Als kind verkocht hij prullaria aan de voet van de Akropolis in Athene, vandaag is de 22-jarige Giannis Antetokounmpo de nieuwste sensatie in de NBA. Maak kennis met The Greek Freak.
‘Can’t stop Gian-nis!‘ ‘Can’t stop Gian-nis!‘ ‘MVP!’ MVP!’. Terwijl Giannis Antetokounmpo klaarstaat op de vrijworplijn, rollen de adorerende lettergrepen van de tribunes van het Bradley Center in Milwaukee. Hij heeft zonet zijn 39e punt gescoord – een career high – en de Bucks naar een comfortabele voorsprong richting zege tegen Washington geleid (123-96). Door een tweede gemiste vrijworp haalt hij niet de kaap van de 40 punten, maar de toejuichingen zijn er niet minder om wanneer coach Jason Kidd hem een applausvervanging gunt.
In de kleedkamer, na de wedstrijd, denken de uitgelaten spelers van de Bucks al aan het kerstmaal van de volgende dag. Tony Snell dolt met zijn ploegmaat: ‘Vandaag wegblijven uit de gym, hé!’ Antetokounmpo, die nog niet heeft gedoucht, lacht geheimzinnig. Enkele minuten later – het is dan al 23 uur – stuurt hij zijn zwarte SUV naar het trainingscentrum van de Bucks, zoals na élke thuismatch, of meteen na de terugvlucht na een road trip. In zijn eentje speelt de Griek daar zijn partij na, vooral de gemiste shots en verkeerd ingeschatte spelsituaties. ‘Ik word kwaad door de fouten die ik heb gemaakt. Als ik recht naar huis zou rijden, zou ik bang zijn dat ik die boosheid niet meer kwijtraak.’
Soms verlaat Giannis, doordrenkt van het zweet, pas om 3 uur ’s nachts de zaal. Deze keer is het 2 uur vroeger – het mag wel, na 39 punten. De grootste belediging die hij als NBA-speler dan ook ooit hoorde, was toen een assistent-coach in zijn eerste seizoen opmerkte dat de rookie niet hard genoeg werkte. ‘Je mag zeggen dat ik niet goed speel, maar zoiets zal ik nóóit aanvaarden’, aldus Antetokounmpo, die in september 2016 de officiële ondertekening van zijn nieuwe vierjarige contract, ter waarde van honderd miljoen dollar, vier uur liet uitstellen. Zodat hij ’s morgens zeker kon trainen… Waarna de Griek achteraf Buckseigenaar Wes Edens opbelde om hem te bedanken voor het geld. Met de melding dat hij nóg harder ging werken.
VIER BROERS
De reden voor die extreme gedrevenheid: Giannis’ jeugdjaren. ‘Ik kan dat niet wegduwen. Dat zal altijd in mij zitten. Daar heb ik geleerd om zo hard te werken.’ Met ‘daar’ bedoelt Antetokounmpo Sepolia, een wijk in Athene naar waar zijn Nigeriaanse ouders Charles en Veronica in 1991 zijn geïmmigreerd. Op zoek naar een beter leven. Ze krijgen er na Francis, die bij zijn grootouders achterbleef in Nigeria, nog vier zonen. Elk met een Griekse voornaam – Thanasis, Giannis, Kostas en Alexis – en, als herinnering aan hun afkomst, ook een Nigeriaanse naam – die van Giannis luidt Ougko.
Een beter leven blijkt echter een utopie: vader Charles die als klusjesman van de ene job naar de andere sukkelt, moeder die lijdt onder een zwakke gezondheid, continue bevangen door de angst dat de politie hen weer naar Afrika zal deporteren. Officiële papieren als Griekse staatsburgers – ook voor hun zonen -, vallen immers nooit in de bus.
Een even grote zorg: de elektriciteit en de huur betalen van hun huisje, genoeg eten bijeensprokkelen voor hun vier zonen. Omdat vader dat niet alleen kan bolwerken, trekken Giannis en zijn oudere broer Thanasis na school elke avond naar de Akropolis. Om er armbandjes, uurwerken, zonnebrillen, en andere prullaria te verkopen aan buitenlandse toeristen – in de eindejaarsperiode zingen ze zelfs kerstliederen. Met de verdiende euro’s stoppen Giannis en Thanasis op de terugweg naar huis in de supermarkt om eten kopen. Op een goeie dag weliswaar, want na een slechte verkoop is het honger lijden. Het doet de broers beseffen: ‘We moeten met ons leven iets aanvangen, zodat we dit nooit meer hoeven te doen.’
Voetbal, de sport die hun vader en hun oudste broer Francis (als een ‘prof’) hebben beoefend in Nigeria, is aanvankelijk hun enige ontspanning. Tot Giannis op zijn twaalfde voor het eerst een basketbal in zijn immens grote handen krijgt, in navolging van Thanasis. Twee jaar later sluit hij zich aan bij de lokale club Filathlitikos. Hij doorloopt er de jeugdreeksen, al komt er van trainen niet veel in huis. Er moet eten op de plank komen. En dus zonnebrillen verkocht worden. Spiros Velliniatis, Antetokounmpo’s eerste coach, ziet echter een enorm potentieel in diens uitzonderlijke fysieke capaciteiten (zie kader), en haalt hem keer op keer terug richting basketbalzaal.
Met succes: al op zijn zeventiende debuteert Giannis in de eerste ploeg van de tweedeklasser. Evenveel als met zijn spel valt het wonderkind er op door zijn gestalte en jeugdigheid tussen veelal dubbel zo oude amateurspelers. Algauw laat hij de bouwvallige basketbalzaal van Filathlitikos elke wedstrijd vollopen, inclusief scouts van Europese topteams. Enkele dagen na zijn achttiende verjaardag, in december 2012, tekent Antetokounmpo een vierjarig contract bij het Spaanse Zaragoza, dat ingaat vanaf het seizoen 2013/14. Met een clausule dat hij elk moment richting de VS kan, want ook op de radar van veel NBA-teams is hij intussen verschenen. Wanneer John Hammond, general manager van de Milwaukee Bucks, hem in maart 2013 drie dagen scout in Griekenland, is hij meteen overtuigd. ‘Zijn leven gaat enorm veranderen’, vertelt Hammond aan Antetokounmpo’s managers.
De Bucks willen de tiener kiezen in de jaarlijkse NBA-draft in juni, maar dan moet er een groot probleem opgelost worden: Giannis heeft nog altijd geen Grieks paspoort. De aanvraag die hij en zijn broer Thanasis twee jaar eerder hebben ingediend, blijft vastzitten in de bureaucratische mallemolen, stilgelegd door de groeiende invloed van de extreemrechtse partij Gouden Dageraad. Met de verkiezingen in het verschiet wil de overheid geen uitzondering toestaan voor ‘iemand die basketbal speelt’. Pas na veel lobbywerk van de Griekse basketbalfederatie wordt Antetokounmpo eind mei 2013 eindelijk Grieks staatsburger. En zo kon hij de maand erna richting de VS vliegen, waar de Milwaukee Bucks hem als vijftiende oppikken in de NBA-draft. Pás als vijftiende, want veel teams vinden de 19-jarige diamant te ruw.
Die heeft van de Bucks nog nooit gehoord, maar zwaait niettemin enthousiast met de Griekse vlag wanneer hij tijdens de draft zijn naam hoort. Plots is Giannis geen nutteloze immigrant, maar een nationale held. Hij en zijn ouders mogen op bezoek bij premier Antonis Samaras. Niet naar de zin van Nikos Michaloliakos, leider van Gouden Dageraad, die blijft zeggen dat de nieuwbakken NBA-speler geen echte Griek is, dat hij uit het land gezet moet worden. Antetokounmpo’s ex-coach Velliniatis hekelt de hypocrisie: ‘Giannis’ geluk is dat basketbal in Griekenland zeer populair is. Anders had hij, zelfs als hij een Einstein was geweest, nooit een paspoort gekregen.’
HET ECHTE AMERIKA
In Milwaukee, de grootste stad van de noordelijke staat Wisconsin, belandt Antetokounmpo in een compleet nieuwe omgeving. Dat het er ’s winters soms tot min twintig vriest, hoort hij pas voor het eerst op de luchthaven. Amerika heeft hij tot dan vooral geassocieerd met wolkenkrabbers. ‘In Athene is het hoogste gebouw acht verdiepingen…’ Als een Griekse Sjakie in een Amerikaanse chocoladefabriek proeft Antetokounmpo, die intussen de tekst van het liedje Coming to America uit het hoofd kent, voor het eerst van een hamburger, een smoothie en pindakaas. Telkens gevolgd door een ‘ooooohhh’ – inclusief wijd opengesperde ogen – en (na de hamburger) ‘Dit is het échte Amerika!!! Is het niet mooi!!?’
Giannis krijgt ook een rijopleiding en weigert bij elke tankbeurt de automatische knop van het benzinetoestel in te drukken, zo enthousiast dat hij zélf mag tanken. Even verbaasd is de Griek wanneer hij op tv een live-uitzending kan terugspoelen, en wanneer hij basketbal kan spelen op een PlayStation – voor 399 dollar, het hoogste bedrag dat hij ooit heeft gespendeerd. Peanuts voor iemand die 1,8 miljoen dollar verdient – weliswaar een rookiecontract in de NBA -, maar toch voelt hij zich schuldig. Omdat hij zich amuseert met zo’n duur spul. Zo erg dat Antetokounmpo de PS weer verkoopt, aan een assistent-coach. Pas als ook zijn broers en ouders drie maanden later naar de VS kunnen immigreren, schaft hij zich een nieuwe spelconsole aan.
Toch blijft hij sober leven, bang om cash geld uit zijn handen te zien verdwijnen. Als hij met zijn broer in een chic restaurant belandt, bestellen ze… een slaatje, en wanneer hij met een videoanalist in een McDonald’s gaat eten, moet die zijn eigen rekening betalen. Giannis is niettemin bijzonder trots dat hij, enkele jaren nadat hij in Athene ronddoolde, voor zijn familie kan zorgen. ‘A crazy story.‘
GROOTSTE SPELVERDELER
Even crazy is de ontwikkeling die hij als basketbalspeler doormaakt. Na een eerste aanpassingsjaar (6,8 punten in 24 minuten, veelal komend van de bank, en in een bijzonder slecht team) verdubbelt de pas 20-jarige Antetokounmpo in zijn tweede seizoen (2014/15) zijn puntenaantal en verovert hij een stek in de basisvijf van nieuwe coach Jason Kidd. Die legendarische ex-speler (nummer twee in de alltime assist-ranking) is hem onbekend, en wanneer Kidd hem eens op de bank plaatst, is de Griek geïrriteerd. Tot hij het palmares van zijn coach googelt: ‘Jesus Christ, hoe kan ik dáár ooit aan tippen? Ik zou beter zwijgen.’
Kidd was een van de beste spelverdelers ooit, maar had één groot nadeel: hij mat ‘slechts’ 1m93. ‘Ik was altijd jaloers op Magic Johnson, die met zijn 2m06, vanuit een helikoptervisie passen kon geven waar ik alleen van kon dromen.’ Dat spelinzicht bemerkt Kidd ook in de 2m11 grote, maar heel wendbare, Antetokounmpo (zie kader). Na een desastreus seizoensbegin van de Bucks besluit hij in februari 2015 hem als spelverdeler op te stellen tegen Atlanta – zonder druk. Een geslaagd experiment: 19 punten, 3 assists en een zege. Kidd is overtuigd: The Greek Freak kan de grootste point guard ooit worden. En een van de meest veelzijdige spelers, want door zijn fysieke kwaliteiten kan hij – puur op instinct – (bijna) alles: shotten, driven naar de ring, passen, verdedigen, springen…
Dat blijkt ook uit de gemiddeldes die Antetokounmpo dit seizoen, waarin hij helemaal is ontbolsterd, laat optekenen: 23,7 punten, 8,8 rebounds, 5,4 assists, 2,0 blocks en 1,8 steals per match. Geen speler uit de NBA-geschiedenis die in die vijf categorieën sámen zulke hoge cijfers al heeft behaald. Niemand van de Bucks die in één categorie beter scoort. De laatste drie van vier NBA-spelers die daarin slaagden? LeBron James (2008/09, Cleveland), Kevin Garnett (2002/03, Minnesota) en Scottie Pippen (1994/95, Chicago). Op hun 25e, 26e en 30e. Antetokounmpo werd op 6 december 22 jaar…
Het enige wat de Griek nog mist, is een efficiënt driepuntshot (slechts 30%). Maar dat kan verholpen worden: Holger Geschwindner, de legendarische shooting coach van Dirk Nowitzki (de Duitse, 2m12 grote scherpschutter van Dallas), nodigde Antetokounmpo al uit om volgende zomer een masterclass driepunters te volgen. Buckscoach Jason Kidd: ‘Stel je voor: een combinatie van de power, snelheid en het spelinzicht van LeBron James én de shotkracht van Nowitzki. Zou dát niet cool zijn?’
En vooral: onstopbaar.
DOOR JONAS CRETEUR – FOTO’S GETTY
