Op 19 maart is Eddy Wauters 35 jaar voorzitter van R. Antwerp FC. Een kleurrijk, maar gecontesteerd voetballeider. ‘Je moet altijd opletten,’ zei hij ooit, ‘zowel voor je vijanden als voor je vrienden.’
De voetballer
“Eddy Wauters was een goeie, intellectuele speler die er alles heeft uitgehaald. Hij was een rechtsvoetige verdediger, technisch sterk, anders speel je geen 14 jaar in eerste klasse en schop je het niet tot viervoudig international. Het was geen Vic Mees of Rik Coppens, maar hij kon voetballen. Je had toen ook al spelers die werkten en voetballers die lieten werken. Eddy Wauters behoorde tot die laatste categorie.” (Jean Fraiponts)
Jean Fraiponts, die later Germinal Ekeren mee van derde provinciale naar eerste klasse bracht, en die de mooiste dag van zijn leven de 2-8-zege in een derby tegen Antwerp noemt, was ooit op Antwerp korte tijd trainer van Eddy Wauters. Twee karakters, die één keer botsten. Toen Wauters voor zijn werk naar Amerika moest, bleef hij noodgedwongen een week weg van de trainingen. Bij zijn terugkeer eiste hij meteen zijn plaats weer op in de ploeg. Fraiponts weigerde. Prompt werd hij bij voorzitter Fernand Collin geroepen.
Wauters had intellectueel een voorsprong op zijn ploegmaats, die veelal als amateur of semi-prof aan de slag waren. Hij verstond, zo herinnert Fraiponts zich, de kunst om mensen naar zijn hand te zetten. Zo schopte hij het ook tot aanvoerder van Antwerp, en van 1959 tot ’62 tot Belgisch international.
Bondscoach André Vandeweyer selecteerde hem een eerste keer in juni 1956 voor de interland tegen Hongarije. Het was echter pas na zijn terugkeer uit de Verenigde Staten, waar Wauters was gaan studeren, dat Constant Vanden Stock hem een echte kans gaf als international. Met wisselend succes : tegen Frankrijk werd 2-2 gelijk gespeeld en met 1-0 gewonnen, maar tegen Oostenrijk thuis met 2-0 verloren. De zwartste herinnering was de 9-1-nederlaag in de derby der Lage Landen, in Rotterdam.
Wauters kent de geur van het gras, de sfeer van de kleedkamer en de stress van topwedstrijden. Landskampioen werd hij helaas nooit. Uitgerekend in het jaar dat Antwerp voor het laatst de titel pakte (1957), studeerde hij in de States. De dag dat Antwerp de titel pakte, 12 mei 1957, stond hij aan de andere kant van de Atlantische Oceaan zij aan zij met Marilyn Monroe. De blonde diva gaf de aftrap van een wedstrijd tussen Israël en de ploeg van de Amerikaanse Soccer League, waarvan Eddy Wauters aanvoerder was. Het volgende seizoen was Wauters wél op tijd terug voor de Europabekerwedstrijd van Antwerp tegen Real Madrid.
Het begin
“Ik was jaren aanvoerder van de ploeg, had klare ideeën over bepaalde zaken en was op de bank aan een mooie carrière bezig. Dat zag men, maar ik wilde die stoel niet.” (Eddy Wauters over zijn aanstelling als voorzitter van Antwerp, in Het Laatste Nieuws van 13 maart 1994)
Voor het eerst in zijn bestaan degradeerde Antwerp in 1968 naar tweede klasse. Ontgoocheld trok de 70-jarige Fernand Collin zich na 34 jaar terug als voorzitter. Collin, geboren op 18 december 1897 in Antwerpen, was een jurist. Onder hem groeide de Kredietbank uit tot een bank met aanzien, een functie die hij jarenlang combineerde met een job als hoogleraar strafrecht en zeerecht. Hij studeerde aan verscheidene Europese universiteiten, waaronder die van Parijs en Londen, en in de Verenigde Staten. Eddy Wauters was zijn beschermeling. Wellicht omdat hij veel van zichzelf in hem herkende.
De nieuwe voorzitter, Jos Lahou, overleed al na een paar maanden. Wauters, pas 35 jaar en twee jaar eerder gestopt met voetballen, volgde hem op. Tegen heug en meug, zoals hij altijd heeft herhaald in boeken en interviews. Naar aanleiding van de 25ste verjaardag van zijn voorzitterschap, in 1994, zei hij : “Drie maanden lang weigerde ik, vervolgens aanvaardde ik, maar ik zou een opvolger zoeken. Alles was in orde met JulesVerbeeck, de bekende autohandelaar (GM) aan de Noorderlaan. Hij wilde eerst dat het hele bestuur ontslag nam, en met veel moeite stemden de bestuursleden uiteindelijk in. In maart 1970 was ik klaar om het voorzitterschap over te dragen, maar plots weigerde hij. Hij kreeg schrik. Met een knagend gevoel moest ik terug naar het bestuur. Ik kon niet anders dan voorzitter blijven, want het ging niet goed met de club die in de onderste helft van de rangschikking stond. Enkele maanden later promoveerden we terug naar eerste.”
Het beleid
“Van elke competitie houd ik een boek bij en na iedere wedstrijd schrijf ik mijn bevindingen neer. Analyse van de match, commentaar op de prestaties en quoteringen voor spelers en trainers. Kijk hier, Kortrijk – Antwerp, openingsmatch van vorig jaar, 4-0. Ik lees : ongelooflijk zwakke wedstrijd, vooral na de rust. Van Rooy : te traag geworden, wegdoen.” (Eddy Wauters, in Knack op 5 augustus 1992)
Antwerp onder Eddy Wauters, dat is : promotie naar eerste klasse in 1970, winnaar van de Belgische beker in 1992, finalist in de Europese Beker voor Bekerwinnaars in 1993 ( Wem-be-ley en Taeye USA). Negen keer geplaatst voor een Europese campagne, één kwartfinale in de Uefabeker. Vice-kampioen in 1974 en ’75, derde in 1983 en ’88, vierde in 1990. Succes met diverse trainers : Guy Thys, ArieHaan, Georg Kessler, Dimitri Davidovic, Walter Meeuws en Regi Van Acker, die de club weer naar eerste bracht. Ook mislukkingen : Laszlo Fazekas, begenadigd speler, maar gefaald als trainer, en recent Doy Perazic.
Talrijk zijn de trainers die ooit op de Bosuil werkten. Even talrijk zijn hun hilarische verhalen over de gesprekken die ze voerden met Eddy Wauters, een voorzitter die hen soms diep in de nacht nog opbelde met vragen of suggesties. En die altijd bijzonder goed geïnformeerd bleek te zijn. Wauters voerde het sportieve beleid graag zelf. Steeds minder had hij vertrouwen in trainers en de spelers die ze aanbrachten. In de jeugd investeerde hij nooit. “Kopen en verkopen, ik doe het graag”, zei hij begin jaren negentig, nog vóór het arrest-Bosman. “In alle bescheidenheid mag ik zeggen dat we een positieve transferbalans kunnen voorleggen. Natuurlijk koop ik wel eens iemand verkeerd, maar twee op drie transfers waren meevallers.” Dat was toen.
Eddy Wauters deed/doet alles voor zijn club. Zoals stunten – ooit bracht hij een competitiewedstrijd live op de BRT, not done in die tijd – en gokken. Vaak won hij. Zoals toen hij Jos Heyligen gratis afsnoepte van Beerschot, of AA Gent voor Thierry Pister slechts een schamele 300.000 frank moest betalen. Soms verloor hij ook. Van Cisse Severeyns was hij zeker dat hij nooit naar Pisa zou vertrekken, omdat hij zijn legerdienst nog moest vervullen. Helaas verleende minister van Landsverdediging Guy Coeme hem uitstel en weg was de publiekslieveling. Guy Thys liet hij met een gerust geweten met de voetbalbond onderhandelen, in de veronderstelling dat het feit dat Thys geen trainersdiploma had, de bond ervan zou weerhouden hem als bondscoach aan te stellen.
Wauters durft onpopulaire beslissingen te nemen. Populaire trainers, zoals Meeuws (na Wem-be-ley) en Van Acker, werden niet altijd elegant uitgeleide gedaan. Spelers pleegde hij tijdens onderhandelingen te confronteren met een dossier met daarin oude uitspraken van hen. Wim Kiekens noemde hij ooit ronduit “anti-Antwerp”. Juridisch, zoals in de zaak-Schrooten, had hij het gelijk vaak aan zijn kant, maar fraai was het niet altijd.
Antwerp, dat was ook een neus voor (buitenlands) talent. Het lijstje is lang : Flemming Lund, Alfred Riedl en Karl Kodat, Louis Pilot, Hans-Peter Lehnhoff en Frans Van Rooij, Alex Czerniatynski, Nico Claesen en Wilfried Van Moer, Rudi Smidts en Patrick Goots. De laatste jaren echter liet zijn goede neus de voorzitter steeds vaker in de steek. Er was minder geld en door het bos zag hij de goede bomen niet meer. Herinnert u zich Willy Vincent nog, beminnelijk spelertje uit Mauritius ? Of Zsolt Musnay, ooit speler van het jaar in Hongarije ? Iztaq Zohar uit Israël ? Goran Makaev uit Kazachstan ? ZbigniewWynciskiewicz uit Polen ?
Antwerp was nooit bang om (ver) over de grenzen te kijken. Steeds meer trekvogels, testers en passanten streken neer op de Bosuil. Makelaars met goede waar begonnen de club te mijden, wegens een voorzitter met wie nauwelijks nog te onderhandelen viel.
De schandalen
“Super Club ? Goede sponsor, goede verstandhouding. Meneer De Prins is iemand die zich goed geïntegreerd heeft in de club, iemand die ons begrijpt, een goeie partner. Een huwelijk dat volmaakt geslaagd is. Ze konden op geen betere club gevallen zijn dan Antwerp.” (Eddy Wauters, in Sport 90 op 10 januari 1990)
In 35 jaar voorzitterschap bleef Eddy Wauters niet gespaard van onverkwikkelijke zaakjes. De Super Club-bel die Maurits De Prins blies (in acht maanden de waarde van de aandelen elf keer verveelvoudigen) en waarin Philips en de Kredietbank een rol speelden, leverde Antwerp een sponsor en Hans-Peter Lehnhoff op, maar zorgde nadien voor veel onrust en verdachtmakingen. De zaak- Albert Pans was ook vreemd. Het geld van Pans, een Antwerpse mooiprater, stelde de club in staat Patrick Goots aan te trekken én te promoveren, maar uiteindelijk liep ook deze affaire uit op een bitsige rechtszaak.
Het diepst werd Wauters getekend door de affaire- Bellemans, de onderzoeksrechter die na het omkoopschandaal met Standard en Waterschei op zoek ging naar zwart geld in het voetbal. Op 4 februari 1984 pakt Guy Bellemans Wauters op voor ondervraging, twee dagen later kwam er een huiszoeking op de hoofdzetel van de Kredietbank. Op 17 februari werd Wauters weer vrijgelaten, maar die twee weken in de gevangenis van Vorst hadden hem getekend. Slapen doet hij sindsdien niet zo goed meer, en wrok nestelde zich in hem.
Op 10 maart 1988 werd Eddy Wauters buiten vervolging gesteld, maar het uitblijven van eerherstel deed hem pijn. Intimi typeren hem als iemand die gevoelig is voor privé-zaken – zijn familie is heilig. Altijd strijdbaar, maar met een klein hartje. Getekend door de affaire-Bellemans werd zijn leuze : “Let elk uur van de dag niet alleen op voor uw vijanden, maar ook voor uw vrienden.”
Gaandeweg groeide het beeld, door hemzelf gecultiveerd, dat iedereen tegen Antwerp was. De media, de overheden, de voetbalwereld. Wauters voerde een strijd van één tegen allen.
Zijn maîtresse
“Ik vind dat het voetbal niet gerund kan worden zoals we het nu moeten doen, met absolute vrijheid van spelers die einde contract zijn… Als het transfersysteem wordt afgeschaft, is dit een moordaanslag op het voetbal, dan is er sprake van cultuurvernietiging.” (Eddy Wauters, in Voetbal Magazine en Voetbal International in februari ’96, na het arrest-Bosman)
In hun boek over het stamnummer 1, Groeipijnen van de Great Old, laten Paul Keysers en Karel MichielsAloys Vertongen aan het woord, jarenlang de rechterhand van Eddy Wauters. Vertongen, geen familie van Karel Vertongen, maar een collega bij de Kredietbank, was van 1973 tot ’99 achtereenvolgens commissaris, gedelegeerd bestuurder en ondervoorzitter van de NV Antwerp Stadion.
“Eddy Wauters heeft, in tegenstelling tot vele anderen, uit hogere kringen, nooit een maîtresse gehad”, zegt Vertongen in het boek. “Daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken, want wat dat betreft is hij heiliger dan de paus van Rome. Antwerp is en blijft zijn grote liefde, nog steeds. Antwerp is zijn maîtresse. Ik heb in mijn leven mannen kapot en failliet zien gaan aan vrouwenkwesties. Voor Antwerp is Eddy Wauters ook in staat tot de grootste stommiteiten, dingen waaraan hij zich beroepshalve, als bankdirecteur, nooit zou wagen. Dat is het drama van Antwerp. Zonder Eddy Wauters kan de club niet bestaan en met Eddy Wauters heeft ze geen toekomst.”
Paul Bistiaux, sinds 1992 secretaris van Antwerp : “De club als maîtresse is, om het in de termen van Eddy Wauters te stellen, nogal onkies. Maar hij is wel onvoorstelbaar gedreven, beschikt over een onwaarschijnlijke dossierkennis, een al even onwaarschijnlijk geheugen en meer voetbalervaring dan om het even wie. Eddy Wauters ís Antwerp. Een conservatieve voorzitter misschien, een herkauwer, iemand die over dingen dagen kan nadenken. Zeker geen impulsieve man. Hij is 300 procent met de dingen bezig en verwacht van anderen hetzelfde. Hij is een jurist en kan dus op dat niveau meepraten. Hij is ook econoom en heeft een grote financiële achtergrond, ook dat telt mee in dossiers. En sportief heeft hij vijftig jaar ervaring. En hij is een visionair : vanuit zijn intelligentie, ervaring en kennis kan hij dingen voorspellen.”
In elk decennium had Antwerp op een bepaald ogenblik een topploeg. Telkens volgde een terugval. In de eerste vijfentwintig jaar onder voorzitter Wauters was Antwerp gemiddeld goed voor de topvijf in België. Toen kwam het arrest-Bosman en stond de club als aan de grond genageld. In 1998 degradeerde ze. En straks misschien opnieuw.
Bistiaux : “Jarenlang hielden we onze status op door slim te besturen en slimme transfers te doen. Soms betaalden we veel geld, zoals 37 miljoen frank voor Frans Van Rooij of 30 miljoen voor Kurt Vangompel, die een paar maanden later omkwam bij een ongeval. Maar de tijdsgeest was toen zo en we hebben ook vaak duur kunnen verkopen. Na Bosman viel dat weg en sindsdien gaat het bergaf.”
Tot slot, de woorden van een man die hem van dichtbij kent en hoog acht : “Als hij in de oudheid had geleefd, was Eddy Wauters ongetwijfeld een Romeinse keizer geweest.”
door Peter T’Kint
‘Eddy Wauters heeft, in tegenstelling tot vele anderen, nooit een maîtresse gehad.’
‘Als hij in de oudheid had geleefd, was Eddy Wauters ongetwijfeld een Romeinse keizer geweest.’
