Meester van de variatie

© belgaimage

Tien Belgische clubs trainde de Nederlander Johan Grijzenhout in dit land. Weinig buitenlanders legden zo’n parcours af.

Vandaag/woensdag speelt Club Brugge tegen KV Oostende. Aanstaande zaterdag komt KV Kortrijk uit tegen Cercle Brugge. Vandaar deze verwijzing? Omdat het hier om vier clubs gaat waarbij Johan Grijzenhout als trainer werkte. Zes verenigingen die nu in 1A spelen, had de Nederlander onder zijn hoede. Samen met nog twee andere, KAA Gent en Waterschei, intussen KRC Genk. Daarnaast trainde Grijzenhout nog Lokeren, Eendracht Aalst, KFC Tielen en SK Roeselare.

Johan Grijzenhout was zes jaar assistent-trainer bij Ajax geweest toen hij in 1972 bij Cercle Brugge neerstreek. Hij woonde in een flat met uitzicht op het toenmalig stadion. Het voetbal liet hem nooit los. Grijzenhout, een gediplomeerde meubelmaker, ging op een brutale manier meteen de confrontatie aan met de moeilijke jongens, voor hem bestonden er geen privileges. Hij werd als trainer geboetseerd in de zeer grimmige en directe sfeer die toen bij Ajax heerste. Het duurde een hele tijd voor hij zichzelf corrigeerde en leerde dat hij soms zijn principes opzij moest zetten. Bij Club Brugge was hij bijvoorbeeld een botsing met Walter Meeuws, de libero van de nationale ploeg, niet uit de weg gegaan toen hij die na de komst van de Hongaar László Bálint naar het middenveld overhevelde. Zeer tegen de zin van Meeuws. In zijn derde periode bij Cercle Brugge haalde hij topschutter Josip Weber geregeld voortijdig naar de kant. De Kroaat was voor hem een bron van ergernis. Tot hij besloot om eens langdurig met hem te praten en erachter kwam dat Weber te veel naar zijn vrouw luisterde.

Vaak in zijn carrière werd Grijzenhout voortijdig de laan uitgestuurd. De eerste keer gebeurde dat bij Lokeren, zijn tweede Belgische club. Daar lag de Nederlander slecht bij de supporters. Zijn huis stond in de buurt van het supporterscafé van Roland Ingels, een populaire rechtsachter die hij niet opstelde. Op een ochtend deed zijn vrouw de deur open en zag aan de deurklink een strop hangen. Dat was een enorm drama.

Johan Grijzenhout kon altijd leven met de onzekerheden van zijn vak. Na ieder ontslag volgde snel een nieuwe aanbieding. De Amsterdammer had in België een uitstekende reputatie verworven. Spelers roemden hem om zijn verrassende, vaak innoverende aanpak. Grijzenhout was een meester van de variatie en de improvisatie. Hij probeerde op training telkens creatief te zijn en iets uit te dokteren. Vaak waren het invallen van het moment. Grijzenhout wilde trainingen aantrekkelijk maken en spelers boeien. Jan Ceulemans noemde hem de beste trainer onder wie hij werkte. En dat ofschoon hij Ceulemans in zijn periode bij Club Brugge aanvankelijk op de bank zette omdat hij vond dat die te gemakkelijk wegzakte als de ploeg niet draaide.

Alles bij elkaar werkte Grijzenhout als trainer 23 jaar in België. Alle aanbiedingen uit Nederland sloeg hij af. Hij was bijvoorbeeld twee keer actief bij KAA Gent, ook al kwam het in zijn eerste periode tot een aanvaring met voorzitter Albert De Meester. Toen er over een contractverlenging werd gesproken, stonden beiden met getrokken messen tegenover elkaar omdat De Meester er Grijzenhout van beschuldigde het publiek tegen hem te hebben opgezet. Vier keer ook werkte hij bij Cercle Brugge, de vereniging waar zijn Belgisch avontuur begon.

Johan Grijzenhout doorkruiste als trainer het hele land. Toen hij in 1995 zijn carrière beëindigde keek hij tevreden terug, ook al had hij nauwelijks van de smaak van de top mogen proeven. Of het zou bij Club Brugge moeten zijn waarmee hij in 1980 de titel pakte, met fraai voetbal waarin de oprukkende flankverdedigers Jacky Debougnoux en Gino Maes optimaal werden gebruikt. Een paar maanden later werd hij ontslagen na een slechte competitiestart waarin er, na een Europese uitschakeling tegen Basel, thuis met 0-7 werd verloren van Standard. Toen keerden de belangrijkste spelers zich tegen hem.

Zijn eigen weg heeft Johan Grijzenhout altijd bewandeld, de rechtlijnigheid en consequentie die er bij Ajax met de paplepel werd ingegoten, was een soort indoctrinatie. Ook al durfde hij zichzelf als trainer op de vingers te tikken en wist hij dat je soms voor een andere benadering moest kiezen om de spelers in je greep te krijgen. Vorige maand, op 18 december, overleed Johan Grijzenhout. Vier dagen voor zijn 88e verjaardag.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content