Filip Joos kan het niet alleen goed uitleggen op tv, ook op het veld stuurt hij de bal waar hij wil. Na acht jaar Lyra ruilt hij derde en vierde nationale voor eerste provinciale.
Filip Joos, vooraf : “Moet dat nu echt, een verhaal over mij ? Schrijf er dan wel bij dat je er hard op hebt moeten aandringen. Ik deed dit liever niet.”
1. De opwarming
Zo’n driehonderd toeschouwers verkiezen Lyra-Lille, het duel tussen de nummers twee en vier in de vierde klasse C, boven Parijs-Roubaix op tv. Doorgaans voetbalt Lyra voor vijfhonderd toeschouwers. Alles op Lyra, dat in 2009 zijn honderdste verjaardag viert, ademt vergane glorie. Tot 1954 voetbalden de rood-witten in de eerste klasse. In 1972 fuseerde de voetbalafdeling van de Koninklijke Lyra Turn- en Sportvereniging met Lierse, maar nog geen twee maanden later werd op het oude stadion onder een nieuw stamnummer (7776 in plaats van het oude 52) een nieuwe ploeg opgericht in vierde provinciale.
Met het nummer zeven speelt Filip Joos (34) een van zijn laatste wedstrijden voor rood en wit. Uit de luidsprekers schalt, wanneer de twee ploegen uit de spelerstunnel achter de goal het terrein betreden, het clublied : Vooruit, vooruit ! De Lyraleuze luidt : Vooruit, vooruit !
Een supporter wil weten wat de reporter naar deze wedstrijd brengt : “Filip Joos ? Verdedigend nul, maar technisch erg sterk. Spijtig dat hij weggaat. Eigenlijk is Filip een nummer tien, maar zeg hem dat niet.”
Sam Wijckmans, al vijftien jaar voorzitter van Lyra, herinnert zich nog de dag dat hij Filip Joos ontmoette : “Dat was op een wedstrijd Nijlen-Meldert. Jan Ceulemans was daar. Hij kwam naar Joos kijken. Na de match stelde hij me aan Filip voor. Die zei me : ‘Mijnheer, in uw stadion wil ik op een dag spelen.’ Na dat seizoen verhuisde hij naar RC Gent, maar dat was een ongelukkige zet. Na een paar weken konden we hem toch naar hier halen. In de krant stond een stukje met onze spits Wim Van Looy, die liet schrijven dat hij nog iemand miste die hem de laatste pass kon geven. Filip zei : ‘Dat ben ik.'”
Filip Joos : “Op een dag moest ik met Dendermonde naar Lyra. Het veld lag hard bevroren, ik ben voor die tribune waar de zon niet aan kon wel vijftien keer pardoes op mijn gezicht gevallen. Alleen al de aankomst, met de bus door die poort naast dat tankstation … Ik wist meteen : hier wil ik voetballen. Lyra heeft iets, dat stadion ademde sfeer uit, met dat tunneltje waarlangs je op het veld komt, die oude tribune. Maar na Dendermonde verhuisde ik naar Eendracht Meldert, daarna ging ik omwille van mijn oude trainer van bij Waarschoot, Etienne De Wispelaere, naar RC Gent.
“Al toen ik mijn contract tekende in het bedrijf van de voorzitter voelde ik dat ik fout zat. RC Gent had acht semiprofs, plus evenveel buitenlanders. Ik was al veruit de slechtst betaalde speler, scoorde te weinig om daar een plaats af te dwingen. Dat zeg ik altijd als ik ergens kom : ik maak geen vijftien goals, maar ik zorg wel dat de anderen meer scoren. Op een dag las ik in de krant een stuk met Lyra’s Wim Van Looy, die zegde dat ze aanvallend veel te kort kwamen. Ik wist dat ik een jaar rotvoetbal tegemoet ging en herinnerde dat in dat artikel de naam stond van de voorzitter van Lyra : Sam Wijckmans. Dus smeekte ik Frank Raes om die voorzitter te bellen namens mij. In het telefoonboek vond ik een S. Wijckmans in Lier. Toen ik Frank ’s avonds belde met de vraag of het wat opgeleverd had, zei hij : ‘Dat was wel Sonja Wijckmans waar ik mee belde.’ Maar in Lier kent iedereen Sam Wijckmans, Sonja heeft ons toen op weg geholpen. Zo is dat gegaan. Ik heb het me nooit beklaagd. Lyra is een club met een ziel. Je hebt hier veel voetbalkenners bij de supporters. Veel minder vaak dan elders hoor ik hier : ‘Geef uwen bal af, egoïst.'”
Ken je het Lyraclublied ?
Filip Joos : “Ja. Dat is hier verplichte kost. Tenminste : de eerste strofe en het refrein, zoals de meesten. Ik denk dat er weinig zijn die het volledige lied kennen. Vooruit, vooruit, de Lyraleuze luidt : Vooruit, vooruit …”
(Onderbreekt 🙂 Dank u wel, Filip !
2. De wedstrijd
Als er een fout op hem wordt gemaakt, staat Joost op en neemt de vrije trap. De ene keer dat niet wordt gefloten, aarzelt hij even, maar krabbelt ook dan overeind. Vroeger, glimlacht reporter Kurt Guldentops van de ‘Gazet van Antwerpen’ lag dat anders. Of Joos wel eens gele kaarten pakte ? ‘Amai, dat zal wel.’
Filip Joos : “Vroeger was ik euforisch als we wonnen en down tot en met dinsdag als we verloren. Pas sinds mijn dertigste ben ik daarin gelouterd. Gek genoeg was dat ook het moment waarop ik geen kaarten meer pakte. Er is nog hoop voor Blondel ! Voor Conceição niet meer, denk ik. In Conceição herken ik echt mezelf. Niet qua voetbal, maar qua beleving. Vorige week was er een moment in Anderlecht-Standard, toen Deschacht de bal slecht controleerde waardoor die over de lijn rolde. Ik stond net aan de zijlijn, ik hoor Conceição Deschacht hard uitlachen. Ik deed dat ook, als zo’n verdediger de bal miste. Nu daag ik veel minder uit. Dat komt door de leeftijd, niet door mijn werk. Ik heb geen ingebouwde rem dat ik moet opletten omdat ik min of meer een bekende kop heb.”
Je bent niet anders gaan voetballen sinds je op het scherm komt ?
Joos : “Absoluut niet. Ik merk wel dat mijn slechte naam bij scheidsrechters weg is. Vraag eens aan mijn vader hoeveel stomme kaarten ik pakte. Dat kwam omdat ik zo graag wilde winnen. Als kind was ik idolaat van Franco Pirelli. Die speelde bij Hamme jaren ongelooflijk mooi voetbal, maar pakte ook veel kaarten wegens protest, al had hij vaak gelijk. Nu besef ik : een scheidsrechter kan niet alles zien. Hoe meer camera’s er staan, hoe meer ik besef dat de scheidsrechter al die dingen niet kan zien. Ik maakte weinig fouten, het was altijd om te reclameren. Ik kon echt wel in discussie gaan. Tegenwoordig heb ik veel meer empathie met die mannen. Het niveau van de arbitrage gaat in derde en vierde zeker vooruit. Er lopen veel minder haantjes, mensen die zich echt willen laten gelden.”
3. Het eindsignaal
Het spel kabbelt op en neer. Joos, tweede spits achter topschutter Kurt Weuts, is niet voortdurend aan de bal, maar wacht slim op die paar momenten waarop hij bepalend kan zijn. Bij de rust staat het zomaar 3-0. De eerste goal komt er na een corner van hem, de tweede na een magistrale pass waarmee hij het spel verlegt. Ook na de rust stuurt hij Weuts met een knappe pass weg, op weg naar de 5-0. Wanneer hij na 85 minuten aan de middenlijn zelf alleen weggestuurd wordt, remt hij na vijf meter af : krampen ! Lyra wint met 6-0.
Joos : “Ik ben blij dat je net naar deze wedstrijd bent komen kijken. Nu heb je de echte Filip Joos gezien, op mijn beste plaats, als tweede spits. Ik maak geen goal, maar je ziet wel dat ik bepalend kan zijn.”
Dat hij straks een stap terugzet, is niet omdat hij het niveau in vierde niet meer aankan, zegt hij : “Ik kan nog altijd mee in vierde, vind ik. Ik beslis nog altijd matchen, ben nu een betere voetballer dan toen ik hier acht jaar geleden kwam. Dat ik nog meekan in vierde, bleek ook uit de belangstelling. Alleen spelen die ploegen op zaterdagavond. Dat kan niet met mijn werk. Het moet zondagmiddag zijn. Dat is een van de redenen waarom ik bij Kemzeke tekende.”
Liefst van al bleef hij bij Lyra : “Als het aan mij had gelegen, tekende ik zo bij. Het rare is : ik moet weg, maar niemand heeft me ooit gezegd dat ik weg moet.” Met geld heeft het niets te maken : “Ik verdien hier nog altijd geen euro meer dan in mijn eerste seizoen, acht jaar geleden. De mooiste jaren van mijn voetballeven zullen altijd die bij Lyra zijn.”
Een nieuw contractvoorstel kreeg Joos niet meer, geeft voorzitter Wijckmans toe. “Filip is een van de tien die hier vertrekken, op een kern van 26 die we afbouwen naar 18 man. Wij gaan vernieuwen. Joos is al 34, veel geblesseerd, speelt niet zijn beste seizoen. Eerste provinciale kan hij nog moeiteloos aan. Hier wordt het al eens moeilijk.”
4. Onder de douche
“Wij worden kampioen”, zingen de spelers van Lyra onder de douche, maar kampioen wordt Mol-Wezel met Patrick Goots. “Wat Goots op zijn 41ste doet, verdient bewondering”, zegt Joos.
Joos : “Ik zie mezelf op mijn 41ste niet meer voetballen. Hij maakt Mol-Wezel kampioen. Zij hebben hem nodig, maar hij heeft hen evenzeer nodig. Zet hem bij Aarschot en hij houdt ze ook niet in vierde. Ik snap dat hij doorgaat zolang hij er plezier in heeft.
“Wat ik graag wil, is Lyra terugbrengen naar derde, via de eindronde. Tussen derde en vierde is een serieus verschil. Derde is een stap sneller en twee stappen sterker. In derde zou ik nu niet meer meekunnen. Maar ik heb in die reeks wel mooie jaren beleefd. Hoe zou ik het zeggen ? Ik was goed in derde en vaak heel goed in vierde. Maak daar maar mijn grafschrift van.”
5. Na de douche
Joos komt als een van de eersten uit de kleedkamer. Hij moet snel weg, het werk roept, op naar Charleroi-Club. Dat valt mee, de match begint pas om kwart voor negen. Voor de bekerwedstrijd KV Mechelen-Zulte Waregem (aftrap om halfzes) arriveerde hij om kwart over vijf. Pas om kwart over vier was zijn eigen wedstrijd afgelopen.
Joos : “Toen heeft Dirk Abrams een sigaret meer gerookt van pure zenuwen. Voor Germinal Beerschot-Anderlecht arriveerde ik tien minuten voor het afgesproken tijdstip, afgelopen zondag sjotte ik tot kwart voor vijf en werd vervolgens met een moto naar Anderlecht-Gent gebracht. Maar op dat moment ben ik wél al helemaal voorbereid.” Een wedstrijd miste hij nog nooit. “Ik herinner me dat ik op mijn negentiende voor de start van de trainingen in Italië met vakantie was toen Waarschoot vriendschappelijk speelde tegen Cercle Brugge. Ik ben toen zaterdag van Lucca in Toscane met de trein teruggekeerd om zondag met 0-7 te verliezen van Cercle en maandag weer de trein naar Lucca te nemen. Toen dacht ik : stom konijn, maar het tekende wel mijn passie voor het voetbal. Ik heb wel eens een reportage bij Strupar in Engeland gemist omdat ik op zaterdag moest sjotten, maar bij de VRT maakt men daar geen punt van. Ter compensatie neem ik werkuren die niet zo soepel liggen. Ga ik zondagochtend op de VRT monteerwerk doen, nadat ik zaterdagavond laat ben thuisgekomen van een eersteklassewedstrijd. Niet meteen de ideale voorbereiding om ’s middags uitgerust aan de aftrap te komen, maar dat vind ik normaal.”
Trainingen miste hij dit jaar nauwelijks. “Omdat we met de VRT het contract van de Champions League kwijt zijn. Tot vorig jaar miste ik daardoor de dinsdagtrainingen. Ik mis die Champions League enorm, maar ik train gelukkig ook graag.”
5. Talent
Kurt Weuts heeft vandaag drie keer gescoord, zit al aan meer dan twintig competitiegoals en is nog maar negentien. Trots meldt voorzitter Wijckmans dat de jonge spits nog een jaar bij Lyra blijft, ondanks de belangstelling van grote clubs.
Filip Joos : “Ik vergelijk Kurt met Patrick Goots : snel, hard schot. Germinal Beerschot is hem komen bekijken in een wedstrijd waarin hij niet goed was : wat moet die jongen doen ? Ik zou hem een kans geven, maar Kevin Oris, met wie ik nog een seizoen samenspeelde, komt er bij Roeselare nauwelijks aan te pas. Sommigen vinden dat hij veel bijleert door met eersteklassers te trainen. Ik vind dat hij vooral een jaar verloren heeft. Tom De Sutter heeft wél een fantastische keuze gemaakt, van Torhout naar Cercle.
“Dat het in derde en vierde krioelt van talent dat, mits het een kans krijgt, zo meekan in de eerste klasse, is een cliché. Je ziet heel veel goeie voetballers, maar niet meteen mannen die het kunnen maken in eerste. Salou was wel zo iemand, bij Turnhout. Dat zag je, dat die iets had. Ook het fysieke.
“In vierde ben je fantastisch als je drie aspecten van de tien in het voetbal goed beheerst. In eerste doe je maar mee als je ze alle tien gewoon beheerst en ben je goed als je er vijf uitstekend beheerst en vijf gewoon. Wie zich blind staart op de drie sterke punten van sommige spelers in derde of vierde vraagt zich wel eens af : waarom speelt die niet hoger ? Vaak is het antwoord simpel : omdat hij die andere zeven aspecten niet beheerst. Dat is ook mijn probleem.
“Ik ontmoette op mijn weg ook trainers die het achteraf maakten. Zultse VV speelde ons van het kastje naar de muur, je zag aan Francky Dury dat die iets extra had. Die blik imponeerde. Marc Brys was ook zo, toen hij Berchem coachte. Die stond rijzig langs de lijn, we vergeleken die qua uitstraling met Aad de Mos. Zijn ploeg speelde uitstekend voetbal, hij stond monkelend toe te kijken hoe Berchem ons uit de beker wipte, terwijl wij net tevoren Heusden-Zolder met Frédéric Dupré hadden uitgeschakeld. Toen ik later Brys in de eerste klasse zag, was ik daar niet over verbaasd.”
6. Eerste klasse
In 2000 scoort Joos de winning goal op Rita Berlaar, waardoor Lyra promoveert naar derde. Dat jaar wordt het verrassend derde, waardoor het de eindronde mag spelen. In de eerste ronde verliest het van Kortrijk, dat na een zege tegen Turnhout naar tweede gaat.
Joos : “We gingen met een boerenploegske naar derde, maar dat jaar lukte alles. Op Kortrijk maak ik de winning goal. Meteen na de match voerde mijn vader me van Kortrijk naar Zaventem, waar ik de vlucht naar Kiev moest nemen omdat Anderlecht er ging voetballen. Als voetballer ben ik nooit zo gelukkig geweest als die avond.”
Wat gebeurt er als jullie dat jaar promoveren ?
Joos : “Fysiek was de derde klasse mijn top. Tegen Lille zag je de voorzet die ik trapte : veel eersteklassevoetballers kunnen dat niet, maar ik zou nooit in eerste meekunnen. Qua doorzicht en zuiver voetbal wel, maar het tempo zou me doden. Misschien was ik meegegroeid als ik ingegaan was op de aanbiedingen van de eersteklassers die jaarlijks aan de deur klopten, Beveren en Lokeren. Maar ik ging niet, omdat het veld van Hamme tweehonderd meter van mijn deur lag, omdat ik Latijn-wiskunde studeerde en omdat ik van mijn ouders geen kantinemensen wilde maken. Vergeet niet : ze hebben me voor mijn eerste training bij de preminiemen de kleedkamer moeten binnenduwen, ik was heel verlegen tegenover andere kinderen. Misschien was ik mentaal wel kapotgegaan aan een transfer naar Lokeren of Beveren. Dennis van Wijk heeft me nog gebeld namens Cercle, dat toen in tweede voetbalde. Dat was net voor Euro 2000. Maar ik speel liever in derde of vierde het voetbal dat me ligt, met een doorsteekpass, dan in tweede omgevormd te worden tot rechtsmidden of in eerste tot bankzitter die moet bedelen om een contractje. Hier zit absoluut geen gerateerde eersteklassevoetballer.”
door Geert Foutré
