Nooit, zegt gewezen wereldkampioen Tostão als we hem bellen voor zijn analyse, was een Braziliaanse ploeg zo snel klaar met zijn huiswerk. Tostão: “Het handelsmerk van Scolari met deze ploeg is snel druk zetten om zo vlug mogelijk een doelpunt te maken. Tiqui-taca hoef je niet te verwachten, eerder mata-mata – in zo weinig mogelijk tijd naar de andere goal is het credo. Om zelf de counter te vermijden worden in balverlies twee lijnen van vier man zeer dicht tegen elkaar geplaatst. Op die manier is er snel druk op de bal en belet men de tegenstander lange passes te geven. WK-wedstrijden vandaag zijn tactische wedstrijden waarin je ook de tactiek van de ander probeert lam te leggen.”
Kwetsbaar vindt Tostão de ploeg op de flanken. ” Hulk is niet de populairste, maar op zijn werk valt niks af te dingen. Hij helpt Dani Alves zeer goed. Aan de andere kant is het anders. In theorie start Oscar centraal en Neymar links, maar beiden switchen veel, zodat Neymar dicht bij Fred kan spelen in het centrum. Dat maakt Marcelo als linksachter soms kwetsbaar.”
Tostão is niet onder de indruk van het opbouwende voetballende vermogen van zijn ploeg. De centrale verdedigers, zegt hij, kunnen te weinig uitvoetballen. Daar wordt in Brazilië weinig nadruk op gelegd. “Dat kan straks een handicap zijn.”
De twee vleugelbacks zijn offensief, maar klein. Tostão: “Dat zie ik ook als een probleem. Als zij op voorzetten vanaf de flank naar binnen moeten knijpen, wil het in kopduels wel eens fout lopen. Zo slikte Barcelona, dat met Alves en JordiAlba zo twee types heeft, al wat goals.”
Brazilië mist, op Neymar na, cracks, vindt de gemiddelde Braziliaan. Tostão lacht: “Ach, er zijn twee soorten Braziliaans voetbal. Dat van de competitie, en dat van de Seleção, en het ene heeft niks met het andere te maken. Tot voor de Confederations Cup hadden we geen hoge pet op van onze nationale ploeg, maar een jaar geleden lieten ze zien dat ze hun voet kunnen zetten naast de grote landen. Dat zal straks ook zo zijn. Het zijn niet altijd de cracks die sterke teamprestaties afmaken.”
Hij lacht met de nostalgische zielen die zijn team – de wereldkampioen van 1970 – uitroepen tot het beste WK-team ooit. Tostão: “Het is anders dan vroeger. Niet beter, niet slechter, maar anders. Vroeger had je op het WK een confrontatie tussen de Europese manier van voetballen – en daarin was er ook nog eens een onderscheid tussen het atletische noorden en het technische zuiden – en de Zuid-Amerikaanse. Dat is het voetbal van het verleden. Die tijd is voorbij, mijn tijd.
“Nu is het allemaal hetzelfde. De uittocht van onze beste spelers, vaak al op zeer jonge leeftijd, heeft onze Seleção sterker gemaakt, tactisch en organisatorisch naar het niveau van de andere landen getild. Maar tegelijk speelt ook de macht van de grote landen, die overal de beste spelers weghalen. De beste Nederlanders, Fransen, Belgen, Spanjaarden, Brazilianen,… zitten allemaal bij dezelfde ploegen. Trainers kopiëren elkaar, je krijgt dezelfde aanpak, dezelfde tactiek. En binnen die aanpak zijn er steeds minder cracks die het verschil maken. Brazilië heeft er maar één, Neymar. Argentinië heeft Messi en jullie hebben EdenHazard. Als je negatief bent, kan je zeggen: het is allemaal eenheidsworst, zo’n WK. Maar als je positief bent, zeg je met mij: dit toernooi is een uitdaging. Wat maakt straks alsnog het verschil? De fysiek, de mentaliteit, de groepsgeest, de tactiek… of toch weer het individu?”
