Met een ontluisterende en onaanvaardbare prestatie hebben de Rode Duivels de deur van het WK voorlopig dichtgeklapt. Het eindrapport van Robert Waseige dreigt straks een vernietigend karakter te krijgen. Als België in de barragewedstrijden niet voorbij de technisch veel betere Tsjechen raakt, dan moet de bondscoach tot de voor hem pijnlijke vaststelling komen dat de nationale ploeg in zijn regeerperiode geen stap verder is geraakt. Ook al mocht hij in die periode heel rustig opbouwen, in een sfeer van positivisme, met heel veel krediet en steun van de media en met alleen enkele kritische kanttekeningen na de match in Finland. Ze waren voor Waseige voldoende om even de pedalen te verliezen. Net op tijd leken de rangen te zijn gesloten. De zege tegen Schotland wekte de illusie dat de goede richting weer was ingeslagen. En camoufleerde dat er in de meest recente matchen steeds zwakker was gevoetbald. Geen spaander was er nog overgebleven van die ploeg die drie jaar geleden, in de allereerste wedstrijd onder Waseige, met lef en zwier tegen Nederland had gespeeld.
De ontnuchterende realiteit is zaterdag in Zagreb onherroepelijk teruggekeerd. Het proces van het Belgische voetbal werd in de zonnige Kroatische hoofdstad nog maar eens op een pijnlijke manier blootgelegd : er is geen creativiteit, geen inventiviteit, geen tempo, geen snelheid. Dat is niet nieuw. Toch hadden concentratie en collectiviteit in Zagreb moeten volstaan om tegen het allerminst flitsende Kroatië te overleven. Maar nadat de Rode Duivels al tijdens het Euro in de meest zwakke poule roemloos sneuvelden, kon de ploeg ook in de aanloop naar het WK het voordeel in een niet bepaald van klasse bulkende groep te zijn ondergebracht niet exploiteren.
Met een kanonschot dat iedere middag over Zagreb weerklinkt, luidden de Kroaten symbolisch de aanval tegen België in. Maar de Oost-Europeanen hadden aan een makke wedstrijd genoeg om de brigade van Robert Waseige op de knieën te krijgen. Nochtans kwamen de omstandigheden de Rode Duivels niet slecht uit. Robert Prosinecki gaf lang de indruk met zijn wandelvoetbal het spel alleen maar te vertragen, maar mocht uiteindelijk die ene splijtende dieptepass versturen die het beslissende doelpunt inluidde. Onvoorstelbaar hoe de Belgische defensie bij die goal klungelde en iedere onderlinge afstemming miste : Nico Van Kerkhoven werd simpel weggelopen, Eric Van Meir en Glen De Boeck stonden bij de voorzet van Balaban verkeerd opgesteld. Het rook naar cafévoetbal.
De krampachtige onzekerheid achteraan en een festival van verkeerde voorzetten maakte het de ploeg vrijwel onmogelijk om aan de Kroatische goal te geraken. Niet één keer werd de snelheid van Emile Mpenza efficiënt gebruikt. In het middenveld ontbrak iedere constructieve gedachte. Ook Marc Wilmots, wiens genezingsproces de allure had van een staatszaak, ging op een dusdanige manier mee ten onder dat je je moet afvragen wat spelers zonder ritme op dat niveau echt aan het elftal kunnen toevoegen. Het mag dan zijn dat de aanvoerder belangrijk is, hij mag niet overschat worden. Ook anderen zonken diep weg : Walter Baseggio bijvoorbeeld die door zijn statische voetbal de soms zwemmende Yves Vanderhaeghe met nog meer loopwerk opzadelde en Gert Verheyen die langzamerhzand moet beginnen vrezen voor zijn plaats bij Club Brugge.
Het probleem van Waseige is dat hij voor tal van posities over geen valabele alternatieven beschikt. En dat hij de ploeg die volgende maand tegen Tsjechië aan de slag moet nauwelijks een kwalitatieve injectie kan geven. De terugkeer van Johan Walem zal het voetballend vermogen opdrijven, maar de ploeg niet echt sterker maken. Bovendien is Tsjechië heel anders dan Kroatië gedurende negentig minuten in staat om het tempo hoog te houden en zo de tegenstander te versmachten.
De kans dat iedereen op veertien november met een gigantische kater opgezadeld zit, lijkt groter dan ooit. Het zal nog maar eens een periode van bezinning inluiden. De successen van de nationale ploeg dreven het gebrek aan een sportbeleid in dit land steeds naar de achtergrond. Er is geen steun van de overheid en iedere poging om dat te veranderen raakt verstrikt in de weefsels van een communautair spinnenweb. Wie iets wil bekomen, heeft een jaar nodig om vijf ministeries af te lopen. Om dan te constateren dat iedereen in zijn achtertuin veegt.
Maar veel alarmerender is dat clubs niet uit de fouten leren. Ze blijven buitenlanders van derde garnituur de voorrang geven in plaats van jongeren op te leiden met die waarden die in het huidige voetbal het verschil maken : techniek en snelheid. Gegarandeerd dat dit ook in de toekomst niet verandert. Luidop zal er na een uitschakeling voor het WK over eventuele veranderingen worden gemijmerd. Waarna iedereen weer op de oude manier verdergaat.
door Jacques Sys
