‘Je kunt gevoelig zijn en het tóch maken in de voetbalwereld’

Daniel Van Buyten was de onomstreden leider van een Belgische generatie voetballers die talent tekortkwam om echt te schitteren. Terwijl hij de donkerste periode van ons voetbal meemaakte, flirtte hij ook met de Europese elite. Gesprek over een carrière in twee bedrijven.

Zijn carrière ligt al jaren achter hem, maar Daniel Van Buyten ziet er nog altijd even scherp uit als in de periode waarin hij 85 caps verzamelde voor België, vier titels won met Bayern München en drie keer in de finale stond van de Champions League. Hij geeft grif toe dat hij het einde van zijn voetbalcarrière nooit te boven is gekomen. ‘Ik ben wellicht te vroeg met pensioen gegaan’, aldus Van Buyten.

Aan de hand van een reeks anekdotes vertelt Big Dan hoe een knaap, die zich rot amuseerde in de weilanden van Froidchapelle, uitgroeide tot een gelauwerde topper bij Bayern.

Je bent zonder twijfel de meest emblematische speler van het decennium 2000-2010. Je had wel pech dat die periode ook een van de bedroevendste is in de geschiedenis van het Belgische voetbal.

DANIEL VAN BUYTEN: ‘Ik had het er soms over met Timmy Simons; op sommige momenten vroegen we ons af wat we op het veld stonden te doen. Je kon niet zeggen dat we altijd op een professionele manier begeleid werden. Een voorbeeld: er stond cola op tafel en we konden broodjes of kebab halen in de eetzaal. Je mag je af en toe verwennen, maar er was sprake van misbruik. En van ons, de leiders van de groep, werd verwacht dat we het team een duw in de juiste richting zouden geven. De tegenvallende prestaties begonnen te wegen op het gemoed van de spelers. En ja, er was verdeeldheid tussen Franstaligen en Vlamingen, maar dat werd graag in stand gehouden door de media. Als bij toeval verdwenen de spanningen toen de resultaten beter werden.’

In die context zou het voor jou toch veel gemakkelijker geweest zijn om er de brui aan te geven en je enkel te concentreren op je clubcarrière?

VAN BUYTEN: ‘Bepaalde spelers hebben een pauze ingelast in hun interlandcarrière. Ikzelf ben nooit verder geraakt dan wat denkwerk. Ik heb altijd met veel trots de kleuren van België verdedigd. Alleen al voor mijn ouders was het de moeite waard…

‘Ik kwam ooit Joachim Löw tegen die toen, in 2005, nog assistent-trainer was bij de Mannschaft en me terloops vroeg waarom ik mij niet liet naturaliseren tot Duitser. We wisten dat die procedure onhaalbaar was; ik speelde al lang voor de Rode Duivels, maar het idee was niet verkeerd. Duitsland wilde de sleutel van zijn verdediging toevertrouwen aan een jonge beloftevolle verdediger en ik had die speler kunnen zijn. Uiteindelijk werd het Per Mertesacker. Hij speelde bij Werder Bremen en ik was aanvoerder van Hamburg. Hij was 1,98 meter en ik 1,96 meter. We hadden precies hetzelfde profiel. Het flatteerde mij dat mijn naam werd opgediept, maar ik werd daardoor ook meermaals met de pijnlijke Belgische realiteit geconfronteerd.’

NEDERLANDSE KANNIBAAL

Je hebt een paar keer verteld dat je bij de nationale ploeg het slachtoffer was van een persoonlijke afrekening. Heeft het daarom zo lang geduurd voor je je echte waarde hebt kunnen tonen?

VAN BUYTEN: ‘Kan een eerste klasse chef-kok, die omringd wordt door jongens die net van de kokschool komen, hetzelfde hoogstaande menu voorbereiden? Nee, want hij zal alles zelf dubbel moeten checken. Voetbal is een collectieve sport en je kan pas het verschil maken als er automatismen zijn. Onder Aimé Anthuenis en René Vandereycken konden we niet aan een ploeg bouwen, want bij elke selectie pakten ze er tien nieuwe gezichten bij. En daardoor moesten we elke keer helemaal van nul beginnen.’

Hoe ging je om met de kritiek?

VAN BUYTEN: ‘Veel spelers zeggen dat ze het cijfer dat ze krijgen na een match niet kennen, maar die worden wel degelijk gelezen. Ook door mij, hoor. En ik heb er van afgezien dat ik door sommige media zwart werd gemaakt. Ik heb er een keer op gereageerd ( na een match tegen Turkije in 2012 plaatste Van Buyten een open brief op zijn persoonlijke website, nvdr). Het was niet de bedoeling om het internet te doen ontploffen, maar ik wilde iedereen doen inzien welke schade er werd berokkend aan mij en mijn familie. Ik had er geen problemen mee om toe te geven dat ik tijdens de match in de fout was gegaan, maar voor sommigen was dat niet voldoende. Ik moest dagen aan een stuk door het stof kruipen. Wat was hun finale doel? Moest ik mezelf verhangen omdat ik een bal had gemist? Bij Bayern heeft Sebastian Deisler zijn carrière stopgezet omdat hij de bemoeienissen van de pers beu was. De druk is zijn carrière uiteindelijk fataal geworden.’

Met tien jaar meer op de teller had je ploegmaat kunnen zijn van Eric Gerets, Georges Grün en Enzo Scifo. Was je tien jaar jonger geweest dan had het avontuur met Jan Vertonghen, Thomas Vermaelen, Vincent Kompany en Eden Hazard iets langer geduurd.

VAN BUYTEN: ‘Ik heb altijd aan mijn vader gezegd dat ik in in zijn periode had willen opgroeien, in het tijdvak voor 1980. Voor veel mensen was dat een heilzame periode. Je best doen, was niet goed genoeg voor mij. En met reden: ik ben groot geworden met een vader wiens favoriete speler Eric Gerets was. Grappig genoeg had ik het meer voor doelmannen. Ik was zowel fan van Enzo Scifo als van Michel Preud’homme. Niemand bij ons thuis wilde tussen de palen staan waardoor mijn broer en vader naar een leeg doel trapten en er telkens iemand de bal moest halen. En ik vond het eigenlijk niet zo erg om ballen met mijn handen te stoppen. Sterker nog: ik deed het zo graag dat ik getwijfeld heb tussen keeper of aanvaller worden. Ik was toen de kleinste van de ploeg en dat heeft mijn keuze vergemakkelijkt. Daarna ben ik 25 centimeter gegroeid in twee jaar… Hadden ze op dat moment voorspeld dat ik bijna twee meter zou worden, dan sluit ik niet uit dat ik mij op een keeperscarrière had gericht.’

Naar eigen zeggen was jouw partnerschap met Khalid Boulahrouz bij Hamburg de beste in jouw carrière. Nochtans ben je gekoppeld geweest aan topverdedigers als Frank Leboeuf bij Marseille en Vincent Kompany bij de Rode Duivels…

VAN BUYTEN: ‘ Khalid Boulahrouz was eerst en vooral een van mijn beste vrienden naast het veld. Maar de manier waarop hij gerekruteerd werd, is best amusant. Ik was in het begin niet enthousiast om naar Hamburg te gaan, maar ik kon het wel waarderen dat ze echt alles uit de kast haalden. Ik zei: ‘Ik teken, als Tomás Ujfalusi blijft.’ Zijn aanwezigheid was een absolute voorwaarde om mijn handtekening te zetten. Een week later zei het bestuur: ‘We ontvingen een bod van 10 miljoen euro voor Ujfalusi dat we niet konden weigeren.’ Ik dacht in eerste instantie dat ze mij belazerd hadden, maar ze voelden zich gegeneerd en wilden iets terugdoen. Ze gaven mij de aanvoerdersband en ik mocht kiezen welke speler gehaald zou worden om Ujfalusi te vervangen. Ze hadden al een preselectie gemaakt en via mijn makelaar ben ik zelf op onderzoek getrokken. Het was ten slotte de naam van Khalid, speler van RKC Waalwijk, die eruit sprong. Ik wilde naast een agressieveling spelen en ik zou niet teleurgesteld worden. We noemden hem de kannibaal. Ik moest enkel zeggen ‘pak die aanvaller’ en hij was weg.’

MEDISCHE CHECK-UP

Bij jouw debuut in de A-ploeg van Charleroi had je schrik om te trainen met Dante Brogno. Hoe heb je je schroom overwonnen om bij Bayern een leider te worden tussen toppers als Bastian Schweinsteiger, Arjen Robben, Manuel Neuer en Thomas Müller?

VAN BUYTEN: ‘Twee jaar voor mijn transfer naar Charleroi zat ik nog bij Froidchapelle in vierde provinciale. Dante had meteen door dat ik een wel erg aardige jongen was en na een van de eerste trainingen in de zomer van 1998 stapte hij op me af: ‘ Manneke, binnen twee weken zal jij tegen Anderlecht in de spits starten. Je mag gerust weten dat Waseige jou graag heeft, maar je zal een olifantenhuid moeten kweken. Anders komt het niet goed.’ Ik was dus blijkbaar té vriendelijk. Mijn goede inborst heeft mij echter nooit parten gespeeld. Je kunt gevoelig zijn en het tóch maken in de voetbalwereld. Ik voelde mij onwennig tijdens mijn eerste dagen bij de Rode Duivels en bij Bayern, maar ik ben altijd mezelf gebleven. Georges Leekens zegt nog altijd: ‘Zie hier de eerste speler die Enzo heeft durven tackelen!’ En dat op mijn eerste training hé!’

Bij Charleroi was het geloof in jouw kwaliteiten niet bijster groot.

VAN BUYTEN: ‘Toen Standard kwam, kon ik niet anders dan ingaan op hun voorstel. Niemand hield mij immers tegen. Zelfs Waseige vond dat het bestuur mij in het gezicht uitlachte. ‘Je bent de speler met het grootste potentieel van Charleroi. Maak je geen zorgen, binnen een week zul je telefoon krijgen.’ Drie dagen later had ik Luciano D’Onofrio aan de lijn.’

In 2001, vijf jaar voor je naar Bayern zou gaan, was er al een eerste keer contact met Uli Hoeness. Je transfer van Standard naar Marseille zat toen in de pijplijn…

VAN BUYTEN: ‘Ik was geblesseerd en Bayern wilde mij niet halen zonder een volledige medische check-up te hebben gedaan. Voor ik mijn contract tekende bij Marseille heb ik Uli Hoeness gebeld of ze niet van mening waren veranderd. Toen dropte hij dat ene zinnetje: ‘De ene maffia verlaten voor een andere maffia is niet meteen de beste optie.’ Het heeft niet lang geduurd voor ik begreep wat hij bedoelde. Ik heb bij Marseille drie keer mijn contract moeten tekenen; twee keer was het document zomaar verdwenen… Welkom bij Marseille! Bij mij thuis is er nooit ingebroken, maar de spelers die ik kende, hebben minstens een keer bezoek gehad. Volgens de supporters moest ik mij geen zorgen maken. ‘Jij hebt tegen PSG gescoord. Jou laten we gerust…”

HUIS MET ZEEZICHT

Jouw verhaal bij Marseille is slecht afgelopen. Waarom ben je in allerijl naar Manchester City moeten vertrekken in de winter van 2004?

VAN BUYTEN: ‘In 2001 maakte Bernard Tapie zijn comeback bij l’OM. Hij had twaalf spelers meegepakt en trainer José Anigo werd teruggezet naar de U21. Toen Anigo zijn macht terugkreeg, heeft hij revanche genomen. Alle spelers die via Tapie waren gekomen, mochten op gesprek gaan bij Anigo. Twee dagen voor het einde van de wintermercato was het mijn beurt. Ik was aanvoerder, ik zat aan tien doelpunten en we hadden Europees overwinterd, maar ik moest volgens Anigo niet meer rekenen op speeltijd. De nieuwe coach ( Albert Emon, nvdr) moest mij niet hebben. Ik wist dat Anigo loog, maar ik heb de ruildeal met David Sommeil van Manchester City toch aanvaard. Dat is wellicht de enige slechte keuze die ik gemaakt heb in mijn carrière. Ik heb er geen spijt van, maar ik was nog niet klaar voor de Premier League. En ik was gelukkig in Marseille. Ik woonde in een huis in Cassis met zeezicht. Voor het eerst in mijn carrière kon ik mijn ouders een vakantiegevoel geven wanneer ze mij kwamen opzoeken. Alleen al om hen van het leven te zien genieten, had ik heel mijn carrière bij Marseille kunnen spelen… Daarom had ik een jaar eerder aanbiedingen van Juventus en Manchester United geweigerd.’

Bayern werd uiteindelijk jouw uitvalsbasis. Je was er acht seizoenen lang onbetwist titularis en je hebt er alle mogelijke trofeeën gewonnen. Heb je er ooit aan gedacht om Bayern te verlaten?

VAN BUYTEN: ‘Ik ben op mijn 28e bij Bayern aangekomen en ik was er tot mijn 36e een belangrijke pion. Daar ben ik nog het meest trots op. Ik heb zestien prijzen gewonnen, twee van de drie Champions Leaguefinales gespeeld… Het begin onder Jürgen Klinsmann ( seizoen 2008-2009, nvdr) verliep nochtans moeizaam. In die periode speelde ik weinig en dat vond Franck Ribéry onrechtvaardig. Hij zag hoe ik op training en tijdens de fysieke tests Lúcio en Martin Demichelis opvrat. Maar zij kregen het vertrouwen van de trainer en ik niet. Op het einde van dat seizoen informeerde Borussia Dortmund, maar er is niets van gekomen. Dortmund won de titel in 2011 en pakte de dubbel in 2012. Toen dacht ik: fuck, ik had misschien toch naar Dortmund moeten gaan. Gelukkig hebben we de jaren daarop met Bayern alle prijzen gepakt die er te winnen vielen. Ik ben mijn principes trouw gebleven en daar ben ik blij om.’

Je plaats vinden in het elftal van Pep Guardiola is toch ook niet slecht? Is dat niet jouw grootste stunt?

VAN BUYTEN: ‘Hij wilde op een propere manier uitvoetballen en hij had aan Uli Hoeness en Karl-Heinz Rummeniggelaten weten dat hij niet op mij rekende. Hun antwoord: ‘Daniel blijft en je zal binnen drie maanden begrijpen waarom.’ Pep heeft mij die anekdote zelf verteld… Op fysiek vlak was ik dat seizoen samen met David Alaba de beste, vóór Robben, Müller en Ribéry, en ik heb toen enorme stappen gezet op het vlak van passing. Hij liet ons zo vaak trainen op kleine ruimtes dat je overal gaten zag wanneer je op een veld met normale afmetingen voetbalde. Bij rondo’s stond ik vaak in het midden, maar na een maand of twee vroeg ik aan Neuer om in de voeten aangespeeld te worden. Ik had mijn angst overwonnen en was een speler van Guardiola geworden.’