Op het WK in Rusland maakt de Video Assistent Referee (VAR) voor het eerst zijn introductie op een groot toernooi. De Belgische videoref Kris Bellon spreekt onbevangen over de felle kritiek die hem afgelopen seizoen ten deel viel en de impact daarvan op zijn sociaal leven.
Kris Bellon draait met zijn KTM-motor de parking van het Belgian Football Center in Tubeke op. Nadat hij zijn opzichtige oranje helm afneemt, begroet hij zijn collega’s hartelijk. Met een koffie in de hand begeleidt hij ons de trap op naar een donker lokaal op de eerste verdieping. Ondanks dat hij als Video Assistant Referee (VAR) de voorbije maanden vaak negatief in het nieuws kwam, maakt hij een ontspannen indruk. ‘Van nature heb ik weinig stress’, opent Bellon. ‘Voor en tijdens een wedstrijd ben ik altijd rustig. Na een match pieker ik wel vaak over verschillende fases. Dan vraag ik me af of ik iets beter had kunnen doen.’
Wat analisten in voetbaltalkshows zeggen, is voor veel supporters de waarheid.’ Kris Bellon
Naast videoref is Bellon ook manager van het Referee Department bij de voetbalbond én de verantwoordelijke voor de arbitrage bij Voetbal Vlaanderen. ‘Dat zijn eigenlijk twee fulltime jobs, maar ik krijg gelukkig voldoende ondersteuning.’ Naar eigen zeggen werkt hij vijftig tot zeventig uur per week. ‘Mijn kinderen zien hun ouders altijd werken. Mijn vrouw was jarenlang directeur van de gevangenis in Mechelen. Twee jaar geleden werd ze schooldirectrice, waardoor we elkaar weinig zien. Toch zijn we inmiddels al 29 jaar samen, waarvan 4 jaar getrouwd.’
Videoref op WK
Ook in Rusland kan de VAR tijdens wedstrijden ingrijpen. Het gerucht gaat dat er op het WK videorefs actief zijn die eerder slechts in vijf officiële wedstrijden ervaring konden opdoen. ‘Veel te weinig’, oordeelt Bellon. ‘Qua ervaring staan wij in België veel verder, maar we zijn natuurlijk geen grote namen. Toch blijf ik positief, want de kwalitatieve ondersteuning voor de videoref zal op het WK niet min zijn. Als het systeem faalt in Rusland, heeft dat ook een impact op onze werking. Dan vrees ik dat de FIFA de VAR even in de frigo zal steken. En dat zou ik ten zeerste betreuren.’
Via Nederlandse collega’s leerde Bellon in 2013 het VAR-systeem kennen. Vier jaar later besloot de Belgische voetbalbond om deze technologie hier te testen. Yves Marchand, Tim Pots en Christophe Delacour en Bellon waren afgelopen seizoen de vier videorefs in de Jupiler Pro League. In oktober 2017 doken de eerste problemen al op. Door omstreden beslissingen werden Delacour en Marchand in het begin van het seizoen even op non-actief gezet. Terwijl op internationaal niveau de VAR zijn nut bewees, riepen vele voetbalfans in België om de afschaffing ervan. ‘We hebben fouten gemaakt’, geeft Bellon toe. ‘Maar veel mensen vergeten dat dit een pilootproject was. Niemand zat naast ons om te vertellen hoe we het moesten doen. Het was een leerproces met vallen en opstaan.’
De druk in ‘het busje’ is bijzonder groot. Volgens Bellon zelfs groter dan op het veld. ‘Doordat we de beelden kunnen herbekijken, mogen we geen fouten maken. Het team in het busje bestaat uit twee assistenten en een videoref. Het is essentieel dat je bent afgestemd op elkaar én op de veldscheidsrechter. Je moet het gevoel hebben dat je met je teamleden naar de oorlog kan. Evident is dat niet, want het vertrouwen tussen scheidsrechter en videoref is niet altijd even groot. Daarom ben ik voorstander van vaste teams.’
Om de prestaties te verbeteren, stijgt de vergoeding van de VAR volgend seizoen van 80 euro naar 350 euro per wedstrijd. Opmerkelijk, aangezien de twee assistenten zich nog steeds tevreden moeten stellen met het eerstgenoemde bedrag. ‘Onlogisch’, meent Bellon. ‘Ze steken er zeker evenveel tijd in als ik. Volgend voetbalseizoen zullen ook actieve scheidsrechters sporadisch in het busje plaatsnemen. Maar een wedstrijd als hoofdref levert 1900 euro bruto op. Dan ligt het voor de hand dat ze liever op het veld staan.’
Online bedreigingen
In voetbalgek België was de kritiek van de supporters op de VAR enorm. Tijdens de wedstrijd Club Brugge – Charleroi staken fans bordjes in de lucht met het opschrift ‘VAR is maffia’. ‘Fysieke bedreigingen heb ik nooit gehad, alhoewel het na de promotiewedstrijd Cercle Brugge – Beerschot Wilrijk niet veel scheelde. Supporters bestormden toen de persparking, waar ons busje stond. Dankzij mijn intuïtie waren we net op tijd weg. Daarnaast telefoneerden eens een aantal voetbalfans naar mijn broer om te vragen of ik dat weekend VAR was. Vanzelfsprekend is hij daar niet op ingegaan.’
Terwijl de bedreigingen in het dagelijkse leven binnen de perken bleven, was dat op het internet niet het geval. ‘Ik krijg geregeld haatmails en haatberichten op Facebook. Daarom ga ik ook niet meer online. Pas op, iedereen mag mijn Facebookpagina zien. Je zal daar geen enkele foto van mij vinden in een truitje van welke ploeg dan ook. Behalve misschien van de Turkse voetbalploeg Konyaspor, wat ik soms draag tijdens het joggen in het bos. Dat is compleet ongevaarlijk in België, tenzij je iemand van de PKK tegenkomt’, zegt Bellon met een kwinkslag.
Toch werd ook hij beschuldigd van partijdigheid. Na de een duel tussen Club Brugge en Anderlecht raakte bekend dat hij in dezelfde ploeg speelde als Gunter Van Handenhoven, de teammanager van RSC Anderlecht. ‘Ik speel al elf jaar voetbal bij de veteranen van Londerzeel. sloot zich anderhalf jaar geleden bij ons aan. Net voor de start van de play-offs heb ik besloten om uit de ploeg te stappen. Ja, wat kan ik erover zeggen? Ik kan mijn geschiedenis niet uitgommen, hé.’
Gebrekkige communicatie
Ook vanuit de Pro League kwam er kritiek op de VAR na enkele discutabele beslissingen tijdens AA Gent – Standard. De videorefs mochten zelf niet reageren, dat deed Johan Verbist, het hoofd van het arbitragekorps. Bellon: ‘Het was toch beter geweest als wij onszelf hadden kunnen verdedigen in de pers. In de voetbaltalkshows Extra Time en La Tribune werd er vaak kritiek geuit. Vaak dachten we: ‘Jongens, zwijg toch, want wat jullie zeggen, is echt niet juist.’ Maar het is wel naar die analisten dat de supporters luisteren. Wat zij zeggen is voor velen de waarheid.
‘Ik pleit voor een open communicatie. Momenteel werken we aan een platform, waar alle discutabele fases worden besproken. Het volk kan dan ook onze kant van het verhaal lezen. Ook in de stadions is het publiek onwetend. Het zou helpen als er op de schermen verschijnt wanneer de VAR een fase onderzoekt. Het publiek laten meeluisteren gaat voor mij iets te ver.’
Kortom, het voetbalseizoen 2017/18 was niet de gemakkelijkste periode in de carrière van Kris Bellon. Toch blijft hij strijdvaardig. ‘Ik ben een avontuurlijk type, een doorzetter. In iedere loopbaan maak je moeilijke momenten mee. Een tip voor jonge mensen: zoek iets waar je goed in bent en smijt je volledig. Enkel zo kan je de top bereiken.’
