Het wereldkampioenschap in Ponferrada werd dat van de niet-verrassende verrassende winnaars: van een Britse volbloed op leeftijd tot een Pools topveulen dat met een uitgekiend plan alle favorieten een hak zette. Een impressie van vijf dagen WK-circus.
Woensdag
Tik. Tik. Tik. Als van een stalactiet waar een haardroger op blaast, zo druipt het zweet van Tony Martin terwijl verzorgers hem constant afkoelen met ijs en de renner met starre blik naar zijn wattagemeter staart. Straks wil de Duitser zijn vierde goud op het WK tijdrijden veroveren en dus trekt hij zich terug in zijn Panzerwagen. Zelfs Eddy Merckx, te gast in de bus van Omega Pharma – Quick-Step, durft de topfavoriet niet te storen. Amper vijftig meter verder begint uitdager Bradley Wiggins aan zijn warming-up. Helemaal zen en bijna zonder een druppel zweet te laten. Aan twintig minuten fietsen op de rollen heeft hij dan ook genoeg, ruim de helft minder dan Martin. Coach Rod Ellingworth kijkt goedkeurend toe. “Een voorspelling? Brad wint met twaalf seconden. We zullen, behalve op de top van de laatste klim, zelfs geen tussentijden doorgeven, hij volgt zíjn plan. Aanmoedigen? Ook niet nodig, dat leidt hem alleen maar af.”
Geen blufpoker, blijkt ruim een uur later. Wiggins is zelfs 26 seconden sneller dan Martin. Tot jolijt van big bossDave Brailsford, die een selfie maakt met Ellingworth, en Tim Kerrison, die andere coach van Team Sky. Op de achtergrond: Wiggins die voor de zoveelste keer in zijn carrière naar God Save The Queen luistert, waarna hij alle leden van Team GB bij zich roept voor een groepsfoto. Ellingworth glundert: “Brad vertelde voor de start dat hij in 1998 zijn eerste goud op een WK behaalde, als junior, in de achtervolging. Zestien jaar later is hij meervoudig olympisch en wereldkampioen, op de piste en de weg, won hij zesdaagsen, de Tour en doet hij dit er nog eens bovenop. Wellicht de meest allround renner sinds Merckx. En Brad is nog niet klaar: het uurrecord, Parijs-Roubaix en voorál: goud in de teamachtervolging in Rio. Dat zou hem boven Chris Hoy en Steve Redgrave, als meest gelauwerde Britse olympiër ooit, zetten – zijn ultieme droom.”
Na de podiumceremonie pakt Wiggins (34) in zijn bekende stijl de wielerpers in. Tegen een Spaanse journalist: “Of ik Spaans spreek? Een paar woordjes, maar die zeg ik beter niet.” Na enig aandringen: “Pendejo!” (klootzak). En voor de schrijvende pers: “I almost shit myself.” Het antwoord op de vraagwat hij dacht toen Ellingworth hem op de top van de klim vertelde dat hij tien seconden voorsprong had.
Ook de vertaler naast hem – Daniel Gonzáles, een 22-jarige student – doet het bijna in de broek, maar zijn gezicht klaart op wanneer Wiggo zijn hemd vanop de rugzijde signeert én hem omhelst. “In augustus zette ik nog dranghekken in de Ronde van Burgos, nu zat ik naast Wiggins, mijn idool. Mijn handen beefden van nervositeit”, zegt de Spanjaard. “Waarom ik zo gek op hem ben? Hij is echt cool, de ultieme mod. Zijn collectie bij Fred Perry (chic Brits kledingmerk, nvdr) is gewéldig. Maar helaas veel te duur. Ik had hem beter ook een T-shirt gevraagd”, lacht Daniel.
Donderdag
Van tien tot twaalf mag iedereen vandaag met een fiets het verkeersvrije parcours verkennen. Ook wij melden ons aan met de auto, maar een perskaart en een smeekbede leveren geen toegang op. “Twee uur vroeger opstaan, señor.” De derde agent is wél behulpzaam: we kunnen via een binnenweg tot aan de voet van de laatste klim, daar parkeren en te voet verder gaan. In twee uur zien we er Simon Gerrans, Alejandro Valverde en dikbuikige wielertoeristen kriskras door elkaar rijden. Ook Marianne Vos, die op het buitenblad de Italiaanse squadra voorbij vlamt. Daniele Bennatti’s reactie: “Wow!” Zou de Nederlandse haar dipje van in de ploegentijdrit al te boven zijn?
Rond de middag druppelen de Belgische profs na de verkenning hun hotel binnen, tegenover een Decathlon, McDonald’s én een minikermis. Journalist Merijn Casteleyn polst Tom Boonen of hij zaterdagavond een ‘live’ wil doen in het VTM Nieuws, maar die weigert vriendelijk. “Laten we dat houden voor zondag, na de podiumceremonie. Deal?”, klinkt het zelfverzekerd.
Intussen geeft Mark Vanlombeek, ex-journalist en communicatieverantwoordelijke van de wielerbond, de Belgische junioren (m/v) een spoedcursus mediatraining, net voor hun persconferentie. Hij benadrukt dat ze niet bang moeten zijn, maar dat ze wel moeten opletten wat ze vertellen. “Elke verkeerde uitspraak, ook op Twitter, kan een sneeuwbaleffect hebben.” Waarop een van de dames de hand opsteekt: “Een journalist heeft me al gevraagd of ik met een prof gepraat heb. Ik heb gezegd dat ik dat niet durf. Is dat dom?” “Dat niet, neen”, lacht Vanlombeek.
Na de middag staat voor de junioren hun jaarlijkse congres op het programma, een verplicht nummer waar de UCI, bij monde van voorzitter Brian Cookson, haar werking en antidopingbeleid uitlegt, onderbroken door interviews met bekende wielergezichten. Headliners dit jaar: één Spanjaard, oud-Tourwinnaar Pedro Delgado, en twéé Belgen: Philippe Gilbert en Eddy Merckx. Valverde en co hadden blijkbaar geen zin en spreken geen Engels – ook dat speelt mee als de eregasten een multicultureel gezelschap moeten toespreken.
In het begin wordt het even beklijvend stil als een beeldencompilatie van de verongelukte Igor Decraene getoond wordt. Daarna praten Merckx en Gilbert over hun juniorentijd en hun liefde voor de sport, gevolgd door een selfiesessie waarbij eerst Brian Cookson zichzelf met de twee kampioenen fotografeert en daarna tientallen junioren én coaches – van Argentijnen over Oezbeken tot de Belgische meisjes – in zijn spoor volgen. Opvallend: de al 69-jarige Merckx heeft evenveel werk als Gilbert. “Eddy ís cycling. A legend“, zegt de Brit Matthew Gibson. Tot blijde verrassing van de Kannibaal: “Zelden met zo veel jongeren op de foto gegaan. En niet één die diejen ouwe heeft zien koersen. Ze konden verdorie mijn kleinkinderen zijn. Het zal van de boekskes zijn, zeker?” Na twintig minuten kunnen Merckx en Gilbert eindelijk ademhalen en nog even over het WK praten. “Wanneer je moet aanvallen? Op het goede moment”, adviseert Merckx. “Compris! Dat nu alleen nog uitvoeren”, lacht Gilbert.
Vrijdag
De dag start om 9 uur met de persconferentie van de Belgische kopmannen. Opmerkelijk (1): in 2012 in Valkenburg – toen Gilbert topfavoriet was – moest je met een schoenlepel de buitenlandse journalisten in de zaal duwen. Vandaag zijn, behalve de vaderlandse wielerpers, alleen Nederlanders opgedaagd, waardoor tientallen croissants onaangeroerd blijven liggen. Opmerkelijk (2): vooral Boonen en Gilbert krijgen de altijd terugkerende vragen over conditie, parcours en tactiek voorgeschoteld. Greg Van Avermaet, nochtans dé man in vorm, maakt intussen wat verveeld zijn nagels schoon.
Terwijl de damesjunioren hun WK afwerken en de andere Belgische profs hun fietsen klaarzetten, haalt Jan Bakelants aan de receptie zijn kredietkaart boven. “Wat we in de bar en op de kamer drinken, moeten we zélf betalen.” Het verschil tussen een niet zo kapitaalkrachtige wielerbond, waarvan het totále WK-budget 110.000 euro bedraagt, en een voetbalbond die 300.000 euro neertelt voor een vrouwenhotel…
Wanneer Tom Boonen en Johan Vansummeren zich na de training richting eetzaal begeven, klampt een Spaanse – Nagore Allende, 29 jaar – hen aan in Engels dat veel weg heeft van dat van Manuel uit Fawlty Towers. “I from Bask country. (Baskenland, nvdr) Tom, you my big idol, picture with me?” “No problemo“, Boonen legt zijn arm om haar schouders, Vansummeren neemt de foto. Nagore bedankt dolgelukkig haar Belgische held – “Muchas gracias!” (viermaal) – tot ze merkt dat Vansummeren alleen haar gefotografeerd heeft, van Boonen is alleen een hand te zien. Nagore’s wereld stort in, maar we beloven te helpen. Als haar idool gegeten heeft, leggen we het probleem uit. “Johan, gij klootzak!”, lacht Boonen. Terwijl Vansummeren het uitproest, neemt Bakelants een nieuwe foto. Ook die kan zich amper inhouden, maar hij kadreert wél juist. Bij Nagore staan de tranen in de ogen. “My biggest dream is complete.”
Intussen is het WK voor beloften gestart en verdedigt UCI-voorzitter Brian Cookson, een jaar aan de macht, zijn beleid in het mediacenter. Daarna trekt hij richting vipdorp, maar aan een crossing point stuit hij op een overijverige vrijwilliger die iedereen een kwartier ophoudt, tot de allerlaatste renner gepasseerd is. Cookson applaudisseert niettemin enthousiast, zonder dat iemand hem herkent, en blijft in de brandende zon zonder verpinken wachten. Zou FIFA-voorzitter Sepp Blatter ookzo veel geduld hebben?
Even later kunnen de Belgische beloften hun medailledroom net niet waarmaken. Tiesj Benoot strandt in de sprint als vierde, na de Noorse wereldkampioen Sven Erik Bystrøm en topfavoriet Caleb Ewan, wiens Australische ploeggenoten hun vele kopwerk niet met goud beloond zien worden.
Met minder zullen landgenoten Simon Gerrans en Michael Matthews zondag niet tevreden zijn, melden ze ’s avonds op hun persconferentie. Ook hier opvallend: het gebrek aan interesse van de internationale media voor nochtans dé topfavoriet (Gerrans). Alleen Velonews en Cyclingnews, de grootste twee wielerwebsites, tekenen present. Voor de rest alleen drie Sporza-journalisten en enkele Nederlandse collega’s. Veelzeggend over het ‘mondiale’ wielrennen…
Zaterdag
Het is vroeg dag voor het Belgische team: de profs moeten om 7.15 uur uit bed voor een bloedcontrole – hoewel Gilbert daarna weer onder de wol kruipt – de junioren hebben dan al ontbeten, drie uur voor de start van hun WK. Elk van hen met een foto van Igor Decraene op de stuurpen gekleefd, alleen bij Jordi Warlop zit die in zijn broekspijp. “Te pijnlijk om Igor constant voor mij te zien.” Toch moest hij tijdens de koers vaak aan zijn boezemvriend denken, zegt de West-Vlaming na de finish waar hij elfde werd. “Ik ontsnapte telkens aan de vele valpartijen. Het klinkt misschien dom, maar ik geloof dat Igor over mij gewaakt heeft.” Ook Emiel Planckaert (13e) putte er kracht uit. “Op de laatste klim keek ik op de foto recht in de ogen van Igor en kon ik de kloof met de leiders overbruggen.”
Voor de profs begint na een uurtje of twee losfietsen een rustige namiddag: Gilbert groet voor het hotel een groep fans uit Verviers, Boonen zegt zijn ouders goeiendag, Van Avermaet kijkt naar een Amerikaanse politiefilm, Ride Alone. Alleen rijden? Een voorteken? “Wie weet”, lacht hij. Kok Tom Caubergs heeft meer werk: hij brengt twee grote plateaus met biscuit génoise naar de kamers van de renners.
Voor het avondeten en voor de traditionele teammeeting met bondscoach Carlo Bomans krijgen die het bezoek van hun échte bazen: Allan Peiper en Valerio Piva gaan langs bij Gilbert, Hermans en Van Avermaet, Patrick Lefevere bij Boonen. Op een WK tellen immers ook de belangen van de merkenteams. “Ik ben hier niet als Belg, maar als ploegmanager”, is Lefevere duidelijk. Of hij aan een bepaald detail ziet dat Boonen in topvorm steekt? “Neen, hij steekt alles weg achter zijn baard. (lacht) Ik heb trouwens nóg een ijzer in het vuur: een Pool die woensdag nog ruim zes uur met Tom getraind heeft. Let maar op.”
Even later wordt in de damesrace duidelijk wat Tiffany Cromwell gisteren op de persconferentie van Team Australia al had aangehaald: Marianne Vos is dan toch human en eindigt in de sprint pas als tiende, voor het eerst sinds 2005 (!) behaalt ze geen goud of zilver.De regenboogtrui gaat naar haar 22-jarige Franse ploeggenote bij Rabobank, Pauline Ferrand-Prevot. “Jammer voor Marianne, maar een zegen voor het vrouwenwielrennen dat een nieuw talent wint”, zegt Cromwell na de aankomst. Vos toont zich groots in het verlies en doet meteen haar verhaal bij de NOS. Ook vader Henk is sportief en geeft de nieuwe, niet-onknappe wereldkampioene drie kussen en een warme knuffel, een buitengewoon mooi gebaar. “Waarom zou ik ontgoocheld zijn? Marianne heeft haar best gedaan, dat telt. Nu zal de buitenwereld ook beter beseffen dat haar successen niet vanzelfsprekend zijn. Ik verwacht elk jaar dat het eens misgaat, Marianne is geen robot, hé.” Nederlandse nuchterheid noemen ze dat.
Zondag
“Hét drama van dit WK is dat de pelgrims denken dat de finish in Santiago de Compostella ligt (200km ten westen van Ponferrada, nvdr). Zo rijd je voor lege dranghekken”, postte collega-journalist Hugo Coorevits gisteravond op Facebook. Na weer een dag waar aan de finish, het tempelierskasteel en op de laatste helling weliswaar een paar honderd toeschouwers opdagen, maar voor de rest de belangstelling magertjes is. De aanwezige buitenlandse wielerfans zijn vooral diehards die elk jaar naar het WK trekken. Van de typische WK-sfeer is, ondanks het zonnige weer, tot nu toe dan ook amper sprake geweest. Bovendien worden voor straks buien en onweer voorspeld. Ook niet stimulerend voor de publieke belangstelling, al zal die vandaag toch iets groter zijn.
Ook de Spaanse sportkranten lopen amper warm voor de regenboogstrijd in eigen land. In de zondagseditie van Marca en As is, na al het voetbalnieuws, 45 en 48 het nummer van de énige WK-pagina… Zelfs Fabian Cancellara vertelde in aanloop naar het WK dat Ponferrada, in tegenstelling tot Firenze vorig jaar, “geen plaats is waardoor je geïnspireerd geraakt.” Alleen al het contrast tussen de startlocaties van beide WK’s is groot: in 2013 in het wondermooie Lucca, vandaag naast een Carrefour en een benzinestation…
Daar heeft Greg Van Avermaet weinig oog voor. Terwijl alle Belgen vooraan staan, zondert hij zich achteraan af, de blik op oneindig. De weinig inspirerende omgeving en de eerste regendruppels net voor de start zullen ook de Polen worst wezen. In de achtervolging op de vluchters van het eerste uur trekken ze rondenlang het peloton op een lint. Heeft iemand die betaald? Of is “de Pool” van Lefevere – Michal Kwiatkowski (24) – inderdaad zo goed? Achteraf zal blijken dat Tom Boonen zijn ploegmaat die tactiek heeft aangeraden. “Wie in de regen vooraan zit, spaart energie.” Deel één van een alles-of-nietsplan. Deel twee volgt in de laatste ronde, voorspelt Sebastian Parfjanowicz, journalist van de Poolse openbare omroep. “Michal zei me voor de start dat hij in de afdaling voor de laatste klim zal aanvallen. ‘Als ik daarna op de top tien seconden heb, win ik.’ Benieuwd of het lukt.”
Het blijkt de perfecte strategie: zelfs negen tellen op de top volstaan om Gerrans, Valverde en Van Avermaet af te houden. Tomasz, een fan uit Kwiatkowski’s geboortedorp Torun, weet met zijn geluk geen blijf wanneer even later in de striemende regen het Poolse volkslied gespeeld wordt. “Voor dit heb ik 2800 kilometer met de wagen gereden – ik heb vliegangst. Ik wíst dat Michal zou winnen”, huilt hij, heftig zwaaiend met een groot spandoek: “Kwiat, mistrzem swiata” (Kwiat, kampioen van de wereld, nvdr). Ook bij Marek Sawicki, de Poolse verzorger van OP-QS en steun en toeverlaat van de wereldkampioen, vloeien tranen. “De hele week hebben we over niets anders gepraat dan over wínnen. Michal zei zelfs dat ik na de finish niets moest meebrengen om te eten, alleen verse kleren. ‘Voor na de ceremonie…’ Zó overtuigd dat zijn plan zou lukken.” Toch schudt Kwiatkowski vele malen het hoofd wanneer Patrick Lefevere hem per gsm feliciteert en hij van podium naar perszaal tot dopingcontrole gesleurd wordt.
Net voor hij in de wagen richting hotel stapt en even naar adem kan happen, leggen we Kwiat nog vlug dat andere “grote plan van dit jaar” voor. Iets waar hij in de Tourspecial van dit magazine over sprak: op de Poolse versie van Google tussen de eerste zoekresultaten geraken wanneer je ‘Michal Kwiatkowski’ intikt. Tot voor zondag werd die naam in Polen immers hoofdzakelijk gelinkt aan de gelijknamige, maar véél bekendere zanger-pianist. De kersverse wereldkampioen schaterlacht: “Dat zal vanaf nu veranderen, zeker? Ik zal het morgen eens checken.” Dat hebben we maandagochtend al gedaan: de eerste 31 links gaan over de zege van de renner, pas op 32 duikt de pianist op. Missie(s) volbracht, Michal.
DOOR JONAS CRETEUR
“Michal zei voor de start dat ik na de finish alleen verse kleren moest meebrengen, ‘voor na de podiumceremonie’…” Verzorger Marek Sawicki
