Leo Pruimboom is fysiotherapeut, fysioloog en psycho-neuro-immunoloog. Hij speelde ooit tegen Johan Cruijff, werkte onder meer al voor Villarreal CF en HSV en leidt momenteel een baanbrekend wetenschappelijk onderzoek in het profvoetbal.

Leo Pruimboom: ‘Waar je ook komt op de wereld, er zijn maar een paar dingen die iedereen doet. Alle mensen op de wereld eten, slapen, drinken, praten en… spelen voetbal. Met een leren bal, met een bal van stro, met een bal van kleren en – als het niet anders kan – met de kop van Jut. Het lijkt erop dat mensen gemaakt zijn om voetbal te spelen en er niet onderuit kunnen om het nog leuk te vinden ook. Kijken we naar profvoetbal, dan zien we nog steeds dezelfde vreugde die bij het voetbal ‘spelen’ hoort en die gedeeld wordt door miljarden toeschouwers op de tribune en voor de buis. Het is daarom vreemd, maar niet onbegrijpelijk, dat binnen het profvoetbal relatief weinig baanbrekend wetenschappelijk onderzoek naar zoiets belangrijks als de hele mens binnen de voetballerij gepubliceerd wordt. Natuurlijk zijn er onderzoeken naar performance, blessurepreventie, voeding, techniektraining en nog vele andere geïsoleerde parameters. Deze data zijn interessant, maar van elkaar gescheiden zijn ze van relatief weinig waarde.’

CONCENTRATIEVERLIES

‘Waarschijnlijk komt dit door een gebrek aan innovatienoodzaak of misschien zelfs wel door jobangst. Dat laatste hoort bij de menselijke natuurlijke weerstand tegen verandering en dat is in de voetballerij wel heel erg merkbaar. Terwijl we dus wachten op een echte wetenschappelijke doorbraak binnen het voetbal, liggen in andere sporten de ‘ontdekkingen’ voor ons opgestapeld. Zo is allang bekend dat:

– de temperatuur van de darm (en daarmee de hersenen) voor een groot deel de prestatie en de blessuregevoeligheid bij marathonlopers bepaalt;

– verhoogde glucosewaardes in het bloed de snelheid van atleten vermindert;

– een koolhydraatrijk dieet de ontstekingstijd na een intensieve belasting met factor twee verlengt;

– de belangrijkste oorzaak voor het verlies van concentratie een gebrek aan glucose in de hersenen is.

‘Vooral de laatste factor is in het voetbal van groot belang. De meeste wedstrijden worden beslist in het laatste deel ervan. De verklaring van veel trainers is dan: door concentratieverlies van de verdediging in de laatste twintig minuten verloren we het positiespel en alles waar we op trainden, dus zullen we er nog meer op moeten trainen. De vraag zou moeten zijn: waarom verliest een voetballer op het einde zo vaak de concentratie? Doet hij het vrijwillig? Omdat hij geen zin meer heeft? Om de trainer te pesten?

‘Wat als het concentratieverlies het gevolg is van een tekort aan glucosetransport naar de hersenen door een meervoud van factoren, waaronder een niet optimaal dieet, een fout dagritme, mentale stressintolerantie of zelfs een verborgen chronische activiteit van het immuunsysteem die grote hoeveelheden glucose verbruikt? Als dit het antwoord is, dan is er ook een oplossing voor niet alleen prestatieverbetering, maar ook voor blessurepreventie, versnelling van genezing, verbetering van de stresstolerantie en nog veel meer parameters die een voetballer wel of niet succesvol maken.’

EMOTIONEEL CONTROLEVERLIES

‘Mentale stress is in staat om de noodzaak aan energie voor de hersenen zo te vergroten dat bijvoorbeeld de spieren daardoor energie te weinig krijgen en blessuregevoelig worden. Kijkt u maar eens naar een van de beste voetballers aller tijden, die tot en met maart 2013 bijna immuun leek voor blessures. Na maart 2013 veranderde dat acuut, samen met zijn leven: hij kreeg een kind en dat verandert een onbezorgde voetballer in een bezorgde vader. Maar diezelfde voetballer liet ook zien dat na een hele tijd (bijna twee jaar) mensen een nieuwe mentale stresstolerantie ontwikkelen, waardoor de energie weer optimaal verdeeld kan worden en het prestatieniveau wordt hersteld.

‘Stelt u zich nu eens voor dat een topvoetballer naast mentale stress ook nog eens belast is met een immuunsysteem dat continu actief is en dat dit extra energieverbruik ten koste gaat van de energie die nodig is voor het bewegingsapparaat. Dan kan er nog een grotere stresstoestand ontstaan en kunnen er zelfs spierweefsels afgebroken worden. Dit leidt natuurlijk tot blessures van die spieren (en andere delen van het bewegingsapparaat, waaronder ligamenten), verlies aan performance en zelfs tot wat ik in een belangrijke publicatie het ‘non-permissive brain syndrome‘ noemde. Mensen die aan dit syndroom lijden, worden onder meer gekenmerkt door:

– concentratieverlies;

– verlies aan coördinatie;

– ontstekingsgevoeligheid;

– vertraagde wondheling (zoals een beroemde tennisser die na een blessure altijd drie à zes maanden nodig heeft om te genezen);

– emotioneel controleverlies (zoals de ref duwen en een rode kaart krijgen).

‘Dit laatste lijkt wel op een team dat de laatste twintig minuten niet meer in staat is om de afgesproken opdrachten uit te voeren, op de midhalf die een spierscheur oploopt zonder aanwijsbare oorzaak, op een keeper die een ongelofelijke blunder begaat en op een spits die zonder noodzaak iemand in zijn schouder bijt.’

ENERGIEVERDELING

‘Een onderzoeksgroep onder mijn leiding is op dat vlak in het voetbal een prospectief onderzoek aan het uitvoeren. De eerste data, afkomstig van een Premier Leagueteam, zijn meer dan veelbelovend. Andere clubs stappen nu mee in dit braanbrekende psycho-neuro-immunologische onderzoek.

‘Klinische psycho-neuro-immunologie (kPNI) is de wetenschap die de hersenen, het immuunsysteem en alle andere systemen via een begrijpelijk model met elkaar verbindt. De drie enige autonome systemen die in staat zijn om alle andere organen en systemen onderdanig te maken zijn de hersenen, het immuunsysteem en het stofwisselingssysteem. Een model gebaseerd op de energieverdeling bij mensen en topvoetballers geeft de mogelijkheid om te bepalen wie en wat de risico’s zijn voor het individu en het team. Daarin kan kPNI het verschil maken. Het is zelfs in staat het landschap in voetballand grondig te veranderen.’

DOOR CHRISTIAN VANDENABEELE – FOTO GF

‘Terwijl we wachten op een wetenschappelijke doorbraak in het voetbal, liggen in andere sporten de ‘ontdekkingen’ voor ons opgestapeld.’