Vijftien jaar nadat hij er als adolescent vertrok, keerde Nacer Chadli vorige zomer na het WK als ereburger terug naar Luik. Komend weekend speelt hij met Anderlecht tegen zijn oude club Standard. Een terugblik op de Luikse jaren van de Rode Duivel.
Het braakliggend stuk grond doet ons denken aan Snatch. Een woonwagenkamp maar dan zonder caravans, enkel een eenzame wandelaar met zijn hond. Ditmaal is er geen politie op zoek naar maffe criminelen, maar een ersatz-Tommy, het trouwe maar verwarde personage naast Brad Pitt, alias One Punch Mickey. Tussen het hoog opgewassen onkruid laat de man zijn hond uit, onwetend over wat er hier 24 jaar geleden gebeurde.
‘Op deze plaats was het’, zegt Samira Chadli. Hier begon hij te voetballen, haar broer Nacer – Nass voor zijn vrienden, die de naam daarmee wat meer Amerikaans rapgehalte meegeven. ‘We verhuisden naar deze wijk toen hij zes jaar was, perfect voor hem. Hij zag het veld naast het huis en zei meteen dat hij hier wilde spelen.’
Ondertussen zwierf hij uit, maar graag komt hij terug naar deze inmiddels desolate ‘grote rechthoek’ waar het voor hem allemaal begon. In alle rust komt hij hier wandelen met zijn mopshond en zijn husky. ‘Van zodra hij even vrij heeft, al is het maar een dagje, keert hij terug naar zijn roots’, weet Samira.
Meisjes op een bankje
De handtekening die haar broer onlangs plaatste onder een huurcontract bij Anderlecht, deed in het Luikse de gemoederen hoog oplaaien. Samira, sociaal werkster van beroep, kan erover meespreken: ‘Ik kreeg berichten van mensen die furieus waren. Ze begrijpen zijn transfer niet en spreken van verraad.’ Na zijn eerste voetbalstappen bij het huidige Jeunesse Sportive Thier-à-Liège, in een wijk in het uiterste noordoosten van Luik, genoot Nacer Chadli zijn opleiding immers in de Académie van Standard. Ook later in zijn carrière woonde hij wedstrijden van Standard bij, een club die hij nog steeds een warm hart toedraagt.
Tussen twee vuren, het is een situatie die hij al eerder meemaakte in zijn carrière. Hij speelde in november 2010 één (vriendschappelijke) interland voor Marokko, alvorens in januari 2011 toch te kiezen voor de Rode Duivels. ‘Ik vond het normaal dat ik twijfelde’, zei Chadli daarover bij het begin van het WK 2014. ‘Ik heb Marokkaans bloed, mijn familie is afkomstig van Oujda en ik heb niet het gezicht van iemand die Albert heet.’
Een rustige Luikse wijk, een straat zonder geschiedenis, een gebouw als een ander: hier zet Samira haar indrukwekkende zwarte 4×4 aan de kant. De vreugde om Chadli’s doelpunt tegen Japan ligt ondertussen al meer dan een jaar achter ons, maar hier vieren ze blijkbaar nog verder. Op het balkon bewijst een Belgische driekleur met daarop een vervaarlijk uitziende duivel dat nog niet iedereen van de Russische wolk is neergedaald. ‘Die vlag houden ze in ere’, glimlacht Nacers grote zus.
Van daarboven moet het zicht op het terreintje aan de overkant prachtig zijn. Het hek draagt de sporen van de harde schoten waarmee de kinderen uit de buurt de denkbeeldige netten van de rood-wit geschilderde handbaldoelen wilden doorzeven. Onder hen de toen nog anonieme jongeren van de generatie van 1989, zoals Axel Witsel en Nacer Chadli, of die van 1987 met Jonathan Legear en Kevin Mirallas. ‘Nacer voetbalde hier elke dag met zijn vrienden uit de buurt’, vertelt Samira. ‘Het waren rustige, brave jongens, die altijd met een balletje bezig waren. Wij, de meisjes, keken toe vanop een bankje.’ Jeugdvriend Anthony Savoca bevestigt: ‘We vormden een kliekje van een man of vier, vijf. Onze namiddagen vulden we met fietsen en voetbal. En op school speelden we met de kaarten’, grijnst hij.
Van zodra hij even vrij heeft, al is het maar een dagje, keert hij terug naar zijn roots.’ – Samira Chadli
Een koffer vol truitjes
‘Nacer was een vriendelijke jongen, die nooit voor problemen zorgde’, doet Louis Van Lis, secretaris van JS Thier-à-Liège, zijn verhaal. ‘En hij is nog altijd heel beleefd en discreet. Hij is nooit vergeten waar hij vandaan komt. Toen hij bij Tottenham voetbalde, is hij hier een keer de aftrap komen geven en onlangs zag ik hem nog tijdens een minivoetbaltoernooi in Milmort. Joviaal als hij is, kwam hij me meteen begroeten.’
Anno 2019 beschikt JS Thier-à-Liège over een sportinfrastructuur waar de tegenstanders in vierde provinciale C – want dat is het niveau waarop de club momenteel actief is – alleen maar jaloers op kunnen zijn. De terreinen bevinden zich op amper een honderdtal meter van het huis van de Chadli’s, aan de noordgrens van de Vurige Stede. ‘Hier is het nog Luik, maar de huizen die je daar aan de andere kant van de straat ziet, liggen op grondgebied Vottem’, vertelt een clublid ons in de kantine met zicht op de grasmat.
De afstand tussen Thier-à-Liège en Vottem was alleszins niet groot genoeg om Nacer Chadli en Axel Witsel te scheiden. Chadli sloot zich aan bij Standard in 1998, een jaar later streek Witsel (via RRC Vottem en CS Visé) er neer. Laatstgenoemde werd er uitgespeeld als balveroveraar op het middenveld, achter nummer 10 Chadli, de man die later zijn huwelijksgetuige zou zijn.
‘Het is ondertussen meer dan tien jaar geleden dat ik Nacer Chadli voor het eerst ontmoette’, herinnert Marc Carnevale, eigenaar van het Luikse toprestaurant Les Sabots d’Hélène, zich. ‘Hij was eerder introvert en kwam hier in het gezelschap van Axel, met wie ik – dat is geen geheim – een eigen wijn op de markt bracht. Sindsdien komen we altijd samen als zij in de buurt zijn met hun club of met de nationale ploeg. Nacer is een vriend geworden. Hij is een Luikenaar in hart en nieren. Hier is hij thuis. Ik heb al veel bekende mensen over de vloer gekregen en Nacer is altijd even aimabel. Hij is zichzelf gebleven, de roem is niet naar zijn hoofd gestegen en hij heeft het hart op de juiste plaats. Zo schonk hij ooit een koffer vol truitjes van Tottenham aan Restos du Coeur ( een liefdadigheidsorganisatie die voedsel verdeelt onder dak- en thuislozen, nvdr).’
Mentaal dipje
Sneller dan verwacht scheidden de wegen van Axel Witsel en Nacer Chadli in 2005. Waar Witsel een jaar later zijn debuut mocht maken in de hoofdmacht van Standard, om er samen met Steven Defour en Marouane Fellaini deel uit te maken van een talentvol Belgisch middenveld, vond Chadli op zijn zestiende onderdak aan de andere kant van de Maas, bij MVV in het Nederlandse Maastricht.
Bij Standard zagen ze geen toekomst in hem, verklaarde Chadli daarover later. ‘Meneer Dessy ( toen directeur van de Académie, nvdr) zei tegen mijn trainer dat ik niet het niveau haalde om bij de junioren van Standard aan de slag te gaan. Ik had het een beetje verwacht, want voor de jaarwisseling was ik al aan de kant geschoven. Toen ik vroeg naar de reden, kreeg ik te horen dat ik technisch wel voldoende sterk was, maar dat ik niet de juiste mentaliteit had om profvoetballer te worden.’
Thuis in Thier-à-Liège gaf de jonge voetballer uiting aan zijn grote ontgoocheling. ‘We zaten aan tafel voor het avondeten, ‘ beschrijft zus Samira, ’toen hij zei: ‘Ik denk dat ik ga stoppen met voetballen.’ We antwoordden allemaal hetzelfde: ‘Neen, doe dat toch niet.’ Niet omdat we per se dachten dat hij een professionele carrière zou kunnen uitbouwen, maar omdat we wisten wat voetbal voor hem betekende, namelijk alles. Het was volgens mij de enige keer dat hij een mentaal dipje kende, want Nacer heeft een ijzeren mentaliteit. Dat hij van de ene dag op de andere vertrok om op zijn eentje in Nederland te gaan wonen, bewijst dat. Het enige dat we van hem eisten, was dat hij zijn middelbareschooldiploma haalde.
In het Collège Sainte-Véronique maakte hij alvast een afspraak met zijn copain Anthony Savoca. ‘We zouden samen een zaak opstarten’, vertelt Savoca. ‘Aanvankelijk dachten we aan een nachtclub, een discotheek, maar dat was niet meer dan een dwaas, naïef idee. Het werd uiteindelijk een kledingwinkel.’ In Neupré, ten zuiden van Luik, openden de twee in 2012 de zaak Shaza. ‘Ik ben altijd erg geïnteresseerd geweest in mode’, liet Chadli, toen voetballend bij FC Twente, bij de opening weten. ‘Ik zal proberen om zelf af en toe aanwezig te zijn in onze winkel.’
Daar ontmoette hij alvast een jong voetbaltalent dat hij de volgende eenvoudige raad meegaf: ‘Werk hard en je zult beter worden.’ De woorden en beelden werden vastgelegd door de camera’s van de RTBF, die voor het programma Tout ça ne nous rendra pas le Congo spelersmakelaar Daniel Evrard volgden. Edmilson Junior sloeg het advies niet in de wind in de hoop in de voetsporen te treden van Chadli, die hij eerde door bij Standard voor het rugnummer 22 te kiezen.
Shaza kreeg nog schoon volk over de vloer: Axel Witsel uiteraard, maar ook Chadli’s vroegere ploegmaat bij AGOVV Apeldoorn en collega-Rode Duivel Dries Mertens en Michy Batshuayi. Shaza opende in december 2014 een tweede filiaal in de Galerie Opéra, in het hartje van de Luikse binnenstad. Een succes werd het echter niet, want nadat eerst de zaak in Neupré werd gesloten, ging in augustus 2016 ook de winkel in het Luikse shoppingcenter dicht. ‘We zijn jammer genoeg niet in ons opzet geslaagd, ‘ besluit Savoca, ‘maar niets sluit uit dat we er samen opnieuw aan beginnen. Nacer wil heel graag investeren in Luik, de stad die hem na aan het hart ligt.’
Ereburger
Een prachtig uitgevoerde snelle counter en een vreugde-uitbarsting die zichtbaar is op de schaal van Richter. Op 2 juli 2018, tijdens de achtste finales van het WK in Rusland, schenkt Nacer Chadli de Rode Duivels in extremis de overwinning tegen Japan (3-2). Het is zo’n moment waarvan iedereen zich later nog herinnert waar hij of zij het beleefd heeft.
De vrienden en familie van de doelpuntenmaker vieren de zege – hoe kan het ook anders? – in Luik. Terwijl grote zus Samira niet meteen in de mot heeft dat haar broer de auteur is van deze wonderbaarlijke goal, weet Anthony Savoca onmiddellijk dat zijn boezemvriend de held van het ogenblik is. ‘Het was magnifiek, bijna irreëel. Toen hij scoorde, ging het dak er hier af, temeer omdat het mon pote was die voor de overwinning zorgde. Achteraf sprak iedereen hem aan over dat doelpunt, alsof al de rest geen belang meer had en de uitschakeling tegen Frankrijk nooit gebeurd was.’ Het was meer dan zo maar een doelpunt, pikt Samira in: ‘Het was een uniek moment waarop iedereen in het land zich in de eerste plaats Belg voelde. Vlaanderen en Wallonië bestonden even niet.’
Voor zijn bewezen diensten, en zijn bindende rol, benoemde de Luikse burgemeester Willy Demeyer (PS) Nacer Chadli op 19 juli vorig jaar tot ereburger van de stad. Voor de voetballer, die op jonge leeftijd zijn heimat had verlaten voor Maastricht en nadien Apeldoorn in de tweede Nederlandse afdeling (voor het bescheiden bedrag van 7600 euro, af te betalen in twee schijven), was het een bekroning van lang en hard werken. Een parcours vol zweet, bloed en tranen met dank aan zijn persoonlijke trainer Rubinelson, een globetrotter die onder meer bij Standard, Antwerp en RWDM actief was.
De eerste beloning van dat stevig labeur was Chadli’s selectie voor het WK 2014 in Brazilië. Terwijl de andere Rode Duivels hun deelname vierden in de Havana Club in Brussel, deden Chadli, Steven Defour en Axel Witsel dat in de Fiesta Club in Boncelles, nabij Luik. Vier jaar later volgde een nieuw WK en het ereburgerschap van zijn geboortestad.
Hij kwam op 19 juli het Luikse stadhuis binnen met een modieus brilletje op zijn neus, een strak wit hemd en zijn coiffure sac poubelle, zijn ‘vuilniszakkapsel’ zoals zijn zus het noemt. ‘Voor mij is het een enorme eer om deze onderscheiding te ontvangen’, vertelde hij in zijn korte speech. ‘Hij had niets voorbereid, hoewel hij van nature timide is’, weet Samira. ‘Hij hield zijn toespraak op gevoel. Hij sprak maar enkele zinnen, maar zijn ogen glinsterden. Ook al is het ereburgerschap niet meteen de erkenning waar voetballers naar op zoek zijn, voor Nacer betekende het heel veel.’
