‘Ik moest kiezen tussen voetbal en een leven als gangster’

Shamar Nicholson groeide op in dezelfde straten als muzieklegende Bob Marley en liet het onzekere gangsterbestaan vallen voor een voetbalcarrière. Nu wil de aanvaller van Charleroi een toptransfer versieren om heel zijn familie uit de armoede te halen.

In Trench Town, een buitenwijk van de Jamaicaanse hoofdstad Kingston, staan tieners en jonge mannen voor een dilemma: muzikant worden, de wapens opnemen in een van de bloedige bendeoorlogen die er nu en dan oplaaien, of topsporter worden. Shamar Nicholson (24) koos voor het laatste, al was dat vooral in het begin met flinke tegenzin. ‘Voetballen én gangster spelen gaat niet’, aldus Nicholson. ‘Ik moest een keuze maken. Na de dood van mijn vader heb ik me met negatieve zaken ingelaten. Ik ging toen vol voor een leven als gangster. Dankzij mijn familie ben ik weer op het rechte pad beland.’

Vanaf eind jaren 50 was Trench Town het epicentrum van muziekgenres als ska, reggae en rocksteady. ‘ Bob Marley leefde in een huis in 1 st street en ik woonde in 2nd street’, vertelt Nicholson. ‘Mensen komen van overal om het leven hier te begrijpen. Als de naam Bob Marley valt, wordt er automatisch in positieve zin over Trench Town gesproken, want zelfs in Jamaica zijn de mensen ervan overtuigd dat Trench Town verder niets goeds voortbrengt.’

Hoe was het om als kind in een buurt als Trench Town op te groeien, waar de overheid tekortschiet op het vlak van huisvesting, watervoorziening, voedselbedeling en degelijk onderwijs?

SHAMAR NICHOLSON: ‘Noem het maar een getto. Kinderen hebben er toegang tot wapens en kunnen er veel te gemakkelijk gerekruteerd worden door bendes, omdat er een gebrek is aan activiteiten waarin ze zich kunnen uitleven. Als een kind het goed doet op school en op het rechte pad probeert te blijven, wordt dat niet naar waarde geschat. Ouders zitten niet te wachten op een intellectueel in het gezin.’

Een recent verslag gaf aan dat Kingston het epicentrum is van bendegeweld in Jamaica. Begrijp je waarom zoveel jongeren hun prille leven wijden aan een bende?

NICHOLSON: ‘Frustratie en armoede zijn twee voedingsbodems voor de opvatting dat je beter af bent als gangster. In Kingston draait het gangsterleven niet alleen om geld. Het gaat om prestige en dat is de grond van het probleem. Families van bendeleden genieten bescherming en gangsters krijgen veel meer respect dan iemand met een gewone job. Wraak is ook een aspect dat diepgeworteld zit in onze maatschappij. Een jongen van wie de vader is omgekomen door bendegeweld, zal opgroeien met de gedacht dat hij wraak moet nemen en de familie zal hem dat niet afraden. Er zijn vetes aan de gang die begonnen zijn lang voor mijn generatie geboren werd, maar niemand lijkt te weten hoe die geweldspiraal gestopt kan worden.’

Speelt racisme ook een rol? Mensen met een lichte huidskleur bekleden blijkbaar hogere functies binnen het overheidsapparaat en in de private sector. Jamaicanen met een donkere huidskleur bevinden zich onder aan de sociale ladder.

NICHOLSON: ‘Volgens mij is het geen kwestie van zwart of wit. Het is een tegenstelling tussen rijk en arm. Rijke mensen krijgen meer privileges en worden anders behandeld dan arme mensen. Als ik naar de bank ga, moet ik in de rij mijn beurt afwachten om geholpen te worden. Mensen met geld bellen snel iemand van het bankkantoor die ze kennen en mogen iedereen voorbijsteken. Hetzelfde met de politie, die zich schuldig maakt aan favoritisme. Terwijl mensen uit het getto beoordeeld worden op hun uiterlijk en meteen gecatalogeerd worden als crimineel.’

Ben jij nu een rolmodel voor al die jongeren uit Trench Town?

NICHOLSON: ( knikt) ‘Trench Town produceert de meest talentvolle voetballers van Kingston. Ik wil hen helpen om hun dromen na te jagen, al is het maar door hen een paar voetbalschoenen te geven. Ik weet wat het is om twee jaar met hetzelfde versleten schoeisel te spelen. Ik kan het verschil maken en daarom heb ik plannen om een foundation op te richten. Tieners hebben iemand nodig die in hen gelooft.

OVERLOPERS

Jamaica een klein eiland. Heb je de indruk dat veel van jouw landgenoten er zich benauwd voelen?

NICHOLSON: ‘Er zijn uiteraard mensen uit de getto’s die willen ontsnappen aan het dagelijks geweld. Veel jongeren zien de VS als een land waar ze een nieuw leven kunnen opbouwen. Maar je hebt evenveel Jamaicanen die er iets van willen maken in eigen land.’

Jij hebt voetbal gekozen als ontsnappingsroute, terwijl er meer roem te rapen valt in de atletiek en in het cricket.

NICHOLSON: ‘Ik werd met twee zaken geconfronteerd toen ik klein was: gangsters en voetbal. Ik wist niets af van atletiek. Toen ik voor het eerst in België kwam, was de eerste vraag die ik kreeg: hoe snel kun jij lopen? Jamaicanen wordt geassocieerd met sprintnummers en daar zitten Usain Bolt en Asafa Powell voor veel tussen. Atletiek staat heel hoog aangeschreven in Jamaica. Het gevolg daarvan is dat we elk jaar een pak goede voetballers zien overlopen naar de atletiek. Jaheel Hyde, met wie ik bevriend ben, had het kunnen maken als voetballer maar hij is overgeschakeld naar atletiek en nu is hij een echte ster in Jamaica.’

Hoe ben je erin geslaagd om je club Boys’ Town te verlaten. Het is toch niet vanzelfsprekend om door Europese scouts opgemerkt te worden in Jamaica?

NICHOLSON: ‘Ik werd opgemerkt tijdens een wedstrijd met de nationale ploeg. Toen een makelaar mij contacteerde met een aanbod van Domzale in Slovenië, was dat voor mij een no go. Ik kende ploegen uit Duitsland, Frankrijk, Italië en zelfs België, maar ik had nog nooit van Slovenië gehoord. Ik heb het besproken met mijn familie en hun discours hield steek. Ze zeiden: ‘Je hebt er altijd van gedroomd om in Europa aan de slag te gaan. Als je hard werkt, kun je van overal in Europa een grote carrière uitbouwen.’ Ik zat met veel vragen, maar ik heb het voorstel toch aangenomen. Toen ik mijn eerste doelpunt scoorde voor Domzale, viel er een last van mijn schouders. Ik wist dat dit het begin was van iets groots.’

Geld was wellicht ook een drijfveer om toch in te gaan op het voorstel van Domzale?

NICHOLSON: ‘De toplonen in het Jamaicaanse voetbal bedragen maximaal 700 euro per maand. De meeste mensen moeten het doen met 200 euro en ik speelde zelfs gratis. Toen ik hoorde hoeveel ik kon verdienen in Slovenië, was dat zeker een motivatie om alles achter te laten in Jamaica. Ik ben nu de kostwinner van de familie. Ik zou bij wijze spreken gratis willen voetballen, maar ik ben het aan mezelf verplicht om mijn familie uit de armoede te sleuren.’

Heb je een toptransfer nodig om je familie financieel te kunnen ondersteunen?

NICHOLSON: ‘Met mijn huidige salaris kan ik hen al bijstaan. Maar mijn familie is groot. Met mijn grootmoeder, groottantes, neven en ooms erbij kom ik uit op meer dan twintig mensen… En ik geloof dat ik voor iedereen kan zorgen. Op een dag wil ik mijn familie uit Trench Town weghalen en hen in een villa huisvesten in een welgestelde buurt van Kingston. Toen ik jonger was, heb ik een paar keer overnacht in een pand van de Jamaicaanse voetbalbond dat zich in de chique wijk Norbrook bevond. Het was een hele belevenis om in slaap te vallen zonder het geluid van muziek of van geweerschoten op de achtergrond. ( lacht) Bij het opstaan hoorde ik de vogels fluiten. Die herinnering gebruik ik als stimulans om alles te geven tijdens mijn voetbalcarrière.’

NATIONALE PLOEG

In de zomer zul je met Jamaica wellicht deelnemen aan de Gold Cup. Maar het echte doel is de kwalificatie voor het WK in Qatar in 2022. Jamaica was er voor het laatst bij in 1998 in Frankrijk.

NICHOLSON: ‘We moeten ervan uitgaan dat het deze keer wel zal lukken. We staan 47e op de FIFA-ranking en we zijn daarmee het op twee na hoogst gerangschikte land uit de CONCACAF-zone. Het ziet er dus goed uit. Al is het elke keer knokken om toplanden als de VS, Mexico, Honduras en Costa Rica achter ons te houden.’

Je scoorde al twee keer in de Gold Cup, waaronder een doelpunt in de halve finale tegen de VS in 2019, en je zit intussen aan zeven goals voor de Reggae Boyz. Ga je ooit in de buurt komen van Sheltons 35 doelpunten?

NICHOLSON: ‘Sinds ik bij de nationale ploeg zit, heb ik een persoonlijk doel: topschutter worden van de nationale ploeg. Of het realistisch is? Zeker. Maar Luton Shelton is een legende. Net als Theodore Withmore, Ricardo Gardner en Onandi Lowe. Ook Leon Bailey is mateloos populair. Het zijn niet toevallig mannen die geboren en getogen zijn in Jamaica. Daarom is Bailey meer geliefd dan pakweg Wes Morgan. ‘

Bijna de helft van de spelerskern is in Groot-Brittannië geboren. Dat betekent dat er minder plaatsen zijn voor spelers uit Jamaica zelf?

NICHOLSON: ‘Het cultuurverschil tussen de twee groepen is eigenlijk niet zo groot. Er is een bepaalde chemie tussen ons. Als ze één keer geproefd hebben van de nationale ploeg, willen ze altijd terugkeren. They love it. Maar er moet een goede balans gevonden worden tussen spelers uit Jamaica en jongens die in de VS of Groot-Brittannië geboren zijn. Spelers die in Europa zijn grootgebracht, beginnen sowieso met een voordeel, want ze zitten in een regio waar ze veel mogelijkheden krijgen om zich te ontwikkelen. Maar het zou zonde zijn om al die goeie voetballers uit Jamaica geen kans te geven om zich te tonen op het internationale toneel.’

GEWEERSCHOTEN

Elk doelpunt dat je scoort voor Charleroi of voor Jamaica is er een voor jouw vader Wayne Nicholson, die in 2015 vermoord werd. Hoe hard is dat aangekomen?

NICHOLSON: ‘Mijn vader en ik waren heel close. Hij was de belangrijkste man in mijn leven. In de gemeenschap stond hij bekend als een man met een goed hart, al was hij niet door iedereen even graag gezien. Laten we zeggen dat hij niet perfect was… ( lange stilte) Mijn vader verdiende de kost als gangster, maar de meeste mensen waren daar niet van op de hoogte. Hij was het type gangster dat discreet te werk ging. Ik heb hem bijvoorbeeld nooit met een vuurwapen zien rondlopen.’

Wat herinner je je nog van de dag waarop je vader overleed?

NICHOLSON: ‘Ik weet nog uur na uur wat ik die dag deed. Op 25 december, de dag na Kerstmis, is het in Jamaica de traditie dat jongeren zich uitdossen om uit te gaan. De 23e ben ik ’s morgens vroeg met mijn zus en broer gaan shoppen om nieuwe kleren te halen en in de namiddag wilde ik met mijn maten de thuiswedstrijd van Boys’ Town meepikken. Ik zag na de aftrap mijn papa het stadion binnen wandelen, maar toen ik voor affluiten oogcontact zocht zag ik hem niet meer staan. Niet veel later vielen er enkele geweerschoten en ik voelde dat er iets niet klopte. Een normaal mens loopt weg wanneer hij dergelijke knallen hoort, maar waar ik vandaan kom is het net omgekeerd. Wij gaan af op het geluid om te checken wat er gaande is. Toen ik ter plaats kwam, zag ik iemand op de grond liggen. Mijn ogen daalden af naar de schoenen van die man en ik wist meteen dat het mijn vader was.’

Wat was je eerste reactie? Je moeder inlichten?

NICHOLSON: ‘Tegen dat ik thuiskwam, wist mijn moeder het al. In een kleine gemeenschap als Trench Town doet het nieuws over iemands overlijden snel de ronde. Mensen wisten wie het gedaan had. Iedereen wist het… Die situatie heeft mij slapeloze nachten bezorgd.’

Je had dus gemakkelijk het recht in eigen handen kunnen nemen?

NICHOLSON: ‘ Yes. Als ik er nu op terugkijk dan weet ik dat ik de correcte beslissing heb genomen. Anders was ik al jaren geleden vermoord of zat ik nu een lange gevangenisstraf uit. Ik heb de dood van mijn vader een plaats kunnen geven. Ik was er jaren van aangedaan en ik snakte naar wraak. Maar daarna ben ik gaan beseffen dat ik juist moest handelen. Zonder de tussenkomst van mijn familie had ik gekozen voor een leven als straatcrimineel.’