Spelers als Hulk, trainers als Felix Magath: allemaal trekken ze naar China. In geen enkele andere voetbalcompetitie ter wereld valt er immers zo veel geld te verdienen.
Sjanghai, eerder dit jaar. Het scorebord in het Hongkoustadion geeft aan dat het de 64e spelminuut is, wanneer tienduizenden Chinezen een van de helden van hun natie naar de hel verwensen. Linksachter Sun Xiang heeft de Senegalese topspits Demba Ba zo gemeen aangetrapt dat die tien minuten lang zelfs niet van het veld kan worden gedragen. Artsen zullen later vaststellen dat het om een breuk van het linker kuit- en scheenbeen gaat. ‘Sun Xiang, hoerenzoon!’, brullen de fans van Shenhua. Shenhua is de traditieclub van Sjanghai, maar tegenwoordig armer dan de stadsrivaal SIPG. Demba Ba scoorde voor Shenhua al twintig goals.
Sun Xiang, international met een zeventigtal caps voor China, speelde vroeger voor Shenhua, maar op deze bewuste zondagavond is hij een tegenstander, want hij komt nu uit voor de stadsrivaal SIPG. Sun Xiang zit op zijn knieën voor het strafschopgebied. De fans van Shenhua schreeuwen beledigingen over zijn moeder. Naast hem ligt Demba Ba te kronkelen. Hij maakte 37 doelpunten voor Hoffenheim en 7 voor Chelsea. Voor 15 miljoen euro landde Ba in 2015 in Sjanghai.
CORRUPTIE
Voetbalpassie is verrassend in een land waarin het regime alleen verknochtheid aan natie en partij propageert. In Sjanghai was een massa fans van Shenhua in de dagen na de wedstrijd uit op wraak voor de geblesseerde Afrikaan Demba Ba. Ze trokken naar het restaurant dat gerund wordt door de vrouw van Sun Xiang, de speler die de vuile overtreding gemaakt had. Voor de foto van de linksback stelden ze eetstokjes op – het symbool voor dood.
Na het einde van de wedstrijd zit Sven-Göran Eriksson, de trainer van SIPG, aan een tafel met sponsorlogo’s, waaronder dat van Nike. Het contract van de Chinese Superliga met de Amerikanen bedraagt vijftien miljoen dollar per jaar. Het is onvoorstelbaar dat Nike zo veel investeert in een van corruptie doordrongen organisatie, die nog niet zo heel lang geleden bespot werd als ‘zogenaamde Superliga’. Tegenwoordig produceert Nike ook de shirts van de Chinese nationale ploeg, die rond plaats 80 op de FIFA-ranking staat.
Van Eriksson, ooit coach van de Engelse nationale ploeg, wordt verwacht dat hij met SIPG de titel pakt, maar zijn team staat voorlopig slechts op de derde plaats. Erikssons club wordt door het havenbedrijf van Sjanghai gefinancierd.
Drie weken eerder heeft Eriksson Hulk een contract laten tekenen. De Chinezen hebben 56 miljoen euro voor de Braziliaanse international betaald aan Zenit Sint-Petersburg. Achter Erikssons grootste rivaal, Shenhua, staat het op twee na grootste immobiliënbedrijf van China, maar dat team heeft slechts een marktwaarde van 28 miljoen euro.
GELD SCHEPPEN
China is volop aan het shoppen op een manier die de wereld nog nooit gezien heeft. Voor 50 miljoen euro ruilde in februari de Braziliaanse international Alex Teixeira Oekraïne voor de weinig bekende miljoenenstad Nanjing, waar hij ging spelen voor de club Jiangsu Suning. Die naam dankt de club aan een elektronicaketen met 1600 winkels. Enkele dagen daarna kwam Ramires van Chelsea voor 28 miljoen euro. Vervolgens maakte Guangzhou Evergrande Taobao (de naam is de combinatie van de op één na grootste Chinese vastgoedmaatschappij en China’s grootste internetveiling) bekend dat het de Colombiaanse aanvaller Jackson Martínez van Atlético Madrid voor 42 miljoen euro had aangekocht.
Begin juni trok topcoach Felix Magath naar China. Sindsdien koopt hij, op kosten van de grootste elektriciteitsmaatschappij ter wereld, voor zijn nieuwe club Shandong Luneng uit Jinan aan de Gele Rivier spelers uit Europa. Magath mag er salarissen uitbetalen die de transfersommen nog overtreffen. De Italiaanse spits Graziano Pellè van Southampton, onder meer bekend vanwege zijn gemiste penalty in de kwartfinale van het EK tegen Duitsland, verdient bij Shandong 16 miljoen euro per jaar. Als hij het drie jaar uithoudt, verlaat hij China met 48 miljoen euro. Het jaarloon van Hulk zou nog vier miljoen hoger liggen dan dat van Pellè. Alleen Lionel Messi en Cristiano Ronaldo zouden tot vandaag nog meer verdienen. De vuistregel van de Chinese kopers luidt: wie spelers naar China wil lokken, biedt het dubbele tot het vierdubbele van de salarissen in de Premier League.
GIGANTISCHE COMMISSIES
In Sjanghai bevindt zich het kantoor van Romain Woo, de grootste spelersmakelaar van het land. Op Instagram toont de Chinees foto’s van zijn reizen door de voetbalwereld: Milaan, waar de Chinese elektronicaketen Suning net traditieclub Internazionale gekocht heeft, het stadion Camp Nou in Barcelona, de Allianz Arena tijdens een wedstrijd van Bayern tegen Hamburg in mei, enzovoort… Woo verhandelt bijna uitsluitend Chinese voetballers, waardoor hij iets kritischer kijkt naar de grote inkoopronde van China in Europa. Heel wat kritischer bijvoorbeeld dan Jorge Mendes, de Portugese spelersmakelaar die Cristiano Ronaldo in zijn portefeuille heeft. In januari liet Mendes zijn landgenoot José Mourinho naar China vliegen. In het decor van het Shangri-La-Hotel vernam die de fusie van zijn makelaar met het Chinese Fosun, een conglomeraat dat tien miljard euro waard is, om gigantische commissies op te strijken die voor de bemiddelaars in transferzaken zoals die van Hulk zijn voorzien. ‘Zulke megadeals helpen onze liga en de ontwikkeling van Chinese voetballers niet’, zegt Woo. ‘In China draait het alleen nog maar om geld. Het is waanzin.’
De salarissen lokken ondertussen spelers van Europese topclubs naar China. ‘Die komen met maar één bedoeling naar hier’, zegt Woo. ‘Ze kunnen hier namelijk meer verdienen dan waar ook ter wereld.’ In dat opzicht heeft China de plaats van Rusland en het Midden-Oosten ingenomen. In de wintertransferperiode hebben de Chinese clubs samen 340 miljoen euro aan spelers uitgegeven. Daarmee staan ze aan de top van de wereld. Na de Chinese zomertransferperiode (waarin de Chinese clubs slechts twee spelers mogen verhandelen) was dat 130 miljoen euro. ‘Die investeringen halen ze er nooit uit’, zegt Woo.
PLANECONOMIE
In het jaar 2004 heette de Chinese liga de Siemens Mobile Football League – met dank aan het Duitse concern Siemens. Sindsdien wordt om de paar jaar de Chinese voetbalrevolutie uitgeroepen. Maar tot op heden is die evenwel uitgebleven. Het klassieke argument van de Chinafans onder de voetbalexperten luidt: in theorie is de markt groter dan waar ook. Tussen Peking en Guangzhou leeft een bevolking die in het jaar 2020 meer dan 1,4 miljard personen zal tellen. De Chinese economie groeit volgens officiële statistieken met 6,7 procent – sneller dan waar ook. In oktober 2015 telde een risicokapitaalfirma 1,3 miljard dollar neer voor de uitzendrechten van de komende vijf jaar. Het voorseizoen had de staatszender al eens 11 miljoen euro gekost. De investeerder werd voor gek verklaard, maar vier maanden later verkocht hij de rechten op de Superliga al voor twee jaar door aan een internetportaal – met een prijsverhoging van 35 procent! In het afgelopen seizoen hebben 420 miljoen mensen in het land voor hun tv gezeten om de Superliga te volgen.
Dat economie en politiek in China nauw met elkaar verweven zijn, is vandaag goed voor het spel met de bal. President Xi Jinping heeft immers gesteld dat China niet alleen een wereldkampioenschap moet organiseren, maar het ook zo snel mogelijk moet winnen. Voortaan is voetballen verplicht op Chinese scholen. In tien jaar tijd wil de regering 50.000 voetbalacademies bouwen – tien keer meer dan er nu zijn. Dat de klim tot een voetbalsupermacht een politieke prioriteit vormt in de Chinese planeconomie, laat de investeerders geloven dat ze helemaal op zeker spelen wanneer ze voetbalclubs gebruiken als uitstalraam voor hun producten. Dat de eerste miljarden aan tv-gelden terugvloeien naar de clubs, zou de kooplust nog kunnen oppoken. Buitenlandse profs moeten bij hun collega’s in Europa de angst voor China wegnemen. Niet vergeten dat de lokroep van China een flinke deuk kreeg toen Shenhua drie jaar geleden het loon (250.000 euro per week) van de voormalige Chelseavedette Didier Drogba niet meer kon betalen.
De koopwoede zal nog twee à drie jaar duren, voorspelt Romain Woo. ‘Zolang de concerns er zin in hebben.’ Shenhua zou al in de lente aan Wayne Rooney een voorstel van 96 miljoen euro voor drie jaar gedaan hebben. De dertigjarige Engelsman wilde er niet van weten. Nog niet.
DOOR HENDRIK ANKENBRAND – FOTO’S BELGAIMAGE
