Maandenlang had Francky Dury zijn spelers ingepompt dat ‘niets onmogelijk is’. Geen loze woorden, want alleen een lucky tegengoal weerhield hen ervan om datgene waar te maken wat iedereen voor onbereikbaar gehouden had. En dat was allerminst toeval. Een terugblik op een wonderlijk seizoen.
Woensdag 27 februari 2013. Voor de topper tussen Zulte Waregem en Anderlecht laat Francky Dury een motivatiefilmpje op zijn groep los. Fragmenten uit de film The Gladiator, gemixt met ‘best of‘-beelden van elke speler. En met als slot een quote: ‘Answer on the pitch!‘ Een verwijzing naar de twijfels die in de pers waren gerezen over de rekbaarheid van het Essevee-elastiek. Stilaan moet die toch knappen, klonk het. En zeker op Anderlecht, zonder de geschorste Mbaye Leye en Junior Malanda.
Begeesterd door het filmpje én met een welomlijnd, tactisch plan – via een overbevolkt middenveld Biglia lamleggen en Kouyaté en Nuytinck via infiltraties dol draaien – zetten de complexloze bezoekers paars-wit meesterlijk vast. In de 72e minuut beloond met de 0-1 van Franck Berrier. Dury glundert: the answeron the pitch is gegeven, het succes is géén toeval. “Vanaf toen geloofden we dat we iederéén konden kloppen”, aldus een speler.
Flash forward naar vorige zondag. Op afzondering in Zaventem geeft Francky Dury goed twee uur voor de ultieme titelconfrontatie tegen Anderlecht zijn spelers drie opdrachten mee: “Geniet ervan. Speel met lef. En durf te voetballen, op ónze manier.” Waarop hij nogmaals het Gladiatorfilmpje bovenhaalt.
Alweer rendeert zijn aanpak: na een prachtige combinatieaanval kopt Jens Naessens in de 58e minuut de 0-1 binnen, op de wijze die Dury had gewild. Het Vanden Stockstadion staat perplex, maar slaakt even later een gigantische zucht van opluchting wanneer Lucas Biglia met een gelukje gelijkstelt. Zulte Waregem dringt nog aan, maar moet uiteindelijk zijn titeldroom opbergen. The impossible heeft het net niet kunnen waarmaken, al krijgen de Esseveespelers voor zo veel gladiatorenmoed een warm applaus en een opgestoken duim van het thuispubliek. Dury, trots: “Net zoals op Club Brugge… Een mooier compliment kun je niet krijgen.”
Hecht team
Felicitaties voor een mirakelseizoen waarin Zulte Waregem tot ieders verrassing bijna tien maanden lang een hoog niveau haalde. Gestoeld op een strakke organisatie, hoge pressing en vlot omschakelings-/combinatievoetbal, waarbij elke schakel perfect wist wat hij wel en niet moest doen en zich zo optimaal kon ontplooien. Dé grootste kwaliteit van Dury: zien hoe iemand progressie kan maken, dat er ook uithalen, en zo, via specifieke richtlijnen, een hecht team smeden. Een methodische werkwijze die nooit veranderd is. Getuige daarvan het rapport dat de Trainer van het Jaar na elke match opstelde, waarbij hij elke speler een cijfer van één tot drie gaf – van matig tot heel goed – en het totaal omzette in een teamscore, met 75 procent als de norm. Een onvoldoende heeft hij zijn ploeg niet vaak moeten geven…
Het verschil met vroeger, de ‘kasseileggersperiode’ van de fusieclub? Toen creëerde Dury als chef-kok met eenvoudige boerenkoolingrediënten (de Van Nieuwenhuyzes van deze wereld) een smakelijke schotel, het voorbije seizoen beschikte hij over delicatessen als truffels en kaviaar (Hazard, Malanda, Berrier, Leye, Conté…) die hij in een driesterrengerecht omtoverde. Met dezelfde kunde en passie, maar met een meer persoonlijke, menselijke aanpak. Dury was immers “getransformeerd van een trainer naar een coach”. Een people manager die evenveel belang hechtte aan het speltechnische als aan de mind – getuige daarvan die motivatiefilmpjes – en zelfs ín de douche zijn vooral jonge spelers ging knuffelen.
Opvallend hoe lovend zij over Dury als mens praatten. Conté sprak over “een tweede vader”, Malanda vond bij hem steun na het uiteenspatten van zijn droomtransfer naar Fulham, Verboom en Godeau vertelden over een trainer bij wie ze altijd terechtkonden… En misschien het meest typerend: hoe Thorgan H. vorige donderdag, na zijn penaltygoal tegen Club, het hele veld overstak om zijn coach in de armen te vliegen.
Een trainer die ook rustiger, spontaner en relaxter werd. Kenmerkend waren zijn vreugdesprongen en gebalde vuisten na elke goal, terwijl hij vroeger amper een kik gaf. Toen hij met Zulte Waregem kampioen werd in tweede klasse, stond Dury zelfs een minuut na affluiten al in de kleedkamer. Dat is nog altijd het geval, maar na de 5-2 tegen Club Brugge liep hij het hele veld af om iedereen te omhelzen. Ook zijn ‘We pakken ze één voor één’-speech was veelbetekenend, al excuseerde hij zich in de perszaal voor de emotionele ontlading waar hij zelf van geschrokken was – ook dat is Dury.
Nog opvallend: hoe neutraal hij elke match analyseerde, zelfs afgelopen zondag, ook kalm antwoordde op netelige vragen, en weigerde, zij het soms met een cynische ondertoon, commentaar op de refs te geven. De egelstelling waarin hij zich vroeger bij kritiek terugtrok, liet hij achterwege. Deels bewust. Want: zijn imago is en blijft belangrijk – dat zal nooit veranderen. Dat hij in bijna elk interview over de ‘nieuwe Dury’ vertelde, is heus geen toeval. Het beeld van ‘de flik’ moest hij dringend van zich afschudden, besefte de West-Vlaming, die daar ook in slaagde en zichzelf beter dan ooit verkocht.
Identiteit
Imagebuilding of niet, zijn aanpak leidde tot een successtory die niet berustte op toeval, maar op een uitgekiende strategie. Al in april 2012, nadat hij Essevee uit het degradatiemoeras gehaald had, schrijft Dury die neer in een visietekst. Met als bottom line: “Zulte Waregem moet zijn identiteit terugvinden.” Niet meer met de semiprofs van weleer, maar met talentvolle, vooral Belgische jongeren. Het klinkt CEO Patrick Decuyper als muziek in de oren, al houdt Zulte Waregem zich daarna vrij gedeisd op het transferfront. Met Berrier en Leye heeft het al twee (dure) verloren zonen teruggehaald en pas eind augustus zullen de topclubs hun overbodige talenten makkelijker lossen – een slimme tactiek, zo blijkt later. Toch aarzelt Decuyper geen seconde wanneer hij begin juli Junior Malanda gratis kan weghalen bij Rijsel.
Ondertussen legt Dury in de voorbereiding de conditionele fundamenten waar zijn spelers tot diep in play-offs de vruchten van plukken. Opvallend: niet met twee, zoals vroeger, maar met één stevige training per dag. Ook de maanden erna houdt conditietrainer Bram De Winne het evenwicht belasting/belastbaarheid en de blessurepreventie scherp in de gaten, geholpen door zijn coach die veel vrije dagen inlast – ook later, in aanloop naar de play-offs. Met resultaat: Dury kan het hele seizoen op een bijna volledig fitte en fysiek enorm sterke spelerskern rekenen. Dat laat hem toe de zo gekoesterde automatismen in zijn team te slijpen.
Een eerste mentále boost krijgt Zulte Waregem al op de eerste speeldag, 0-1 op Standard. Mede dankzij een sublieme Franck Berrier belandt Essevee in een positieve spiraal waar het niet meer zal uitdraaien. Gesterkt ook door de zet die het op 30 augustus doet: bij Chelsea huurt rood-groen Thorgan Hazard (19), en een dag later bij Anderlecht de linksvoetige verdedigers Bruno Godeau (20) en Bryan Verboom (21). De eerste twee, en later ook Godeau, worden vlug vaste pionnen op het schaakbord van Dury, die toegeeft dat zelfs hij verrast is door hun snelle ontwikkeling. Hetzelfde geldt voor Junior Malanda, de 18-jarige granietblok die hij op de negende speeldag tegen Lierse voor het eerst als verdedigende middenvelder aan loopwonder Jonathan Delaplace koppelt. Een meesterzet, want beiden blijken een complementaire buffer voor de stabiele verdediging, die op 30 competitiematchen slechts 29 goals incasseert. Dat zowel doelman Sammy Bossut, Davy De fauw als Karel D’Haene in de reguliere competitie geen minuut missen, als Nederlandstaligen (met ook nog Steve Colpaert) elkaar perfect verstaan en ook individueel hun allerbeste niveau halen, is daar niet vreemd aan.
Even cruciaal is ook de rol van D’Haene, Ólafur Skúlason, Leye, en zeker kapitein De fauw naast het veld. Als lijm tussen de Vlaams- en Franstaligen en als begeleiders van de jongeren. Al zijn die laatste – zo prijst ook Dury hen dikwijls – op zich al hongerig, gedisciplineerd en mentaal evenwichtig. Mede dankzij psycholoog Steven Op’t Roodt is negatieve stress zelden een factor. Dat blijkt ook wanneer Zulte Waregem op 4 november met glans zijn “eerste grote test” (dixit Dury) doorstaat op Club Brugge, waar het als competitieleider Georges Leekens de doodsteek geeft (0-1).
Nieuwe ambitie
Een nieuw sleutelmoment volgt wanneer Essevee met de billen bloot gaat in de beker tegen Racing Genk (0-5). Dury draait echter meteen de knop om en pept voor de competitiematch tegen datzelfde Genk, vier dagen later, zijn spelers mentaal weer op. Met, jawel, ook toen al een ‘bestof‘-filmpje. “Ik wilde hen tonen: jongens, dít zijn jullie. Niet die ploeg die met 0-5 werd vernederd.” Het slaat aan, want het combinatievoetbal dat Zulte Waregem die zondag op de mat brengt, is tóp: 3-2. Dury stelt de ambitie bij: linkerkolom wordt play-off 1. En wanneer het rood-groene elastiek ook na Nieuwjaar blijft rekken, past de coach zijn langzaam opgebouwd stappenverhaal opnieuw aan: de tweede plaats.
Die houdt Essevee tot aan de play-offs probleemloos vast. Zelfs de terugval van Malanda en vooral die van Berrier blijken geen probleem, aangezien Hazard zich na de winterstop als de nieuwe generaal van de Gaverbeek opwerpt en ook anderen hun niveau nog optrekken. Tot voldoening van de coach, die benadrukt dat zijn team niet alleen van Berrier (en ook Leye) afhangt.
Fysiek en mentaal bijzonder fris stapt Zulte Waregem in de play-offs. Analisten jutten Dury op om titelambities uit te spreken, maar hij houdt vast aan een derde stek en wil (nog) niet te ver vooruitkijken. Want hij heeft altijd al met háálbare kortetermijndoelstellingen gewerkt. “Het moet nú in orde zijn, niet over zes weken”, aldus Dury, die er zo in slaagt de immense druk te managen. Al tonen ook zijn spelers een bewonderenswaardige mentale veerkracht: na de mokerslag tegen Standard (3-4), met twee buitenspelgoals, lijkt Essevee in de touwen te handen. Lijkt, want de dag erna richt kapitein De fauw, in naam van de groep, zich tot zijn coach: “Trainer, wij zijn bestolen, maar wees gerust: dit blijft niet hangen.”
En dat blijkt: voortgestuwd door een nieuw filmpje van Dury – gebaseerd op motivatiespreuken van de legendarische American footballcoach Vince Lombardi – tikt Zulte Waregem Club Brugge helemaal zoek, met drie wereldgoals van Leye (3-4). Drie dagen later gaat ook Anderlecht eraan: 2-1. Het zelfvertrouwen bereikt het zenit en dat schreeuwt Leye in dit magazine kordaat uit: “Wij worden kampioen!”
Overmoed lijkt het, na een nederlaag op Standard, een tactische misrekening van Dury tegen Racing Genk (0-4), het veelbesproken penaltyincident tussen Berrier en Leye en een belabberde eerste helft op Lokeren (2-0). Toch titelstress? Maar na een wake-up call van Dury, die Berrier in de kleedkamer laat, herrijst de rood-groene feniks opnieuw. Het vervolg is bekend: Club Brugge gaat kopje onder in de Gaverbeek (5-2), maar de paars-witte horde ligt drie dagen later net een paar centimeter te hoog.
Veel vragen
Heen en weer geslingerd tussen ontgoocheling en trots zullen Francky Dury en CEO Patrick Decuyper de komende maanden met veel nuchterheid en realisme moeten waken over de voorzetting van hun succesvol jeugdproject (en de ongetwijfeld flink gestegen inkomsten). Niet makkelijk, want op dit moment zijn de vragen een pak talrijker dan de antwoorden. Kunnen zij het succesteam samenhouden, aangezien veel teams azen op Hazard, Malanda en Delaplace? Als dat trio vertrekt, slagen ze er dan in om nieuwe toptalenten binnen te halen? (Er zou al gesproken worden met Engelse topclubs) Wordt het spanningsveld tussen kroonjuwelen Leye en Berrier ontmijnd? Zullen ook Dury en Decuyper, die het voorbije seizoen al af en toe botsten, dezelfde weg blijven bewandelen als het volgend seizoen eens minder loopt? Wat met de ’technische coördinator’ die Decuyper had aangekondigd, maar waar zijn coach het nut niet van inziet? Waar wordt in augustus Europees gespeeld? En vooral: raakt het stadionproject eindelijk gelanceerd? – cruciaal als Essevee binnen x aantal jaar een definitieve stap richting Belgische top wil zetten, mét alleen zelfopgeleide jongeren (de grote droom van Decuyper).
Zoals elke nieuwkomer aan de top wacht dus ook Zulte Waregem een aartsmoeilijke opdracht: bevestigen of geconfronteerd worden met de onvermijdelijke ‘vorig jaar’-vragen. Aan Dury en Decuyper om ervoor te zorgen dat ze die nooit hoeven te beantwoorden.
DOOR JONAS CRETEUR
Fysiek en mentaal bijzonder fris stapte Zulte Waregem in de play-offs.
