De diamant is het voornaamste exportproduct van Israël. Zo ook drievoudig Euroligawinnaar Gur Shelef, geslepen diamant uit Tel Aviv en nu blinkend in de vitrine van de Antwerp Giants.
Begin vorig seizoen kreeg de basketbalclub van ’t stad een Israëlisch tintje. Eerst tekende de gereputeerde coach Arik Shivek een contract en niet lang daarna kondigde het nieuwe bestuur van de Antwerp Giants de komst van diens landgenoot Gur Shelef aan. Een wonderbaarlijke transfer. Shelef (33) is een grote naam uit het Europese basketbal en dat zeggen we niet zomaar : won zeven Israëlische landstitels, zeven landsbekers en driemaal de Euroliga (de Champions League van het basketbal) met het oppermachtige Maccabi Tel Aviv. Drukte als aanvoerder zijn stempel op en naast het veld, zowel bij Maccabi als bij de Israëlische nationale ploeg, waarvoor hij 115 interlands afwerkte. Dat iemand van dergelijk kaliber in de Belgische competitie komt spelen – ook al is hij intussen de dertig gepasseerd -, is alsof morgen Paul Scholes na ettelijke successen met Manchester United aan de poorten van ’t Kiel staat om een shirtje van Germinal Beerschot te passen.
De omvangrijke Joodse gemeenschap in Antwerpen bleek uiteraard niet vreemd aan de keuze die Shelef maakte om na zijn verlopen contract bij Maccabi naar België te verhuizen. Sportief manager van de Giants, Pat Viroux, bevestigt dat : “Ik weet niet wat Shelef bij Maccabi verdiende, maar hij wist goed genoeg dat onze normen lager liggen. Shelef kon naar vele andere buitenlandse clubs, maar hij koos voor het comfort van zijn gezin.” De Israëlische ster tekende voor twee jaar, dat betekent dat zijn contract na dit seizoen afloopt. “We haalden spelers die ons binnen de twee jaar naar de play-offs moesten leiden, voorlopig zitten we op schema, dus zijn we op alle vlakken tevreden over Shelef. Maar over een contractverlenging wordt pas na dit seizoen gepraat. Of we al dan niet Europees spelen, zal veel bepalen”, aldus Viroux.
De tol van de roem
Zeven jaar speelde hij in het geel-blauw van de Europese grootheid Maccabi Tel Aviv, waarvan de laatste drie als aanvoerder van de ploeg. Zijn beginperiode bij Ramat-Gan en Galil Elyon (waar hij in 1996 tot Speler van het Jaar uitgeroepen werd in Israël) meegerekend, komt Gur Shelef daarmee aan twaalf jaar topbasketbal. Genoeg, zo vindt hij zelf : “Eén jaar bij Maccabi telt voor drie jaar bij eender welke andere club. Ik voel dat mijn lichaam uitgeput is na al die jaren. Ik heb Europacups gewonnen, titels gevierd en meer dan honderd keer voor de nationale ploeg gespeeld, daar kan ik tevreden mee zijn. De druk in Tel Aviv is immens. Bijna elke wedstrijd kijken tienduizend mensen op je handen. Bovendien stelt Israël op het sportieve vlak niet zo veel voor, dus als je dan een Europese topclub als Maccabi Tel Aviv in je land telt, gaat zowat alle media-aandacht daarnaar uit. De Final Four in 2005 werd door vijftig procent van de gezinnen live bekeken op televisie. Ik ben een rustig mens, dus het verveelde wel eens dat ik op straat altijd aangestaard werd. Daarom doet het zo deugd om hier in Antwerpen zonder zorgen met mijn vrouw te kunnen shoppen. Ik kan hier zelfs op het gemak een shirt passen zonder dat de mensen mij begapen. In Tel Aviv moest ik altijd en overal opletten op wat ik deed of zei. De meeste mensen dromen ervan beroemd te zijn, maar geloof me : soms kan het te veel zijn.”
Ook het lichaam wilde niet meer zo mee. Door onder meer een steeds zwakker wordende rug miste Shelef een hoop wedstrijden en verzeilde hij vaker dan hem lief was op de bank bij Maccabi. Hij sloot dat hoofdstuk nog wel af met een Euroligabeker, die hij als aanvoerder de lucht in mocht steken, maar écht schitteren ? Neen, dat was er niet meer bij. “Ik had wat aanvaringen met de coach en besloot dat het beter was om naar het buitenland te vertrekken”, vertelt Shelef op een rustige maar gedecideerde toon. “Ik kreeg aanbiedingen uit Spanje en Griekenland. Kon zelfs grof geld verdienen in Rusland, maar, sorry, ik ben niet het type profspeler dat ergens een buitenlands avontuurtje beleeft en zijn vrouw en kinderen thuis laat. Ik hoorde het gerucht waaien dat Arik Shivek coach zou worden van Antwerp en dus nam ik contact op met hem. Een manager heb ik immers nooit gehad, enkel mijn neef, een advocaat, staat me nu en dan bij tijdens contractbesprekingen.
“Eerst geloofde Shivek niet dat ik naar België wilde komen. But why not ? ! Het geluk van mijn gezin stond voorop. Door de grote Joodse gemeenschap hier zou de aanpassing vlot verlopen. Mijn vrouw zou zeker niet alleen zitten en mijn zoon en dochtertje konden naar een goede school, waar ze Vlaams leren. Als zij blij zijn, ben ik dat ook.”
Een onherkenbare Jood
Met zijn ruim achttienduizend Joden in het stadscentrum, zijn dertien synagogen en talrijke Joodse scholen kent Antwerpen de hoogste concentratie orthodoxe Joden in Noord-Europa. Volgens officiële cijfers is 85 procent van hen – o cliché – aan de slag in de diamant- of banksector. De Antwerpse Jodengemeenschap geldt bovendien als zeer gesloten. Shelef kan ervan meespreken … “Wanneer Israëlische vrienden van me op bezoek komen, schrikken ze zich rot : zijn we hier in Jeruzalem, or what ? ! Echt waar, de typische Joden die je op straat ziet, met hun lange zwarte kleren en vlechtjes, zijn de diepreligieuze Joden. Ik voel weinig verwantschap met hen. Zo ken ik er trouwens maar enkelen, de meesten spreken niet eens Hebreeuws. Nochtans kreeg ik die opmerking vaak te horen toen ik hier pas arriveerde. Ja, natuurlijk speelde de aanwezigheid van de vele Israëli’s een belangrijke factor in mijn transfer, maar dat wil niet zeggen dat we daarom allemaal diepgelovig zijn. Ik bid hoogst zelden en mijn keppeltje draag ik enkel op vakanties of voor speciale gelegenheden. De meeste Israëli’s zijn zoals jij en ik, je zou ons niet herkennen tussen de Belgen op straat. Wij zijn even vrij als jullie om te beslissen wat we doen of niet doen. Niemand dwingt ons tot iets.”
Gur Shelef is een intelligente man. Verheft zijn stem zelden. Hanteert een droge humor als ontwapeningsmechanisme. Ook wanneer we hem vragen om toch even de huidige situatie te schetsen in zijn verwarde en door terrorisme geteisterde thuisland. Voor de gemiddelde Belg een ver-van-mijn-bedshow, voor het gezin Shelef tot voor kort een dagelijkse realiteit. “Mijn vrouw durfde de bus niet te nemen, omdat dat het favoriete doelwit was van terroristen. Hup, vijftig mensen in een keer opgeblazen. De laatste jaren bleef het – gelukkig – rustig in Tel Aviv, maar je was toch altijd op je hoede. Overal werd je gefouilleerd, in elk restaurant, in elke shopping mall. Op den duur raakte je dat gewoon. Maar ondanks alles blijft Tel Aviv voor mij een van de mooiste vijf steden ter wereld. Het is er relatief veilig en het ligt niet in een oorlogsgebied. Nu is er wel de onrust in Libanon, dat op drie uur rijden ligt van Tel Aviv, waardoor veel Libanezen naar de stad vluchten. Voor velen het beloofde land, want je kan er elke dag van de week feesten. Sommigen begrijpen niet dat het leven er gewoon zijn gangetje gaat, maar wat kan je anders doen : thuis zitten en wenen ?”
Hij neemt er een dikke rode viltstift bij en begint gebieden te tekenen op het witte bord dat anders dienstdoet als tactisch bord van de coach. “De echte problemen liggen in Jeruzalem, daar zit de situatie vast : iedereen claimt de stad voor zich. De Palestijnen en de diepgelovige Joden. Ik geloof niet in die religieuze en historische gronden, ik geloof in het belang van de mensen. Eigenlijk zou het evident moeten zijn : elke staat geeft een stukje van zijn principes op en er heerst vrede … maar ja …
“Ik was zelf nogal links geïnspireerd, eerder toegeeflijk tegenover de Palestijnen, maar de laatste jaren merk je dat Hamas, hun extremistische groepering en aanhangers van het terrorisme, weer aan belang wint en dus uit tegenreactie ben ik weer wat naar het centrum opgeschoven. In Tel Aviv blijft het kalm, maar in de grensgebieden ( tekent weer op het bord, nvdr) heerst er constante onrust. De Palestijnse bevolking verhuist voortdurend en telkens wordt ze gevolgd door een heel Israëlisch leger dat hen omsingelt. Een zeer complexe situatie, helaas.”
Uitzonderlijk speldoorzicht
Laten we dus maar weer over basketbal en de Antwerp Giants praten : ook complex, zij het iets minder dwingend. Antwerp miste vorig seizoen op een haar na de play-offs, vooral Shelef kreeg daarbij toch een deel van de kritiek over zich. Want ijzersterk begonnen en meteen zijn klasse getoond tijdens de eerste maanden, maar nadien samen met de hele ploeg weggezakt. Mede door, alweer, kleine kwaaltjes en een zwakke rug. Tijdens de zomer onderging de Israëlische topspeler een schoonmaakoperatie aan de enkel, waardoor hij geen al te beste voorbereiding kon neerzetten. Aan zijn talent en meerwaarde hoeft echter niet getwijfeld. Slimme passes, tactisch doorzicht, de mentaliteit van een kampioen en een verwoestende drive naar de basket : ziedaar het gamma van Gur Shelef. Pieter Loridon, die zijn aanvoerdersband vorig jaar afstond aan Shelef, verklaarde : “Shelef is de slimste speler die ik ooit bezig zag.”
“Ik dacht steeds dat iedereen het spel doorzag zoals ik,” pikt Shelef daarop in, “maar gaandeweg besefte ik dat ik iets meer zag dan een ander, want anderen begrepen me niet altijd.” Je ziet hem ook constant richtlijnen geven aan medemaats. “Ik praat veel, soms te veel, vraag maar aan de coach … ( grijnst) Maar je kan toch zien dat bepaalde spelers al vooruitgang boekten in vergelijking met vorig jaar ? Bij Maccabi lag dat anders, daar was ik omringd door de beste spelers in Europa. En de beste coach ( Pini Gershon, nvdr). Dan moet je niet te veel meer uitleggen.
“Als kind wil je natuurlijk veel scoren, maar sinds ik prof werd, heb ik me nooit meer met statistieken beziggehouden. Ik speel voor een langdurig contract bij een team, voor werkzekerheid, en die krijg je enkel wanneer je het team vooruithelpt. Alleen dan wil een manager dezelfde groep bijeenhouden.”
Dit jaar lijken de Antwerp Giants klaar voor de stap naar de top. De ploeg van vorig seizoen werd bijeengehouden en zelfs versterkt, de nieuwe Lotto Arena, die plaats biedt aan 5500 fans, wordt op 14 maart aanstaande geopend. Nu enkel nog de play-offs halen … Dan zal Antwerp eenzelfde dip als in maart van vorig jaar moeten vermijden en dat net met een loodzwaar programma voor de boeg : Bergen, Bree, Oostende, Aalstar, Charleroi. Shelef, met al zijn ervaring, relativeert : “Wij móéten niets. Drie jaar geleden stond Antwerp nergens, vorig seizoen ging het beter en misten we nipt de play-offs, en nu zetten we weer een stapje vooruit. We leerden bij. Niet vergeten dat het voor mij vorig seizoen een nieuwe situatie was : in België kan iedereen van iedereen winnen, je moet elke wedstrijd geconcentreerd zijn. In de Israëlische competitie torent Maccabi boven alles en iedereen uit. Het vergde een mentaliteitswijziging om van een team dat altijd wint over te stappen naar een team dat soms wint. Het voordeel van deze Giants is het ploegspel en de motivatie. Hopelijk houden we dat zo tot het einde.”
En daarna ? “Dan zien we wel weer,” glimlacht Shelef, “misschien stop ik ermee.” S
door matthias stockmans
