De vriendschappelijke wedstrijden in de aanloop naar het EK zorgen voor veel vraagtekens in het hoofd van Marc Wilmots. Eerste afspraak: maandag om 21 uur tegen Italië in Lyon.

We zien Marc Wilmots nog zitten, op dat hoge podium in het auditorium van de KBVB, half mei, bij het bekendmaken van zijn selectie. Het nieuws van het afhaken van aanvoerder VincentKompany was bekend, maar het was een nog vrij zelfverzekerde Wilmots die zijn lijstje met uitverkorenen bekendmaakte en en passant op een hele reeks namen al posities plakte. Jan Vertonghen en TobyAlderweireld bleven zijn backs, ondanks goeie prestaties centraal bij Tottenham, KevinDe Bruyne zijn nummer tien, Eden Hazard links, Yannick Carrasco rechts, centraal had hij keuze uit een paar spitsen, waarbij Romelu Lukaku startte als nummer een (‘Dat heeft hij verdiend’) en JasonDenayer, zo klonk het een paar dagen later, was dé man om Kompany centraal te vervangen. Drie oefenwedstrijden verder, op een paar dagen van de match tegen Italië, liggen een paar van die zekerheden aan diggelen. Neen, misschien blijft er zelfs maar eentje overeind: die over Lukaku.

Veel heeft te maken met de omstandigheden en blessures. Geërfd van de clubs, beklemtoont Wilmots, die zowel in Knokke, Lausanne, als in Genk niet één keer de beschikking had over heel zijn kern, en voorlopig zeer rustig trainde. De eerste drie dagen in Lausanne waren wat intenser, maar in Genk, in de aanloop naar de twee oefenmatchen, kregen spelers of vrij om hun familie te groeten, of werd er tactisch getraind. Vrijdag bijvoorbeeld niet meer dan een uurtje.

Toen, het was ergens rond de klok van zevenen ’s avonds, lazen we voor het eerst wat twijfels in de ogen van de bondscoach, na het afhaken (kuit) van Thomas Vermaelen. Het gebeurde net voor er wat tactisch werk op de plank stond, met het inoefenen van verdedigende automatismen, afspraken tussen middenveld en verdediging, en met Romelu Lukaku in de spits als aanspeelpunt. Een gelijkaardige oefening hadden we ook op training in Zwitserland, een week eerder, gezien, met toen de ene helft LaurentCiman als rechtsback, naast het trio Alderweireld-Vermaelen-Vertonghen, en de andere helft Axel Witsel. Zo was het later op de week ook in de oefenwedstrijd, weliswaar in omgekeerde volgorde.

Toen vrijdag in de verdediging het viertal Ciman-Alderweireld-Denayer-Vertonghen trainde, met voor hen Witsel-Nainggolan, kon je er gezien de blessuregeschiedenis van Vermaelen van uit gaan dat Wilmots voor deze opstelling zou kiezen. Niet ideaal, twee rechtsvoetigen centraal. Bovendien ver verwijderd van de verdediging die Wilmots een paar dagen eerder nog opstelde tegen Finland (Alderweireld, Denayer, Vermaelen, Vertonghen) en op de persconferentie ook bevestigde als de waarschijnlijke tegen Italië. Ze kreeg amper tegenstand tegen Finland, maar de paar foutjes die werden begaan, waren voor Wilmots voldoende om alles op de helling te zetten en om Alderweireld, aanvallend enorm gegroeid in de EK-campagne met drie assists, terug naar binnen te halen en uit te roepen tot de leider van zijn defensie. En nog straffer: Denayer, op training nog in het centrum, werd tegen Noorwegen naar de rechtsachter gehaald. Vertonghen naar het centrum, Jordan Lukaku kreeg zijn kans op links. Kortom: van de verdediging die we vrijdag zagen, stond er zondag maar ééntje op dezelfde plek.

Uiteraard doet Wilmots het ook maar met wat beschikbaar is. En evenmin kan je er iets op tegen hebben dat je het centrum dicht wil hebben. En bovendien is het zeer logisch dat je in tijden van onzekerheid teruggrijpt naar clubautomatismen. Ook dat past in de filosofie van Wilmots; dat hij spelers zo veel mogelijk wil gebruiken in de rol die ze bij hun club ook hebben. Het geeft maar aan hoe het allemaal woelt in zijn hoofd, de zoektocht naar een defensie. En een zekerheid voor succes is het niet. Zie de twee tegengoals die de Noren maakten. Koppel dat aan die ene van Finland, en die ene in Zwitserland, plus de twee van Portugal in maart: zes tegengoals in vier wedstrijden. Dat is wat zorgelijk. Anderzijds: Vermaelen heeft nood aan wedstrijdritme, en voor Nainggolan, wiens balverlies de eerste tegengoal inleidde, waren het na een kuitletsel zijn eerste speelminuten sinds 14 mei.

Bovendien: het blijven oefenwedstrijden, waarin de concentratie nooit optimaal is. Voor het WK in 2014 speelden de Belgen er ook een paar. Colombia en Japan gingen verloren, Ivoorkust speelde gelijk, zelfs Luxemburg scoorde toen tegen de Belgen. Zeven tegengoals in vier matchen, toen, tegen een defensie die in de kwalificaties amper iets toestond. Mét Vertonghen, Vermaelen, Alderweireld, Kompany en DanielVan Buyten. Deze generatie durft in dit soort matchen al eens nonchalanter om te gaan met de tegenstander. Maar het is een open deur intrappen om te zeggen dat er werk op de plank ligt, om het blok hechter te maken. De zoektocht naar een defensie lijkt de voornaamste zorg voor Wilmots. Europees kampioen Spanje kreeg vier jaar geleden in het hele toernooi maar één doelpunt (!) tegen en nog eens vier jaar eerder, slechts drie. Die tegengoals vielen bovendien telkens in de groepsfase, in de knock-outfase liet Spanje niks door. Nog eens vier jaar eerder kwam ook Griekenland zonder tegendoelpunt uit die knock-outfase. Het grootste vraagteken is: hoe komt Vermaelen terug? Valt Nicolas Lombaerts nog te recupereren? En wie wordt rechtsachter, nu Alderweireld centraal de chef d’équipe is? Alsnog Witsel, zoals in Genève?

AFHANKELIJK VAN HAZARD

Wat is de aanvallende conclusie van de oefencampagne? Trainingen in dat compartiment zagen we niet, afgaan kunnen we alleen op wedstrijden. Tegen Zwitserland had Romelu Lukaku het lastig tegen de overmacht, maar die ene kans ging er wel in. MarouaneFellaini zwoegde conditie en meters bij mekaar, maar kon nooit tijdig als tweede man in de box raken. Aanvoerder Eden Hazard was nog niet scherp, Dries Mertens probeerde, maar DivockOrigi dreigde meer. En Kevin De Bruyne beleefde geen gelukkige avond, tenzij bij de winnende treffer. Tegen Finland zwoegde Michy Batshuayi zich naar een paar kansen (één bal op de paal), maar ook hij had het lastig. Christian Benteke wrong als invaller een pak kansen de nek om, Lukaku liep de zijne opnieuw binnen. De Bruyne had opnieuw een mindere dag, net als Fellaini. Mertens viel scherp in en trok het niveau op, Hazard wisselde goed en minder goed af.

Tegen Noorwegen toonde Lukaku meteen dat hij er stond, maar zag het middenveld er daarachter niet goed uit. Mertens kon zich weer moeilijk doorzetten, Hazard op links evenmin, en De Bruyne werd voor de rust te traag aangespeeld. Pas na de rust en de 1-2 ging het wél lopen, met een andere bezetting: met Hazard centraal, met op zes een Nainggolan die veel vaker een verticale pas probeerde, met eindelijk naast Romelu Lukaku eens een tweede man in de box, en met De Bruyne die af en toe een paar keer vanaf de flank kon dreigen maar (net als Mertens) ook centraal verrassender opdook als Hazard zich wat dieper liet terugvallen. En met, eindelijk, een eerste spelhervatting (een corner) die resulteerde in een doelpunt.

Eén zaak is duidelijk: het responsabiliseren van Hazard door Wilmots (hij maakte hem aanvoerder, niet om naast het veld het voorbeeld te geven, wel om op het veld de voetjes te laten spreken) lijkt gelukt. We zagen de voorbije weken een tackelende Hazard, een terugverdedigende Hazard, maar vooral een Hazard die koos voor de minste inspanning, tot de afscheidsmatch tegen Noorwegen fout leek te lopen. Toen versnelde hij het tempo, waardoor de Noren meteen uit verband werden gespeeld en een achterstand snel werd omgezet in een voorsprong.

Of het wat wordt met de Belgen zal van hem afhangen en wie nu besliste om het zo te proberen, met Hazard centraal en De Bruyne op de flank, doet er eigenlijk niet toe. In Japan – in 2002 – kreeg Wilmots van RobertWaseige ook verantwoordelijkheid en nam de huidige bondscoach die op door tegen Brazilië tactisch wat bij te sturen. Hazard doet hetzelfde. Als De Bruyne, wiens beste prestaties tijdens de WK-voorronde vanaf de rechterflank waren, daarmee kan leven, krijgen we offensief meer verrassing en is er plots ook plaats voor Carrasco op links. Want het probleem met De Bruyne centraal is dat hij meer een aangever is dan iemand die in de zestien voor steun aan de spits zorgt. Fellaini moet dat ook kunnen, maar hij zat tegen de Noren voor de rust op de bank. Witsel en Nainggolan doen dat niet. Carrasco – zie de finale van de CL – doet dat wel. Hij traint normaal vandaag/ woensdag, ter gelegenheid van de eerste training op Franse bodem in Chaban-Delmas, het oude stadion van de Girondins, een eerste keer mee. Rijkelijk laat, maar tijdig genoeg voor de tactische trainingen die vanaf nu op het programma staan.

TANK VOL ENERGIE

Een troost voor Wilmots: ook de Italianen, die maandag oefenden tegen Finland, zijn er nog lang niet uit. Hun verdediging hebben ze wél, maar op het middenveld én in de spits is het nog uittesten. De Belgen hebben hun diepe spits, maar voor Antonio Conte is het lastig kiezen tussen SimoneZaza, Ciro Immobile, Graziano Pellè en Eder. Met dat verschil: Conte moet in zijn 3-5-2 zoeken naar een complementair duo voorin, terwijl de Belgen dus (blijven) worstelen met het eeuwige dilemma: hoe krijgen we in een systeem met veel balbezit en spelers die graag de bal aan de voet hebben, een tweede man naast de diepe spits in de box? Tegen Finland lukte dat na de 0-1, tegen Noorwegen na de 1-2. Voordien niet.

Het verlangen naar diepgang, zoals Wilmots dat half mei uitte, was maar sporadisch te bespeuren. Van hoge pressing was evenmin veel sprake. Eén week voor het toernooi waren de Duivels duidelijk niet van plan om diep in de tank te gaan. Maar ook dat had Wilmots de voorbije dagen vaak genoeg vermeld. Iedereen fris en de tank vol energie vanaf maandag 13 juni, dat was het doel van al die stages. Niet schitteren in de Brusselse oefenmatchen.

Maandag kregen de Duivels vrij, dinsdag werd er gereisd. Vanaf vandaag/woensdag kan er worden gevijld aan tactische scherpte, blokvorming en kan de concentratie, vorige week toch verdeeld over wedstrijden, familie, het ketnetinitiatief op de scholen en dergelijke, groeien naar het duel tegen de Europese top. Dan is het tijd om stoere woorden om te zetten in daden. Van vandaag tot 22 juni, wanneer in Nice de groepsfase wordt afgerond tegen Zweden, ligt er nog veel werk op de plank. Kan Witsel zijn speltempo optrekken? Hoe krijgen we rendement uit het balbezit en de vele spelhervattingen? Hazard lijkt er klaar voor te zijn, De Bruyne, vrijdag op training nablijvend om zijn verre trap nog wat te oefenen, lijkt nijdig genoeg om nog eens het onderste uit zijn tank te halen. Lukaku heeft vertrouwen. Vier wedstrijden op rij scoren als Rode Duivel, het is wat anders dan de tik die hij tegen Tunesië net voor het WK kreeg, bovenop de zorgen toen rond de gezondheidstoestand van zijn vader. Aanvallend zit het wel goed. Nu de defensie nog.

DOOR PETER T’KINT – FOTO’S BELGAIMAGE

Het probleem met De Bruyne centraal is dat hij een aangever is en de spits niet bijstaat in de zestienmeter.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content