Twintig jaar geleden won Ajax onder Louis van Gaal in Wenen met een bende jonkies de Champions League. Waar hangen de spelers van toen nu uit en waren het echt wel jonkies?
Wenen moest op 24 mei 1995 het orgelpunt worden van de veertigste editie van de Europabeker voor landskampioenen. Die was drie jaar eerder omgedoopt tot Champions League, een beker met een eigen format, een eigen logo en een eigen hymne. Voor het eerst was alle reclame gemeenschappelijk, toen een revolutionair idee. Het was het Zwitserse TEAM dat de marketing verzorgde, met een eigen kampioenslied uitpakte en de deelnemende teams een strakke organisatie en timing oplegde. Wedstrijden op een vast aanvangsuur, het was toen ongekend.
Naar het format zoals we het nu kennen, werd nog een paar seizoenen gezocht. In de eerste editie van de Champions League, tijdens het seizoen 1992/93, startte de groepsfase pas eind november en liep die tot april. De acht ploegen die in november overbleven (daartoe behoorde toen ook Club Brugge) werden in twee groepen verdeeld. De winnaars van elke groep speelden tegen mekaar de finale. Het seizoen erop bleef dat format grotendeels behouden (groepsfase bij het begin van de winter), maar gingen de eerste twee van elke groep naar de halve finales. De winnaars van die twee halve finales gingen naar de finale. Dat jaar haalde Anderlecht de groepsfase.Een nieuwe, dit keer meer radicale, ingreep volgde in 1994, toen het televisiecontract met de EBU afliep. TEAM kon nu compleet de commerciële toer op, met andere televisiezenders, en hertekende de CL tot het huidige format. De groepsfase startte al in september, na kwalificatiewedstrijden. De beste twee van elke groep (er waren er aanvankelijk vier) gingen door naar de knock-outfase na Nieuwjaar. Let wel: elk land mocht nog steeds alleen de kampioen afvaardigen. Pas in 1997 kwam daar verandering in en kregen de grote landen recht op meer deelnemers. Daardoor werd het aantal groepen uitgebreid.
De weg naar de finale
In Wenen stonden die avond Ajax en Milan tegenover elkaar. Dat gebeurde dat seizoen al eerder, want beide teams waren ondergebracht in groep D. Andere tegenstanders in die groep waren Casino Salzburg en AEK Athene. Met een zege op speeldag 1 thuis tegen Milan (2-0, toen nog in het Olympisch Stadion, de Amsterdam ArenA ging pas open in de zomer van 1996) zette Ajax meteen de toon. In november won het ook in Trieste met dezelfde cijfers van de Italianen. In Trieste, ja, en niet in San Siro. Tijdens de eerste thuiswedstrijd van Milan, tegen Casino Salzburg (3-0) was er immers een incident met Otto Konrad, de doelman van de Oostenrijkers. Die werd geraakt door een plastic fles, door een supporter vanuit de tribunes gegooid. Milan verloor de drie punten van die zege en mocht de twee andere thuismatchen in de groep niet in Milaan spelen. De Italianen bleven uiteindelijk Salzburg nog net voor in de eindstand van een groep die Ajax met gemak won. De Amsterdammers wonnen vier van de zes groepsmatchen, en speelden tegen Salzburg twee keer gelijk.
In de kwartfinales botste Ajax op Hajduk Split. Uit werd het 0-0, thuis 3-0. Milan elimineerde Benfica (2-0 thuis, 0-0 uit). In de halve finales lootte Ajax, dat in eigen land opnieuw kampioen werd, Bayern München. Uit bleef het opnieuw 0-0, thuis won Ajax met 5-2. Milan, dat dat seizoen in eigen land de titel moest laten aan Juventus, elimineerde PSG (uit 0-1, thuis 2-0).
De finale eindigde op 1-0, een doelpunt van Patrick Kluivert in de 85e minuut. De gemiddelde leeftijd van de basis bij Ajax was 24,7, die van Milan 28. Beide elftallen stelden slechts twee buitenlanders op: Boban (Kro) en Marcel Desailly (Fra) bij Milan, Finidi George (Nig) en Jari Litmanen (Fin) bij Ajax.
De helden, toen en nu
Edwin van der Sar, 24 op het moment van de finale, werd in 1990 door Louis van Gaal naar Ajax gehaald. In 1992 volgde hij in doel Stanley Menzo op, toen die tegen Auxerre blunderde. In 1995 was hij oppermachtig in het Ajax dat landskampioen werd, de CL won en later ook het WK voor clubs. In dat duel, tegen het Braziliaanse Grêmio, pakte Van der Sar de eerste strafschop. In 1999 verhuisde de Nederlandse keeper naar Juventus, en in 2001 naar Fulham. In 2005 trok hij naar Manchester United, waar hij in 2011 zijn carrière beëindigde. Op 31 december 2012 werd hij directeur marketing bij Ajax. Sinds september 2013 vertegenwoordigt hij ook de Nederlandse clubs in de European Club Association (ECA). Daar zit hij samen met onder meer Michael Verschueren in de Executive Board. Hij is er voorzitter van de werkgroep jeugd.
Michael Reiziger, 22 in de finale, kwam al op zijn 17e in de A-ploeg. Na uitleenbeurten aan Volendam en Groningen (waar hij als middenvelder 6 keer scoorde) keerde hij begin 1994 naar Ajax terug. In 1996 haalde Milan hem weg in Amsterdam, maar na een seizoen vol blessures verhuisde hij, en dit keer voor 7 jaar, naar Barcelona. Daar vond hij Van Gaal terug. In 2004 trok hij voor één seizoen naar Middlesbrough en daarna voetbalde hij nog anderhalf jaar bij PSV. In 2007 stopte Reiziger met voetballen. Reiziger, die net als Davids, Bogarde en Kluivert met een vrije transfer uit Amsterdam vertrok, is op dit moment assistent-trainer van Alex Pastoor bij Sparta Rotterdam.
Danny Blind, 33 op het moment van de finale, was samen met Marc Overmars, Finidi George en Jari Litmanen de enige niet door Ajax zelf opgeleide voetballer bij de Amsterdammers. Blind kwam in 1986 bij Ajax van Sparta. Op 16 mei 1999 eindigde hij er zijn carrière, die hem nooit in het buitenland bracht. Een verschil met zijn zoon Daley, die na het WK met Van Gaal meereisde naar Manchester United. Danny Blind werd later bij Ajax hoofd opleidingen, hoofdtrainer, assistent-trainer, technisch manager en technisch directeur. Momenteel is hij assistent-coach bij Oranje. Na het EK volgt hij Guus Hiddink op als bondscoach.
Frank Rijkaard, 32 in mei 1995, zette met de finale van de CL een punt achter zijn carrière als voetballer. Mooi dat het uitgerekend tegen Milan gebeurde, de ploeg waar hij van 1988 tot 1993 aan de zijde van Marco van Basten en Ruud Gullit successen boekte. Met Blind was hij de enige Ajaxspeler ouder dan 26. Ter vergelijking: Milan had met Demetrio Albertini op dat moment één voetballer jonger dan 26. Rijkaard was de man die in de 85e minuut de bal kreeg van Overmars en Kluivert bediende. Die ontdeed zich van Franco Baresi en scoorde. Rijkaard trok daarna naar Oranje, eerst als assistent van Guus Hiddink en daarna als bondscoach. Vervolgens werd hij clubcoach van Sparta, Barcelona en Galatasaray. In 2011 werd hij bondscoach van Saudi-Arabië, in 2013 stopte dat. In januari 2015 informeerde Ajax of hij geïnteresseerd zou zijn om Frank de Boer op te volgen mocht die deze zomer vertrekken. Rijkaard bedankte. Ook bij West Ham viel zijn naam al.
Frank de Boer, tweelingbroer van spits Ronald, was 25 bij de finale. Hij verliet Ajax in 1999 voor Barcelona en ging later nog voetballen voor Galatasaray, de Glasgow Rangers en in Qatar. Hij stopte in april 2006 en is sinds 2007 aan de slag bij Ajax. Eerst bij de jeugd en sinds 2010 als hoofdcoach. Zijn vierde opeenvolgende titel in 2014 is een Nederlands record. Ondanks een contract tot 2017 verwacht iedereen deze zomer een vertrek bij Ajax. Bestemming: Engeland.
Clarence Seedorf was pas 19 toen hij de finale speelde. Drie jaar eerder, als zestienjarige, debuteerde hij in de A-ploeg van Ajax. Toen Seedorf begin vorig jaar zijn carrière als speler afsloot bij het Braziliaanse Botafogo, had hij de CL gewonnen met Ajax, Real Madrid en twee keer met Milan. Winst met drie verschillende clubs is nog steeds uniek. In de finale van 1995 werd Seedorf iets voor het uur vervangen door Nwankwo Kanu, omdat Louis van Gaal oordeelde dat hij offensief wat meer lengte en kracht kon gebruiken. Op de flanken domineerden Overmars en Finidi immers hun tegenstanders, maar de voorzetten leverden te weinig op. Seedorf, die zijn laatste competitiegoal in het mythische Maracanã maakte en nog geregeld in Rio zit, stopte met voetballen omdat Milan hem tot coach benoemde. Hij eindigde met dat team vorig seizoen als achtste, maar werd in juni 2014 toch bedankt.
Edgar Davids was in de finale 22 en dat andere beloftevolle jonkie op het middenveld. De pitbull was de man die het seizoen erna de eerste strafschop miste tegen Juventus in de finale van de CL. Vanaf 1996 zette hij zijn carrière in het buitenland verder, vooral in Italië: Milan, jaren Juve en dan Inter met tussendoor even een zijstap naar Barcelona. Toen het beste eraf was, voetbalde hij nog voor Tottenham, waar hij de fans bekoorde, even terug bij Ajax en dan in Londen, bij Crystal Palace en Barnet. Londen werd zijn nieuwe thuis en bij Barnet werd hij legendarisch. Hij was er speler-coach en ging er als middenvelder voetballen met het nummer 1 (“Ik wil een nieuwe trend zetten”). Hij werd er geregeld uitgesloten en weigerde mee te reizen als er op verplaatsing moest worden overnacht. De assistent moest dan coachen. In januari 2014 nam hij ontslag. Davids, onlangs te gast in Qatar, heeft straatvoetbalprojecten lopen en is al jaren actief in de modebusiness. Tot 2012 was modeontwerpster Olcay Gulsen zijn levensgezellin.
Jari Litmanen was 24 ten tijde van de finale. Een Fin, die in 1992 door een scout van Ajax voldoende werd bevonden tijdens de finale van de Finse beker. Bij Ajax noemden ze hem ‘de professor’, omdat hij voor alles een antwoord had. De legende wil dat Louis van Gaal aanvankelijk niet al te zeer onder de indruk was, maar toen DennisBergkamp naar Inter vertrok, kreeg hij toch zijn kans. Litmanen, in de finale vervangen door Kluivert omdat Van Gaal meer power wilde, zou voetballen tot 2010, onder meer nog bij Barcelona (toen Van Gaal er coach was) en Liverpool, waar zijn lichaam hem in de steek liet. Frank Rijkaard noemde hem de beste 10 ooit bij Ajax. Litmanen werkt nu als analist voor de Finse zender Yle.
Finidi George (Nigeriaan) was 24 toen hij de finale speelde. Hij was twee jaar eerder bij Ajax gekomen, samen met Nwankwo Kanu. Na de CL-finale tegen Juventus ruilde de buitenspeler Ajax voor Real Betis, waar hij vier jaar zou voetballen. In augustus 2004, na avonturen op Majorca en bij Ipswich, stopte hij. Finidi woont op Majorca en maakte van daaruit nog een paar uitstapjes in het voetbal. In 2010 ging hij even aan de slag als directeur internationaal voetbal (lees: scout) bij Betis en in 2013 liep hij stage als trainer bij PEC Zwolle. Later trainde hij nog de U16 bij Mallorca. Vorig seizoen was hij adjunct bij Mallorca B, toen bleek dat zijn diploma niet in Spanje werd erkend. Daarna bleef hij er werken, maar niet langer in een functie waarvoor een diploma vereist is.
Ronald de Boer was de spits van de tweeling. Opgeleid bij Ajax, dan gerijpt bij Twente en nadien Ajax trouw tot in 1999 Louis van Gaal ook hem naar Barcelona lokte. Nadien nog een pion bij de Glasgow Rangers. Stopte in maart 2008 met voetballen in Qatar, vanwege een nekhernia. Ronald wisselde daarna werk als televisieanalist af met dat van jeugdtrainer bij Ajax, waar hij nu ambassadeur is. Zijn (tweede) vrouw is in verwachting van zijn vijfde dochter. Zijn nieuwe schoonpa is dé botoxspecialist van Amsterdam en hielp hem af van een diepe voorhoofdfrons.
Marc Overmars. Nu 42 en directeur voetbal bij Ajax, toen 22 en vaardige buitenspeler bij de Amsterdammers. Gaf in de slotfase van de finale de bal aan Rijkaard, die Kluivert bediende. Later voetballer bij Arsenal en Barcelona. In Overmars schuilde altijd een bestuurder. In 2005 werd hij aandeelhouder van Go Ahead Eagles (de club die hem opleidde) en later bestuurslid, in 2012 werd hij directeur bij Ajax. Overmars is een succesvolle zakenman en staat in de top 500 van rijkste Nederlanders.
Patrick Kluivert. De benjamin van de bende van toen, net als Kanu (een maand ouder) 18 nog ten tijde van de finale. Debuteerde in het begin van dat seizoen in de hoofdmacht met een goal in de supercup tegen Feyenoord. Zou voetballend afscheid nemen in 2008 bij Lille, met eerdere passages bij Milan en Barcelona. Werkte nadien als spitsentrainer bij AZ en NEC en was van 2012 tot het voorbije WK assistent van Van Gaal bij Oranje. Op 5 maart werd hij aangesteld als bondscoach van Curaçao. Dat elimineerde in de eerste voorronde (ze spelen er vijf bij de Concacaf) op weg naar het WK in Rusland Montserrat en moet nu uitkomen tegen Cuba (op 8 en 16 juni).
Nwankwo Kanu zou een jaar na de finale in 1995 als aanvoerder van Nigeria goud pakken op de Olympische Spelen in Atlanta. Ajax verkocht de Afrikaanse voetballer van het jaar die zomer aan Inter. Daar zouden ze vrijwel onmiddellijk een hartfalen ontdekken, iets wat hem ongeveer een seizoen kostte. Later ging de Nigeriaan nog bij Arsenal, West Bromwich en Portsmouth voetballen. Kanu, die onlangs een tweede keer werd geopereerd aan zijn hart, doet nu veel aan ontwikkelingswerk en stichtte onder meer een Heart Foundation. Hij opende in januari 2015 een modellenbureau in zijn thuisland en werd onlangs gespot in de delegatie van Nigeria tijdens de verplaatsing naar Zuid-Afrika. Allicht volgt nu snel een rol bij de nationale ploeg.
Niet gespeeld: Fred Grim (in 1995 reservedoelman) is nu trainer van Almere City, de tweedeklasser die nauw samenwerkt met Ajax. Winston Bogarde (verdediger) werd door Van Gaal in de finale op de bank gehouden, maar later wel meegenomen naar Barcelona. Bogarde is nu 44 en zou graag ergens hoofdtrainer worden. Peter van Vossen was in het voorjaar van 1995 een tijdje out met een gebroken pink en is op dit moment hoofdtrainer van tweedeklasser Fortuna Sittard.
DOOR PETER T’KINT
De legende wil dat Louis van Gaal aanvankelijk niet al te zeer onder de indruk was van Jari Litmanen.
