ik ben Michel dankbaar voor zijn hulp, want hij was de enige die vier jaar geleden zijn nek durfde uit te steken door zich bij mij te voegen. We delen dezelfde visie op de sport, hij hielp me met een aantal zware dossiers.

In 2004 viert de Fifa haar honderdjarig bestaan. Wat plant u dan te doen ?

Op 21 mei heeft in Parijs een galawedstrijd plaats, maar we weten nog niet met wie. De toekomstige wereldkampioen tegen een wereldselectie, bijvoorbeeld. Of tegen een team, samengesteld uit de zeven landen die aan de wieg stonden van de Fifa : Frankrijk, België, Nederland, Denemarken, Zweden, Zwitserland en Spanje. Het moet wél een echte match worden. Onlangs woonde ik in Oslo Noorwegen-Zweden bij. Na een uur verving de ene ploeg vijf spelers, de andere zes. Dat is geen wedstrijd meer.

door Geert Foutré,

“Ik ben het gewend om van alle kanten belaagd te worden.”

“Men zegt : Blatter is niet Euro-minded. Maar waarom maken ze een Europese kandidaat dan zo af ?”

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content