Meneer Samatta

Met een gemiddelde van bijna één goal per match begin dit seizoen is Mbwana Aly Samatta potten aan het breken. Dat wekt bewondering en hoop bij zijn Tanzaniaanse landgenoten. Op 7200 kilometer van hier lopen ze rond met truitjes van Genk.

Op mooie dagen biedt het eiland Bongoyo, drie kilometer lang, net voor de kust van Tanzania, een onvergetelijke aanblik. In hotel Ramada, gelegen in een wat afgelegen wijk aan zee, kun je je maar moeilijk een beeld vormen van het echte Dar es Salaam, de hoofdstad van Tanzania. Gelukkig is er nog het personeel. Op het einde van de dag, wanneer het strand en de zwembaden verlaten zijn, oogt de plek nogal leeg. Op de tv in de bar worden de Premier Leaguematchen van het voorbije weekend heruitgezonden, maar niemand interesseert zich daar echt voor. Vanavond krijgt de Europa League voorrang en daarbij is het vooral de smartphone die zijn werk doet, met biepjes die elke goal uit Genk-Brøndby signaleren, wedstrijd in de play-offvoorronde van de Europa League. Van achter zijn toog praat de barman met luide stem tegen een klant. ‘ Samatta heeft al twee keer gescoord’, zegt hij verheugd. Het bijvullen van ons glas biedt de ideale gelegenheid om een babbel te beginnen over voetbal, waar Jones Ambrose heel wat van afweet. ‘In België ken ik wel enkel Genk’, bekent de barman. ‘Ik probeer zoveel mogelijk de evolutie van Samatta te volgen. Ik ben ervan overtuigd dat hij nog veel hoger mag mikken.’ En hij is niet de enige die dat vindt.

Reclame

In het noorden van de Tanzaniaanse hoofdstad hangt de ene na de andere immense affiche van spelers uit de Premier League. Eden Hazard, Harry Kane, maar vooral Paul Pogba en Romelu Lukaku, want Manchester United is de club nummer één in Oost-Afrika. Mbwana Aly Samatta hangt ook tussen deze wereldsterren en maakt vanop zijn affiche reclame voor een energiedrank. ‘Het is heel duur om iemand op zo’n reclamebord te zetten’, bevestigt Michael Mophat, journalist bij Sikia Sauti TV. ‘Maar Samatta levert gegarandeerd return op. Hem op zo’n affiche tegen een bal te zien trappen, maakt de mensen trots.’ En dus zijn er genoeg gegadigden voor het merk Samatta.

In juni 2017, na zijn beslissende goal tegen Lesotho (1-1) in de kwalificaties voor de Afrika Cup 2019, maakte de bank DTB, die erg actief is in Oost-Afrika, van de aanvaller van KRC Genk zijn ambassadeur voor zes maanden. Compleet met contract, foto’s en een affichecampagne. Op dat moment wist de Tanzaniaanse rapper Darassa nog niet dat zijn clip Muziki, waarin hij jongeren aanmoedigt om iets van hun leven te maken ‘zoals Samatta’, meer dan 12 miljoen keer bekeken zal worden. En met de tijd wordt het er allemaal niet minder op. De Belg Patrick Aussems, die enkele weken geleden werd aangesteld als coach van Simba SC, profiteert ook van de goede prestaties van Samatta. ‘Ik spreek over zijn succes om mijn jonge spelers te doen inzien dat sommigen onder hen genoeg kwaliteiten hebben en dat het volstaat dat een buitenlandse club in hen gelooft opdat ze hetzelfde leven zouden kunnen leiden.’ Voor de sterren van het land is de carrière van Samatta echt een voorbeeld om te volgen. Ook voor de marketing van Genk trouwens. In de lente van 2017 vertelde commercieel directeur Stephan Poelmans dat er sinds de komst van Samatta enkele maanden ervoor al 5000 shirts met zijn naam verkocht waren. Een populariteit die makkelijk te verklaren valt door de Tanzanianen.

Geen schandalen

‘Mbwana Samatta heeft heel veel charisma, is een leidersfiguur voor onze jeugd en een bescheiden persoon. We hebben met hem samengewerkt om onze slogan te promoten: Good Bank, Safe Bank, My Bank. Daarmee willen we tonen dat onze bank jonge talenten steunt en een hart heeft voor voetbal.’ Karibu Sana, woordvoerder van de DTM Bank, windt er geen doekjes om wanneer hij het heeft over de redenen voor de samenwerking met de Tanzaniaanse voetballer. Op sportief vlak heeft de speler de ideale achtergrond: vier keer kampioen van Congo, winnaar en topschutter van de Afrikaanse Champions League in 2015 met TP Mazembe en verkozen tot beste Afrikaanse speler die dat jaar op het continent zelf speelde. Die bekroning leverde hem trouwens een cadeau op van de president van Tanzania, een groot voetbalfan: Samatta kreeg van hem een lap grond met een luxueuze villa. Als eerste Tanzaniaan die in een Europese profcompetitie terecht kon, is de Genkenaar een fenomeen in zijn land, waar voetbal enorm belangrijk is.

En de man weet zijn pr wel te verzorgen. ‘Wanneer hij terug in Tanzania is, loopt hij niet rond met een dikke nek zoals sommigen weleens doen wanneer hun carrière in de lift zit’, onderstreept Michael Mophat. ‘In het verleden hadden we in Tanzania Mrisho Ngasa. Hij was goed, hij ging testen bij de Seattle Sounders en speelde zelfs een vriendschappelijke wedstrijd met Manchester United. Maar hij had gedragsproblemen. Zodra hij met vakantie was, bezocht hij nachtclubs, ging hij met vrouwen om en veroorzaakte hij ophef. Het is nu afgelopen met hem.’ Samatta kent die geschiedenis en wil niet dat het met hem zo afloopt. Met Aly geen schandalen! ‘Voor velen is Samatta meer dan een voetballer, het is een icoon, een nationale held’, benadrukt Wallace Karia, de voorzitter van de Tanzaniaanse voetbalbond. ‘We zijn zeker dat zijn prestaties een grote impact zullen hebben op het land: het bewijst dat Tanzanianen ook buiten het land kunnen uitblinken. We werken nauw samen met Samagol om de komende generaties te inspireren.’

Filantropisch ambassadeur

In Dar Es Salaam staat het nieuwere Tanzania National Main Stadium vlak bij het oude Uhuru Stadium, alsof het zo zijn respect wil betuigen aan zijn voorganger. Het nationale stadion, dat in 2007 werd ingehuldigd en (officieel) 60.000 plaatsen telt, ontvangt over enkele maanden de Afrika Cup voor de U17. We bezoeken het eind augustus en een deel van het organisatiecomité maakt net een inspectieronde door de infrastructuur. Het punt dat hen op dit moment bezighoudt is niet al te lastig: het gaat erom wat de beste manier is om de beker op zijn sokkel te plaatsen wanneer de spelers het veld betreden.

Geprangd in zijn taxi heeft de genaamde Ramjunior weinig aandacht voor het bouwwerk. In schabouwelijk Engels vertelt hij met een van buiten geleerde speech dat hij van Samatta houdt. Na de sportieve redenen van die adoratie is de taxichauffeur iets specifieker: ‘Hij geeft geld aan kleine ploegen in Tanzania.’ Samatta is dus niet alleen getalenteerd maar ook filantropisch? Tijdens zijn laatste vakantie hier in het land organiseerde de Racinger alleszins een wedstrijd met vrienden en bekende mensen, waarvan de opbrengst naar ‘educatie en de ontwikkeling van het land’ ging.

‘Ook al willen we de regering steunen in haar inspanningen of de onderwijsstandaard van het land te verhogen, we willen toch ook de mensen amuseren die naar de match komen kijken’, zei Samatta daar toen over.

Geluksbrenger

Shaffif Dauda, programmadirecteur en journalist voor de Tanzaniaanse groep Clouds Media, vertelt met veel plezier dat elke goal van Samatta door bijna heel het land gevierd wordt. ‘Jammer genoeg is er maar één kanaal dat de Belgische eersteklassewedstrijden uitzendt, wat de mogelijkheden beperkt om die live te volgen. Maar van zodra de fans horen dat hij goed gepresteerd heeft, haasten ze zich om zijn goals te bekijken.’ De eerste keer dat Shaffif Dauda Samatta interviewde in Congo, had die twee maanden lang niet gescoord. ‘Ik bracht hem geluk, want na mijn bezoek aan hem vlogen de ballen er weer in’, lacht de journalist.

Hetzelfde verhaal bij zijn aankomst in Genk: Samatta vindt zeven, acht wedstrijden de weg naar het doel niet. Van de weeromstuit neemt Dauda zijn telefoon: ‘ Hey man, ik ben jouw geluksbrenger, ik kom af zodat je weer kunt scoren!’ Niet veel later landt Dauda in België en in de eerste match die hij bijwoont, tegen Brugge, mag Samatta invallen en scoort hij. De Genkse goalgetter geeft natuurlijk een interview en Dauda profiteert ervan om een kleine documentaire te maken over de infrastructuur van Genk, om de mening van het bestuur over Samatta te vragen en om het nieuwe leven van de aanvaller in België in beeld te brengen.

‘Er is elke dag wel een interview met hem’, overdrijft Michael Mophat van Sikia Sauti TV. ‘Alle journalisten, alle Tanzanianen volgen Samatta op de sociale media om te weten wat hij aan het doen is.’ Kort na de transfer van de aanvaller naar KRC Genk, kreeg de Facebookpagina van de club er in één klap 7000 likes bij. In de straten van Dar Es Salaam kun je weleens een bus tegenkomen met de foto van de goalgetter en het logo van Genk, of jongeren zien rondlopen met het shirt van de Limburgers en de naam ‘Samatta’ erop. Een stunt gearrangeerd door de fanpagina van Samatta op Instagram, maar ook door Shaffif Dauda. ‘Na mijn eerste bezoek aan België belden veel mensen me om te zeggen dat ze een shirt wilden. Voor mijn tweede reis heb ik geld ingezameld om vijftig stuks te kopen.’

Aan de telefoon heeft Patrick Aussems toch enig voorbehoud wat de populariteit van Samatta betreft. ‘De Tanzanianen zijn erg fier, zelfs mijn spelers, want hij is de enige die echt doorbreekt in het buitenland en dat straalt af op het hele land. Maar ik heb voor Samatta nog niet hetzelfde fanatisme gemerkt als voor de plaatselijke clubs. Als je met een Tanzaniaan over voetbal praat, zal het in 60 procent van de gevallen over Simba gaan, in 39 procent over Yanga en één procent over Samatta.’ Hier te lande stijgt de rivaliteit tussen de twee historische clubs inderdaad boven alles uit.

Naar de Afrika Cup?

Zowel bij een verplaatsing ergens in de jungle als bij de derby in het nationale stadion brengen Simba en Yanga duizenden mensen op de been. Daarentegen speelt de nationale ploeg van Tanzania (momenteel nummer 140 op de FIFA-ranking) voor drie man en een paardenkop. ‘De ploeg is nochtans voor de helft samengesteld uit spelers van Simba en voor de andere helft spelers van Yanga, plus Samatta’, merkt Aussems op. ‘Maar aangezien de resultaten er niet zijn, steunt het volk de Taifa Stars niet echt.’

Volgens sommigen zijn er nochtans veranderingen op til. Te beginnen bij Emmanuel Amunike, de nieuwe Nigeriaanse bondscoach van Tanzania. ‘De goeie vorm en de motivatie van Samatta kan gemakkelijk afstralen op de andere spelers van de nationale ploeg en dat kan essentieel worden voor ons’, vertelde de trainer aan ESPN. ‘Wanneer hij komt, brengt hij zijn ervaring, zijn ideeën en zijn motivatie mee, die de andere spelers moeten aanvullen.’ Als aanvoerder en voorbeeld moedigt Samatta zijn landgenoten aan om hun kans te wagen buiten Tanzania om nieuwe mogelijkheden te creëren. ‘Door wat hij zegt, zijn er voor het eerst negen spelers bij de nationale ploeg van Tanzania gekomen die bij buitenlandse clubs spelen, in Marokko, Egypte, Zuid-Afrika, Botswana en zélfs Spanje ( ShabanChilunda bij Tenerife, nvdr)’, klopt Shaffif Dauda zich op de borst.

Een bewustzijn dat heilzaam is op een moment dat Tanzania zich opmaakt om beslissende wedstrijden te spelen met het oog op kwalificatie voor de Afrika Cup. En het publiek volgt. Begin september, toen Dauda vliegtuigtickets wou kopen om de Taifa Stars te gaan aanmoedigen in Oeganda, bleek tot zijn stomme verbazing alles uitverkocht. ‘Te veel Tanzanianen hadden besloten om hun ploeg te gaan steunen. Ook dat is volgens mij een gevolg van de impact die Samatta heeft: hij heeft succes in Europa en wanneer hij terugkeert naar Tanzania, moedigt hij de mensen aan om voor de nationale ploeg te komen supporteren. Daar zie je het gevolg van.’ En soms wordt er zelfs in overdreven, zoals je kunt zien op een internetfilmpje waarin Michael Mophat de bewegingen en de doelpunten van Samatta vergelijkt met die van Lionel Messi. ‘Een manier om nog meer aandacht voor hem te genereren’, verdedigt Mophat zich. ‘En we hebben er goeie hoop op dat hij op een dag beter zal worden dan de Argentijn.’ Jones Ambrose is dus bijlange niet de enige.