Na drie seizoenen in Azië, zo dicht mogelijk bij zijn roots, speelt Xavier Chen opnieuw voor KV Mechelen. ‘Ik ben heel bescheiden teruggekomen.’
Vanop Mount Qianling heeft de stad veel weg van Manhattan. Nochtans was de provincie Guizhou, waar Guiyang met zijn vier miljoen inwoners de hoofdplaats van is, eeuwenlang een van de armste van China. Een van de meest onherbergzame ook. In deze wat aparte cocon, balancerend tussen een cultuur waar hij naar verlangde en bijzondere leefomstandigheden, heeft Xavier Chen zich drie jaar lang kunnen ontplooien. Toen zijn contract afliep, koos hij voor een terugkeer naar België. Om zijn vriendin weer een normaler leven te geven, na de vele opofferingen waarmee zij had ingestemd, maar ook om zich op een laatste sportieve uitdaging te storten. In Mechelen dus, waar hij een contract tekende voor achttien maanden. Vraag is of hij nog zijn niveau van weleer haalt, toen hij een van de beste rechtsbacks van het land was.
Xavier Chen heeft een glimlach om de mond. Nochtans is sinds zijn terugkeer naar België zijn agenda goedgevuld. Hij heeft pas een winterstage met KV achter de rug, maar in zijn hoofd wemelt het nog van de herinneringen aan China. In de verste uithoek van Azië kon hij uitstekend zijn brood verdienen, schreef hij een overwinning in de Chinese beker op zijn palmares bij en is hij ook en vooral op menselijk vlak gegroeid. Als een echte levensles, zo heeft hij zijn ontdekkingsreis vol tegenstellingen, langdurige uithuizigheid, citytrips en matig voetbal ervaren. ‘Ik verbleef duidelijk niet in de meest toeristische streek van China’, stopt hij ons toe. ‘Maar dat wist ik toen ik bij Guizhou tekende. Ik mag dus niet klagen. Toen ik uit België vertrok, had ik ginds meerdere aanbiedingen. Waarom ik voor deze club koos? In de eerste plaats omdat het bestuur, een broer en een zus, me het meest vertrouwen inboezemde en me in België was komen opzoeken, maar ook omdat het financieel buitengewoon interessant was. Ik zou liegen mocht ik het tegendeel beweren.
‘Maar het leven daar was zeker niet altijd gemakkelijk, dat moet ook gezegd. Dat hebben we regelrecht ervaren. Ik werd als een Chinees beschouwd, aangezien ik een Taiwanees paspoort heb, maar ondanks mijn verwantschap met de Chinese cultuur en mijn bereidheid om dit boeiende land te ontdekken, voelde het… vreemd. Ik heb de eerste maanden wel geprobeerd Chinees te leren, maar gaf dat uit luiheid op’, verduidelijkt de Ukkelaar. ‘Niettemin zou ik iedereen zo’n ontheemding aanraden, want je treedt erdoor uit je comfortzone, je stelt je kwetsbaar op en persoonlijk heb ik het ervaren als een zelfontplooiing. Voor mijn vriendin was het niet altijd zo eenvoudig. Ze reisde veel over en weer. Ze volgde ook een opleiding in Taiwan, maar het dagelijkse leven was moeilijk. De beslissing om terug te keren nam ik ook omdat ik dit haar verschuldigd was na wat zij drie jaar voor mij heeft gedaan.’
LEVEN IN TEAM
Voor de verdediger was het avontuur tegelijk een manier om zijn Aziatische roots beter te leren kennen. Het liet hem ook toe in contact te komen met een bevolking in volle groei en een voetbal dat momenteel veel sterspelers in de herfst van hun carrière aantrekt, maar dat op een dag tot de top zou kunnen behoren, naar het beeld van China in talloze andere disciplines. ‘Een jongen als Robinho verdient meer dan tien miljoen euro per jaar bij Guangzhou, de machtigste club van de competitie. Het kampioenschap telt zestien ploegen, maar in China is het alles of niets. Een club kan voor de titel spelen en het volgende seizoen degraderen. Er geldt niet echt een sportieve logica en ik weet waarover ik spreek. Met Guizhou eindigden we in mijn eerste seizoen als vierde en wonnen de beker, daarna werden we zesde en afgelopen seizoen… laatste! Ik ben behoorlijk ontgoocheld dat ik afscheid moest nemen met een degradatie naar tweede klasse. De voorzitster wilde dat ik bleef, maar ik heb alles afgewogen. De stad waar ik woonde, was nogal gesloten naar de buitenwereld en voor een aangespoelde Europeaan is dat niet vanzelfsprekend. Buiten het voetbal had ik strikt genomen niets omhanden. Het boeiendste moment van mijn dag was… naar de supermarkt gaan!
‘Eerst woonden we in een appartement, daarna besliste de club haar weinige buitenlanders in een prachtig hotel in de stad onder te brengen. Dat was niet bijzonder boeiend. Ik had permanent een chauffeur ter beschikking, omdat buitenlanders niet mogen rijden in China. Ook dat is een aspect waar je gewoon aan moet worden. De enkele buitenlanders die ik in die drie jaar leerde kennen, hadden vlug genoeg van dit leven. Spanjaarden, een Pool en ook een Zweed, met wie ik heel goed kon opschieten en die in het verleden kort bij AA Gent speelde: Magnus Eriksson. De meesten zijn tamelijk vlug vertrokken, omdat ze niet voorbereid waren op zo’n leven. Het is niet voor iedereen weggelegd.’
Ook op voetbalvlak werd Xavier Chen met een cultuurschok geconfronteerd. Voetbal wordt in China niet op dezelfde manier als in Europa opgevat. De verplaatsingen stapelen zich eindeloos op en nemen meerdere dagen in beslag. ‘Globaal genomen is het niveau lager dan in België, temeer omdat het Belgisch voetbal volop in groei is, zoals sommige resultaten op het Europese toneel bewijzen. In Azië voel je dat de plaatselijke spelers geen echte opleiding hebben genoten. Tactisch is het spel nogal gesloten. Er is ook geen echt opleidingscentrum. Ik denk wel dat ze beetje bij beetje daarnaartoe evolueren, zoals er al een sportuniversiteit bestaat in Peking, met kinderen van overal uit het land vanaf de prilste jeugd.
‘De Chinezen kijken heel anders dan wij naar de sport en het leven in team. Ze hebben ten eerste heel veel eerbied voor de regels en houden van het samenleven. Het gebeurt vaak dat twee Chinese spelers in dezelfde kamer samenwonen. Ze vinden dat normaal. Ik herinner me een stage in de winter – het ritme van de seizoenen is wel niet hetzelfde als in Europa. We verbleven vijf weken in Turkije, opgesloten in hetzelfde hotel met altijd hetzelfde eten. Afschuwelijk. Maar de Chinezen houden daarvan en vinden dat logisch. Net zoals het feit dat ze voor een wedstrijd twee dagen voordien afreizen en achteraf 24 uur later terugkeren. Ik heb herhaaldelijk van mijn hart een steen moeten maken en je moet een groot aanpassingsvermogen hebben of anders ga je er gegarandeerd onderdoor. We moesten tweeënhalf uur vliegen om naar Sjanghai te gaan bijvoorbeeld. Als ik mijn ploegmaats vertelde dat je in evenveel tijd met de wagen helemaal door ons land rijdt, namen ze me voor gek! Toch moet ik toegeven dat ik er op zich wel plezier in schepte. Niets zegt trouwens dat ik niet zal teruggaan. Misschien over enkele jaren. Ik heb dan wel mijn contract niet verlengd, ik ben met veel mensen op goeie voet blijven staan en je weet nooit wat de toekomst brengt…’
VANAF NUL BEGINNEN
De mooie kant van de medaille is dat Xavier Chen ontzettend veel heeft kunnen reizen. Met de ploeg of met zijn vriendin: sightseeing op zijn best. ‘Sjanghai sprak me erg aan, een beetje het New York van Azië. Van ieder vrij weekend profiteerden we om naar andere landen te reizen. Thailand, Japan, Cambodja, maar ook verbluffende steden als Peking of Hongkong. Voor een Euraziaat als ik is dit de perfecte stad, omdat ze 150 jaar, tot in 1997, een Britse kolonie bleef. De band met Engeland is nog steeds sterk. Een deel van de stad oogt behoorlijk Brits met pubs en zo. Azië wekt een bijzondere, bijna onuitputtelijke energie op: heel opwindend. In het kader van de Aziatische Champions League kreeg ik de gelegenheid om ook naar Australië te trekken. Ik weet dat dit paradoxaal klinkt, een match gaan spelen op een ander continent, maar het was fantastisch.’
Als afsluiter van zijn eerste seizoen in China won de verdediger de beker. Een voortreffelijke prestatie? Een krachttoer? Nee, nog beter: ‘We speelden tegen Guangzhou en eerlijk gezegd gaf niemand ons een kans. Zelfs wij in de kleedkamer dachten geen enkele kans te maken! En uiteindelijk, voor 50.000 toeschouwers in een ongelooflijke sfeer, wonnen we de wedstrijd. Als we thuis speelden, zaten er hoogstens 15.000 mensen in het stadion, dat er drie keer zoveel kan ontvangen. Ook dat is voetbal in China: het behoort nog niet tot de gewoonten. Zodra de clubs hun eigen spelers zullen beginnen op te leiden, is het nochtans een natie die snel zal groeien op het wereldtoneel. Daar ben ik van overtuigd.’
Blijft dat hij zich drie jaar later openlijk de vraag stelt of hij nog hetzelfde niveau haalt of erop achteruitgegaan is. Al wie hem kent, zal het nochtans bevestigen: Xavier leeft serieus voor zijn vak. Heel zijn carrière heeft hij zich goed verzorgd en wanneer hij beweert dat hij zich vragen stelt, valt onze mond open van verbazing. ‘Eind oktober nam ik de feitelijke beslissing om terug te keren. De tijd was rijp. Ik miste mijn familie steeds meer. Ik was tijdens die drie jaar altijd in contact gebleven met Olivier Renard en via hem stelde Mechelen me een terugkeer voor. Vanaf dat moment heb ik geen seconde getwijfeld. In België is KV de club van mijn hart. Ik beleefde er vijf mooie seizoenen en droeg bij momenten zelfs de kapiteinsband. Ik voelde mij er altijd door de supporters gewaardeerd en gesteund. In wezen is er binnen de club niet veel veranderd en dat is een geruststelling voor mij. De spelerskern daarentegen onderging wel een metamorfose! En er is de nieuwe tribune, die een heel andere aanblik aan het stadion geeft. Ik weet dat ik een geluksvogel ben, omdat er heel veel werkzoekende spelers zonder club zitten, terwijl bij mij die job zogoed als komen aanwaaien is. Ik ben heel bescheiden teruggekomen en om eerlijk te zijn heb ik op dit ogenblik niets te eisen. Mijn concurrent op de rechtsachter, Paulussen, presteert goed en in mijn hoofd moet ik opnieuw vanaf nul beginnen. Het doel van de club is zo lang mogelijk vechten voor een plaats in play-off 1. Dat zal niet eenvoudig zijn, maar alles zit dicht opeen en ik weiger te zeggen dat Mechelen alleen maar voor het behoud mag vechten. De club is zo veel meer waard.’
MASTER
Door een onderbreking van twee maanden, in november en december, tot zijn transfer rond was, liep Xavier Chen fysieke achterstand op. Maar hij is van plan zich de komende weken dubbel zo hard in te zetten: ‘Ik kwam tijdens de stage tot het besef dat ik heel wat werk voor de boeg heb en dat alles sneller ging dan in China. Ik ben realistisch en dat is, denk ik, de houding die ik moet aannemen. Zo kan ik niet ontgoocheld zijn, mochten de zaken, in het slechtste geval, niet goed gaan. Ik weet dat ze me verwachten in de terugronde en mijn prestaties van nabij geanalyseerd zullen worden. De boodschap van de trainer sprak me aan. Ik weet dat hij me de tijd zal geven om terug te komen. Ik prijs me echt gelukkig.’
In de wereld van het Belgische voetbal, waar het hoofd van sommige spelers hol klinkt, gaat Xavier Chen door voor een ‘brein’. Om zijn toekomst lijkt hij zich dan ook niet ongerust te maken. ‘Ik weet nog niet wat ik zal doen wanneer alles voorbij zal zijn. Ik heb een master in de rechten en het notariaat. Dat is een van de dingen waar ik het meest trots op ben: dat ik profvoetbal wist te combineren met hogere studies. Bevriende medestudenten van vroeger stelden me al bepaalde projecten voor, maar het is nog een beetje vroeg om daaraan te denken. Het had pijn gedaan nu al te moeten stoppen.’
DOOR DAVID DUPONT – FOTO BELGAIMAGE – DAVID STOCKMAN
‘Ik zou iedereen zo’n ontheemding aanraden, want je treedt erdoor uit je comfortzone.’ – XAVIER CHEN
‘Azië wekt een bijzondere, bijna onuitputtelijke energie op: heel opwindend.’ – XAVIER CHEN
