Klasse te koop. Maar passie? Justine Henin heeft op Roland Garros alvast de kenners op haar hand. Maar verovert ze ook de harten ?
Zestienduizend mensen scanderen haar naam. Het is de halve finale van Roland Garros, uitgave 2003 en Justine Henin neemt het op tegen Serena Williams, het nummer één van de wereld en op dat ogenblik al een jaar onverslagen in grand-slamwedstrijden. Die dag maakt het publiek aan de Porte d’Auteuil kennis met een Belgisch meisje van 1 meter 67 en 57 kilo, dat het fysieke geweld van de Amerikaanse (1 meter 75, 61 kilo) overleeft. Serena Williams blijft op vier grandslamzeges steken, alle vier behaald na een finale tegen haar oudere zus Venus. “De mensen waren de dominantie van de zussen Williams zat,” vertelt een journalist die de match becommentarieerde voor een Frans tv-station. “Daarom ging het publiek als één man achter dat Belgische meisje staan.”
De gestolen titel
In de derde set bereikt de vijandige houding van de toeschouwers tegenover Williams een hoogtepunt. Een banaal incident doet de match kantelen. Bij een service van Serena – die met 4-2 leidt – doet Justine teken dat ze niet klaar is. Serena stuurt de bal in het net en vraagt de scheidsrechter om een nieuwe eerste bal te krijgen. De scheidsrechter heeft niets gezien en vraagt Justine of ze inderdaad niet klaar voor de service was. Justine antwoordt dat ze geen enkel teken heeft gedaan. Serena, volkomen verbouwereerd, begaat daarop een dubbele fout en laat zich de set en de match ontglippen. Ondanks het onsportieve gebaar van Henin blijft het publiek de Belgische aanmoedigen. Helemaal overstuur door de vijandige houding van het publiek, breekt Serena Williams nadien op de persconferentie in tranen uit.
In de finale klopt Henin Kim Clijsters en verovert haar eerste grandslamtitel. Door emoties overrompeld, verklaart ze tegenover de verzamelde pers : “Dit is een toernooi waarvan ik altijd heb gedroomd. En nu heb ik het gewonnen. Ik geloof niet dat ik al goed begrijp wat me is overkomen.”
Vier jaar later zint Serena Williams nog altijd op wraak. Ze wil Roland Garros winnen door in de finale Justine Henin te verslaan. Ook sommige toeschouwers stelden het manoeuvre van Henin niet op prijs. “Ik zal nooit vergeten dat Henin een bedriegster is, die in 2003 van het publiek heeft geprofiteerd om de titel van Serena Williams te stelen”, zegt Philippe.
De Franse trainer Nicolas Pietrowski, een persoonlijke vriend van Henins coach, Carlos Rodriguez, probeert het incident in een andere context te plaatsen. “We weten niet alles”, relativeert hij. “Misschien bestond er tussen de twee speelsters een precedent en wilde Henin Williams iets betaald zetten. Ik weet alleen dat Henin zich nooit meer op een soortgelijk incident heeft laten betrappen. En de zussen Williams hebben wel de reputatie om zich walgelijk te gedragen. Vooral Serena. Misschien dat de kijkers daarom de kant van Henin kozen. Ik heb veeleer de indruk dat Justine de lieveling van het publiek in Parijs is, zelfs als ze tegen een Française uitkomt. Natuurlijk is ze niet zo exuberant als bijvoorbeeld Gustavo Kuerten. Je zal Justine nooit een hart in het gravel van le Court Central zien tekenen. Maar ze stuurt altijd sympathieke woorden naar de mensen. De toeschouwers op Roland Garros gedragen zich wispelturig, maar het is wel een publiek van kenners. Het houdt van spektakel, het is ook veel extraverter dan bijvoorbeeld het publiek op Wimbledon. Justine Henin speelt een bijzonder gevarieerd tennis, het is zeer aangenaam om daar naar te kijken.”
Ook Georges Goven, verantwoordelijk voor het vrouwentoptennis bij de Franse tennisfederatie en captain van het Fed Cupteam, gelooft niet dat Henin een probleem heeft met het Franse publiek. “Maar niet elke speler of speelster straalt hetzelfde charisma uit. Niet iedereen kan Gustavo Kuerten zijn.”
“Ik geloof dat het Franse publiek de buitengewone mentale kracht van Henin aanvoelt en waardeert”, zegt de gewezen Franse speler Stéphane Simian, tegenwoordig codirecteur van de Internationaux de France. “Ik herinner me nog dat ik haar voor het eerst zag spelen. Ze was veertien jaar. Die wilskracht om tot het uiterste te gaan, viel me toen al op. Dat is een kwaliteit van de grote kampioenen. Henin wordt soms als te gesloten beschreven, maar die mening deel ik niet. Je moet een verschil maken tussen het gedrag op de court en het gedrag buiten de court. Ook Pete Sampras werd verweten dat hij zich niet uitbundig genoeg gedroeg. Maar wat een kampioen !”
Iets op de maag
“Ook Justine Henin is in de eerste plaats een grote kampioene met uitzonderlijke fysieke kwaliteiten”, onderstreept Georges Goven. “Ze kan als geen ander uit verloren situaties terugkomen. De vastberadenheid waarmee ze weigert zich neer te leggen bij een nederlaag zolang die nog niet vaststaat, is opmerkelijk.”
Behalve dan die ene keer, in de finale van de Australian Open in 2005. Henin geeft op bij een achterstand van 6-1, 2-0. Maagklachten, vermoedelijk als gevolg van de ontstekingwerende middelen die ze had genomen om de pijn in haar rechterschouder te bestrijden. De opgave van Henin veroorzaakt een hevige controverse.
“Sinds die wedstrijd spreekt Carlos Rodriguez niet meer tegen mij”, betreurt Georges Goven. “Hij heeft gewoon mijn woorden verkeerd begrepen. Na die match zei ik dat Mauresmo zich gefrustreerd voelde, maar ik heb de blessure van Justine op geen enkel moment in twijfel getrokken.”
Amélie Mauresmo zelf, noch haar trainer, Loïc Courteau, laat zich tegenwoordig nog verleiden tot commentaar op het incident. Een gevoelige kwestie is het nog altijd, dat staat vast. “Die opgave, al dan niet vrijwillig, heeft niet alleen de relatie tussen Henin en Mauresmo beklad, ze heeft ook reserves bij het Franse publiek veroorzaakt”, beweert Lionel Chamoulaud, de journalist bij France Télévisions die straks voor de negentiende keer Roland Garros verslaat. “Het is waar dat Henin in Parijs nog niet de populariteit van Steffi Graf of Monica Seles geniet. Er bestaan bij het publiek van Roland Garros geen passionele gevoelens tegenover haar. Henin mist een zekere affectieve dimensie tegenover het grote publiek. De huwelijksproblemen die ze heeft gekend, kunnen iedereen overkomen. Door te beslissen om er niet over te spreken, denk ik dat ze een kans heeft gemist om menselijker te worden. En als Justine wat beter had opgeschoten met Kim Clijsters, die nochtans een prachtmeid is, dan had België drie of vier keer de Fed Cup kunnen winnen. Dat is toch doodzonde.”
Ziek van de roddels
“Amélie Mauresmo tegen Justine Henin, dat is de gedroomde finale”, vindt Nicolas Pietrowski. “Als Franse trainer en vriend van Carlos Rodriguez, kan ik zo’n finale alleen maar toejuichen. Natuurlijk mag je de Russinnen niet onderschatten en ik denk dat vooral Nicole Vaidisova de volgende jaren gevaarlijk wordt voor Henin en Mauresmo.”
Vorig jaar bracht Pietrowski ter gelegenheid van Roland Garros twee weken in de onmiddellijke omgeving van Henin en Rodriguez door. “Wat je voelt bij hen, is dat ze daar zijn om te winnen, dat ze geen figuranten willen zijn. Maar als je met Justine spreekt, merk je dat het eigenlijk een heel eenvoudig meisje is. Als ze wint, ontsteekt ze niet in euforie, ze krijgt geen delirium of zo. Carlos en Justine doen iets samen, maar ze houden het simpel. Ze kunnen wel stop zeggen als ze vinden dat journalisten zich te opdringerig gedragen of als er geruchten over het privéleven van Justine beginnen te circuleren. Zodra ze wordt aangevallen, neemt Carlos haar in bescherming. Carlos heeft me verteld over zaken die in de Belgische kranten zijn verschenen naar aanleiding van haar echtscheiding. Dat heeft hem misselijk gemaakt – niet voor zichzelf maar vooral voor Justine. Als er iets is dat ze allebei verfoeien, dan wel onrechtvaardigheid.”
Slecht spelen, toch winnen
Op 27 mei begint Justine Henin aan haar poging om voor de vierde keer Roland Garros te winnen. Chris Evert won, tussen 1974 en 1986, zeven keer in Parijs. Dat record ligt beslist binnen het bereik van Henin. De Waalse wordt op 1 juni 25 jaar en toen ze op Roland Garros haar laatste titel pakte, was Evert al 32. Henin heeft dus nog wel wat tijd. “Vooral omdat ze haar seizoen goed indeelt”, meent Nicolas Pietrowski. “Dertien of veertien toernooien per jaar en die toernooien wint ze, of ze bereikt op z’n minst de halve finale. Het meest indrukwekkende aan Henin vind ik haar motivatie om te blijven winnen. Dat is een les voor alle jonge speelsters. Ik hoor haar zeggen dat ze tennist om geschiedenis te schrijven. Zo’n uitspraak getuigt van grote klasse.”
“Henin heeft alles om voor de vierde keer Roland Garros te winnen”, meent ook Jean-Claude Massias, de directeur Vorming en Opleiding van de Franse tennisfederatie. “Maar het is bijzonder moeilijk om altijd de beste te zijn. Je moet voortdurend nieuwe uitdagingen opzoeken. Dat doet ze nu met haar trainer. Een goede trainer moet constant nieuwe uitdagingen voor zijn speler vinden. Winnen met een andere manier van spelen, dat is een uitdaging voor Henin. Om een toernooi als Roland Garros te winnen, moet je volledig op de competitie geconcentreerd zijn. De gedachte om te winnen moet je obsederen. Zodra je die gedachte wat loslaat, ga je niet meer tot het uiterste en verkeer je in gevaar. De coach moet de kunst verstaan om bij de speler de fixatie op het einddoel in stand te houden. Justine Henin bezit die vastberadenheid van nature, maar het gaat toch telkens om een nieuw avontuur. Kijk naar de beste speler van alle tijden, Roger Federer. Die wint en wint en wint en het volstaat dat hij ineens een paar wedstrijden verliest opdat iedereen zich vragen stelt. Men mag toch niet vergeten : telkens als Justine op een court stapt, staat ze tegenover een speelster met maar één idee in haar hoofd : de beste speelster van de wereld verslaan.”
Wellicht staat Henin na haar forfait voor de Australian Open frisser op Roland Garros dan de tegenstand. “Zoiets is altijd een evenwichtsoefening”, zegt Massias. “Je begint best aan een grandslamtoernooi met overwinningen in je hoofd, wat impliceert dat je kort voor het toernooi nog wedstrijden moet spelen. Maar te veel wedstrijden spelen in de aanloop naar een grand slam kan de fysieke en mentale frisheid beschadigen. Het is de taak van de coach om voor zijn speler de ideale kalender samen te stellen. Daarvoor bestaat er geen enkele wetenschappelijke regel. Het is voor de coach een kwestie van zijn speler goed te kennen.”
Vorig jaar won Justine Henin in twee sets van Kuznetsova. Nicolas Pietrowski : “Naast mij hoorde ik Carlos Rodriguez zeggen : ze speelt niet goed. Terwijl ze won in twee sets ! Hoe sterk moet je zijn om een grandslamtoernooi te winnen zonder goed te spelen ? Henin haalt het uit haar mentale kracht. Ze heeft zoveel vertrouwen in zichzelf.” S
door sebastien binet-decamps
