Hij werd vader van een dochter, hervond het voetbalplezier in Genk, dwong een basisplaats af bij Bafana Bafana en brak met de man die hem naar Europa bracht: 2010 was het jaar van de bevrijding voor Anele. Maar wat brengt de toekomst?

Zijn prinses. Zo noemt hij haar, Siposethu, zijn in september geboren dochter. ‘Ons geschenk’ betekent de naam. Zijn moeder gaf hem. “Zij had altijd gedacht dat haar oudste zoon haar een dochter zou schenken, maar hij stierf te vroeg. Dit kind maakt haar gelukkig. She is over the moon.”

Drieëntwintig is Anele ondertussen en behalve vader in alle opzichten een man geworden. Bij Genk is hij zowat de enige speler die nooit op de bank zit, gewisseld wordt of geblesseerd raakt. Het WK in zijn thuisland luidde zijn doorbraak in bij Bafana Bafana, het nationale team van Zuid-Afrika. En hij brak met zijn zaakwaarnemer, wat toch net ietsje moeilijker lag dan bij de meeste andere voetballers, want Colin Gie was de man die hem uit zijn township in Kaapstad weghaalde, onderwijs en een voetbalopleiding aanbood en naar Europa loodste. Zijn zaken laat hij nu behartigen door Mike Makaab, een naam als een klok in Zuid-Afrika. “Mike probeert de visa voor mijn vriendin en mijn dochter in orde te brengen zodat ze binnenkort naar België kunnen komen. Voor even maar, want zolang ik met Genk in gesprek ben, is een definitieve verhuis voorbarig.”

Woorden zijn het die op een mogelijk kantelmoment in de carrière van Anele wijzen. Vorige vrijdag reisde Makaabs rechterhand in Europa, de Griek Pashalis Tountouris, naar Genk om de situatie van de speler met de club te bespreken. Zijn contract in de Cristal Arena loopt tot 2012. Ondanks de hardnekkige transfergeruchten waarvan hij het voorwerp uitmaakte, verzekert Anele dat hij met zijn gedachten nog altijd bij Genk is. “Ik wil nog iets winnen met dit team. Er bestaat geen betere manier om ergens weg te gaan dan door er iets achter te laten. Voor het seizoen al zei ik: dit team gaat verbazen. Ik ben dus niet verrast. Van wat ik vorig seizoen al zag van Frankie(Vercauteren, nvdr) wist ik dat er een nieuw Genk zou opstaan. Ons voetbal van 2010 en nu is het mooiste dat ik hier al heb gezien.”

Carlos op YouTube

Over het aandeel van Frank Vercauteren in de Genkse revival kan Anele niet duidelijk genoeg zijn: “Hij is de belangrijkste man. Alle verandering komt door hem, dus moet alle lof ook naar hem gaan. Hij nam ons bij de hand als een klein kind dat je leert stappen. Hij maakte de spelers weer bewust van hun kwaliteiten, liet ze in zichzelf geloven en maakte er opnieuw een team van. Het probleem was dat er onder de vorige coach spelers waren die dachten dat ze het al hadden gemaakt. Niemand aanvaardde nog iets van een ander. Sommige spelers klaagden ook dat anderen van Hein(Vanhaezebrouck, nvdr) privileges kregen. Dat heb je niet bij Frankie, hij maakt geen uitzonderingen. Voor hem zijn we allemaal gelijk. Hij is de baas en wij zijn er om zijn instructies op te volgen. Hij heeft maar één filosofie: je speelt zoals je traint. Dus als je in de ploeg staat, is het niet omdat je Anele heet, maar omdat je hard traint.”

En zo komt het dat hij weer lachend door het leven stapt. “De periode voor 2010 heb ik verafschuwd. Het was echt niet zomaar een kwestie van systeem, het leek wel een ziekte. Onlangs zag ik op YouTube een interview met Carlos. Als het niet voor de camera was geweest, hij zou hebben gehuild – dat zag je. We stonden toen op één punt van een degradatieplaats.”

Behalve een dochter en hernieuwd voetbalplezier in Genk had 2010 ook een basisplaats als Zuid-Afrikaans international voor Anele in petto. Hij verdrong Siboniso Gaxa, zijn vriend bij Lierse, uit het elftal. In de met 2-0 gewonnen partij tegen Kenia eerder deze maand was hij zelfs goed voor een assist. “Dat komt omdat ik er de rechtsbackpositie anders invul. Aanvallender. Man, wat geniet ik daarvan! Je ziet me wel tien keer in de zestien meter van de tegenstander opduiken.”

Vuvuzela’s en drugs

In maart neemt Zuid-Afrika het op tegen het land waar de hele wereld momenteel naar kijkt: Egypte. Nu al wordt er op elke hoek van de straat over gesproken, zegt Anele. “We staan eerste in onze groep. Sinds het WK verloren we nog niet. Alleen vriendschappelijk, tegen de VS. Ik miste een kans, oog in oog met de doelman. Jammer, want het was in Kaapstad en mijn familie zat in de tribune. Maar de sfeer was geweldig, met al die vuvuzela’s. Stel je dat eens voor hier in Genk: ik zou nogal lopen. Jullie zouden denken: die heeft drugs genomen!” (lacht)

Hij houdt van de vuvuzela. “Het is niet zomaar lawaai, het is muziek. En muziek is belangrijk. Met de nationale ploeg zingen we altijd in de kleedkamer. Dat helpt als je zenuwachtig bent. Als ik sommige spelers hier soms zie, denk ik dat ze ook beter zouden zingen, al zijn een beetje zenuwen best normaal natuurlijk. Ik herinner me de woorden van Arsène Wenger: wie niet zenuwachtig is, zal niet van zijn wedstrijd genieten. Zenuwen zorgen ervoor dat je geen fouten wil maken. Eens je het veld opstapt, kom je in een flow en vlieg je door de wedstrijd.”

Zijn doorbraak in het Zuid-Afrikaanse nationale team wierp een schaduw over de plannen die Vercauteren met hem had. “Hij overwoog om me naar het middenveld door te schuiven”, weet Anele. “We hebben erover gepraat, laatst nog tijdens de winterstage in Antalya. Maar bij Bafana Bafana speel ik rechtsback. Dan kan ik bij Genk niet iets anders gaan spelen. Voor mijn carrière zou dat niet goed zijn. Ik wil nog beter worden op die positie. De beste zijn.”

Maar Anele mist iets in Genk: het zich aanvallend mogen uitleven. Hij steekt het niet weg. “De meeste linksbuitens lopen niet mee terug. Dus het liefst speel ik met onze rechtsmidden de tegenstander kapot. De een-tweetjes, give and go, de kortste weg naar het doel – ik mis het. Maar je hebt de instructies van de trainer te volgen. Hij wil niet dat ik te vaak vooruit loop. Ergens begrijp ik dat wel. Ik heb al gemerkt dat Eric(Matoukou, nvdr) geen rugdekking geeft als ik ga. Dus wat doet de tegenstander dan? De bal in mijn rug droppen. Daarom vraagt de trainer me om mijn momenten goed uit te kiezen. Zo heb ik ook gescoord tegen AA Gent.”

Een jongen van 14

Na zijn laatste wedstrijd van 2010, op het veld van Lokeren, liep het gerucht dat hij zijn kastje in de Cristal Arena had leeggemaakt. Anele lacht zich te pletter. “Dat was echt crazy! Ik dacht: oh my God, wat kunnen mensen verhalen verzinnen … Als het klopte, zou ik toch nooit uit Zuid-Afrika naar België zijn teruggekeerd? Ik had een tas genomen die boven op mijn kastje stond om er al mijn schoenen in te steken. Die zou ik weggeven in Zuid-Afrika. Wat er in het kastje stond, heb ik allemaal laten staan.”

Dat hij thuis in Kaapstad een aanbieding van het Turkse Fenerbahçe moest overwegen, wordt door Anele evenzeer naar het rijk der fabelen verbannen. “Ik ging Genk niet verlaten voor Fenerbahçe. Ik kreeg een bericht van een makelaar met wie ik overigens nooit had samengewerkt, dat Fenerbahçe geïnteresseerd was. Goed, zei ik hem, maar waarom bellen ze mij dan niet? Ik had geen tijd voor die man. Dat zou respectloos zijn geweest van mij ten aanzien van Genk.”

De enige concrete interesse deze winter kwam van Hannover 96, beweert Anele, maar de Duitsers hadden geen geld. En dat Manchester City en Tottenham even ter sprake kwamen, was omdat zijn nieuwe zaakwaarnemer er met zijn uitgebreide netwerk goede contacten heeft en eens had gepolst.

Wat er ook van zij, door zijn samenwerking met Makaab en de breuk met Colin Gie geeft Anele blijk van doortastendheid. Hij heeft zijn toekomst in handen genomen. “Ik heb Colin gesproken in Kaapstad. Van man tot man. Wat mij betreft kunnen we vrienden blijven, maar op zakelijk vlak wil ik niet meer met hem samenwerken. Het was hem slechts om het geld te doen. Hij nam twintig procent op alles wat met Anele te maken had. Hij wilde totale controle over mij. Dat kan niet. Hij schermt nu met een contract dat ik heb getekend, maar ik was toen een jongen van veertien die nergens van wist. Ik heb het een advocaat laten zien. Hij heeft Colin laten weten dat het niet rechtsgeldig is.”

Hand op de bijbel

De breuk met zijn vroegere mentor was een moedige daad. Gie stelde Anele’s moeder en enkele familieleden tewerk in zijn voetbalopleidingsinstituut. Zij zijn hun job kwijt, maar ook Gie ligt ondertussen buiten. Zijn partners maakten uit geldgebrek een einde aan de samenwerking.

“Colin is belangrijk geweest voor mij. Hij was als een vaderfiguur, maar cadeaus heb ik niet gekregen. Als ik zover ben geraakt, is het omdat ik me te pletter heb gewerkt. Hij heeft me geholpen en daar respecteer ik hem voor, maar ik ben erachter gekomen dat hij niet loyaal was. Ik zag hem haast nooit, terwijl ik hier toch alleen zat in België. Nooit eens iemand om over de toekomst te praten, over de volgende stap in mijn loopbaan. Ik had graag zijn betrokkenheid gevoeld. Na het WK was ik moe. Ik had amper vakantie, maar het is toch niet aan mij om dat bij de club aan te kaarten? Wat zouden ze van mij niet hebben gedacht? Maar Colin zei almaar tegen mijn mama dat ik op tijd terug moest. En zij raakt al zo gemakkelijk gestrest. Ik ben dan maar gegaan, voor mijn mama. Maar eigenlijk had hij het voor mij moeten opnemen. Dat deed hij niet.”

Zoals hij ook niet bezig was met zijn volgende carrièrestap. Of betere contractvoorwaarden in de Cristal Arena. Want, zo zegt Anele nu te beseffen, zo buitengewoon goed betaald is hij ook weer niet. “Dat durf ik te zeggen met mijn hand op de bijbel. En dat terwijl Genk een uitstekend jaar achter de rug heeft en ik elke week negentig minuten speel.”

DOOR JAN HAUSPIE