Hij is het nieuwe fenomeen van Frankrijk. Zo verbluffend gemakkelijk speelt hij met de bal aan de voet. Portret van een ster in wording.
De Fransen, sinds de wereldbeker van 1998 en het afscheid van Zinédine Zidane verstoken van idolen, hebben mogelijk hun nieuwe held gevonden. Met de generatie van 1987 kenden ze nooit succes – door een aantal uitspattingen, de staking in de bus (op het WK 2010 weigerden de spelers van de bus te komen om aan de training te beginnen), de verwijten van Samir Nasri. Ze leken overhoop te liggen met hun voetballers. Nu daarentegen klampen ze zich plots weer vast aan hun ploeg.
Sinds twee jaar proberen les Bleus veld te heroveren. Maar het zijn niet de weinig vriendelijke Karim Benzema of ideale schoonzoon Hugo Lloris die de supportersharten kunnen winnen. De fans zijn massaal overstag aan het gaan voor het nieuwe troetelkind van les Bleus: Paul Pogba. Hij kan alles met een bal, is zelfs nog geen 22 en speelt voor Juventus. Of momenteel toch nog, want hij heeft zo veel talent dat de grootste clubs tijdens iedere transferperiode om hem vechten. Juventus, dat ervan droomt zijn vroegere glans te herstellen, hield tot nu toe stand, maar iedere supporter van de Bianconeri weet dat de strijd op voorhand verloren is. Op een dag zal Pogba vertrekken, in de overtuiging dat de club uit Piëmont niet het kader (en loon) biedt dat overeenstemt met zijn talent.
De Fransen zijn sinds twee jaar dol op hem. De Engelsen kunnen nog altijd niet begrijpen hoe Alex Ferguson een dergelijk juweel kon laten vertrekken en hopen dat Pogba terugkeert naar hun land. De grote clubs in Spanje (Real en Barcelona) hebben van hem een prioriteit gemaakt. Ook Duitsland heeft hem in het vizier genomen, in aanloop naar Juventus-Dortmund in de Champions League. De Italianen hebben hem bij wijze van spreken gisteren pas geadopteerd en vereren hem vandaag al als een heilige. Ze klampen zich aan hem vast en zien in deze goudklomp de absolute ster van het calcio. “Hij is een NBA-speler met Braziliaanse voeten”, schreef La Gazzetta dello Sport. De voetbalwereld is het erover eens: hij is een van de tien grootste sterren van deze sport. Maar wie is Paul Pogba, samen met Antoine Griezmann en Raphaël Varane het symbool van de nieuwe Franse golf, echt?
Twee culturen
Pogba is allereerst het Frankrijk van vandaag. Het multiculturalisme, de voorsteden, de opleidingscentra die mensen uit hun roots wegrukken. Pogba is een mengeling van Guinee, Parijs, Roissy en Le Havre. Van zijn Guinese ouders heeft hij natuurlijk zijn huidskleur geërfd, maar ook zijn verknochtheid aan de Afrikaanse cultuur.
Maar we mogen hem niet herleiden tot zijn roots. In tegenstelling tot zijn oudere (tweeling)broers, die ook voetbal spelen (in Crawley Town en Saint-Etienne) en geboren zijn in Guinee, is Paul Pogba nooit ingegaan op de roep van de Guinese selectie en koos hij zonder aarzelen voor het shirt van Frankrijk, waar hij het levenslicht zag.
Voor hem begint Frankrijk in Roissy, in de Parijse rand. Niet het Roissy van de luchthaven. Maar het andere: Roissy-en-Brie. Daar is het dat het gezin zich vestigt bij aankomst uit Guinee. Daar ook krijgt hij de bijnaam ‘Paul de octopus’, vanwege zijn lange tentakels van benen, en begint hij op zijn zesde te voetballen bij US Roissy. Volgens zijn vader is het meer met zijn broers dat hij leert voetballen dan in de club. Door met oudere jongens om te gaan ontwikkelt hij zich sneller.
Doordat hij groter is dan zijn meeste maats, groeit hij in de club algauw uit tot de beste. Toch wordt hij geweigerd in Clairefontaine, waarop hij naar de buren van Torcy vertrekt. Daar blijft hij slechts een jaar tot hij uitwijkt naar Le Havre. Hij is dan veertien en heeft al het karakter om tegen de stroom in te gaan, want in 2007 veroorzaakt hij een kleine storm door Le Havre AC te ruilen voor Manchester United, dat hem 15.000 euro per maand biedt. De Engelsen weigeren een vergoeding te betalen, maar Le Havre slaagt er uiteindelijk in een minnelijke schikking te treffen.
Manchester United
Wanneer hij Le Havre inwisselt voor Manchester United, denkt hij zijn thuishaven te hebben gevonden voor meerdere seizoenen. Met jonge spelers bij United gaat het als volgt: ofwel breken ze dankzij hun talent de poort open naar de eerste ploeg, ofwel verdwijnen ze in het voorgeborchte van de lagere afdelingen. Maar ze worden niet gratis getransfereerd naar Juventus terwijl ze het grootste talent van de Academy zijn. Dat is nochtans wat met Pogba gebeurde. Door de schuld van Alex Ferguson, die hem niet kon doen begrijpen dat hij op hem rekende. Maar ook door zijn eigen ongeduld. Overtuigd van zijn talent voelde hij zich klaar voor de eerste ploeg. Ferguson had een andere mening. “De trainer rekende op mij, maar liet me niet spelen en zei dat ik te jong was: ‘Jouw uur komt nog.’ Maar het is niet gekomen. Ik was ongeduldig.” Dat hij drie maanden na zijn overstap naar Juventus zal beginnen open te bloeien, geeft de octopus nochtans gelijk.
Niet meer dan een kwestie van timing. Want Ferguson zou nooit om het talent van de jonge Fransman heen hebben gekund, zo opzienbarend was het. “Toen ik hem destijds zag, zei ik bij mezelf: ‘Wauw'”, zegt Ryan Tunnicliffe, zijn vroegere ploegmaat in de Academy en vandaag bij Blackburn. Pogba’s doelpunt tegen Derby County bij de U18 is nog altijd een hit op YouTube (158.000 views). In die tijd is hij al kapitein en leidt hij de jonge Red Devils naar de overwinning in de FA Youth Cup door onderweg Chelsea te verslaan (6-3).
“De eerste keer dat hij met ons meetrainde, stak hij erboven uit in de elf tegen elf. Hij deed wat hij wou met de bal, linkervoet, rechtervoet. Iedereen was onder de indruk”, vertelde generatiegenoot Michael Keane (vandaag bij Burnley) aan Four Four Two.
Anderhalf jaar later breekt octopus Paul de poort open naar de eerste ploeg van Juventus, op weg naar de Italiaanse scudetto. En sindsdien houdt niets hem tegen. Claudio Marchisio heeft de gevolgen moeten ondergaan van de orkaan Pogba, die zijn plek vond aan de zijde van veteraan Andrea Pirlo en dynamiteur Arturo Vidal. Juve heerst over Italië en Pogba won al twee titels (en is op weg naar zijn derde), twee supercups, de trofee van beste jonge speler tijdens de voorbije wereldbeker en was dit jaar bij de 23 genomineerden voor de Ballon d’Or. Een succesvolle ontwikkeling, zoals hij had voorzien maar die hem toch ook verbaast. “Ik ben verrast, ja, het is heel snel gekomen. Ik had dat niet gedacht”, verklaarde hij in L’Equipe na zijn eerste maanden als titularis bij zijn club in Turijn.
Ambitie te over
Pogba belichaamt ook volkomen zijn generatie: spelers die, net als de Rode Duivels, voor niets bang zijn en hun ambitie laten zien. “Mijn doel is om de beste te zijn op mijn plaats, vervolgens de beste in Europa en uiteindelijk de beste ter wereld”, zegt hij zonder aarzelen. Zijn ambitie gaat nochtans niet gepaard met een bovenmaats ego. In de Franse ploeg en bij Juventus luistert hij naar verluidt naar de anderen, en zelfs in de jeugdrangen, waar hij een klasse beter was dan zijn ploegmaats, voerde hij niet het hoge woord en liet hij zich alleen maar door zijn talent gelden als leider. Toen hij bij Juventus zijn plaats al had verworven, toonde hij evenzo veel respect ten aanzien van nieuwkomer Nicolas Anelka, die door de club werd gehuurd. “Ik ben een ancien vergeleken met hem, maar zag toch zijn respect. Dat was ontroerend”, verklaart de voormalige spits van de Franse ploeg.
Om zijn ambities waar te maken rust Pogba niet op zijn lauweren. Hij heeft werkkracht en weet de juiste kennissenkring op te bouwen. Hij beschikt over een advocaat, een man die zijn communicatie regelt, een luxeconciërge, een diëtiste, een persoonlijke fysieke trainer en een vaste masseur. Voor de wereldbeker volgde hij een maand lang een fysiek programma van telkens één tot anderhalf uur boven op zijn trainingen met Juve.
Want Pogba is inmiddels meer dan een talent. Hij heeft een marktwaarde en een lichaam waarover men moet waken. Vorig seizoen speelde hij meer dan zestig wedstrijden na elkaar en kon hij geen lange vakantie nemen, aangezien hij op het WK in Brazilië zat. Terwijl hij het jaar voordien ook al geen rust had gekregen, toen hij het WK U20 won.
Vacuüm gevuld
Ook al speelde hij nooit in de Ligue 1, vandaag heeft Frankrijk hem leren kennen en aanbidden. “Hij kwam op een moment dat er een vacuüm was en hij heeft dat gevuld”, verklaart Michel Denisot, de vroegere voorzitter van PSG. “Met zijn onvermurwbare vertrouwen in zichzelf en in zijn bestemming heeft hij les Bleus, opgehitst door de gebeurtenissen des levens en… met de bus, weer gekalmeerd”, schreef France Football vorige week in een aan hem gewijde special. “Voor de media belichaamt hij de heropleving van les Bleus“, besluit Pierre Mankowski, selectieheer van de U20.
Hij is dus de vaandeldrager van les Bleus, zelfs al presteert hij bij de Franse ploeg nog niet zoals bij Juventus. “Hij is vanzelfsprekend een buitengewone speler, maar hij doet nog niet alles goed”, vindt Vincent Duluc, journalist bij L’Equipe. “Net als Varane is hij zodanig talentvol dat hij nog een tikkeltje naïef is. Ook al heeft Frankrijk zijn beste match op het WK tegen Zwitserland gespeeld, zonder Pogba, men weet dat de ploeg hem niet kan missen. Maar men beseft dat vooral telkens als hij een zwak moment heeft. Dan is de Franse ploeg verstoord.”
Rest ons nog hem te typeren. Hij speelt te laag om te worden vergeleken met legendarische nummers tien als Zidane of Michel Platini en te aanvallend om te worden beschouwd als een verdedigende middenvelder. “Dat is wat sterk is aan Pogba: hij vindt een nieuw type speler uit”, aldus de vroegere nerazzurroBenoît Cauet. Een soort hybride voetballer, technisch maar laag op het veld (een beetje zoals Pirlo), in staat om te verdedigen en aan te vallen in dezelfde actie, zoals de box-to-boxspelers Frank Lampard en Paul Scholes, en met het aangeboren gevoel voor leiderschap, zoals Didier Deschamps.
“Hij schudt mooier voetbal uit zijn voeten dan Patrick Vieira“, analyseert Duluc. “Daartegenover is hij niet bekwaam nog maar de helft van de ballen van Vieira te recupereren. Hij heeft geen fysieke impact op het middenveld. Hij is veeleer een vrije, controlerende dan een zuiver verdedigende middenvelder. Hij heeft ook ruimte nodig en moet met zijn gezicht naar het spel staan. Hij scoort inderdaad niet veel, maar wat hij met een bal doet, dat kon alleen Zidane in Frankrijk. Ik zie geen andere spelers in staat om met hem te wedijveren in termen van voetballend talent.”
“Hij heeft alles om helemaal aan de top te blijven”, voegt Anelka toe in France Football. “Het talent, het charisma, het gedrag. Hij zal twintig jaar op heel hoog niveau meegaan. Hij is een buitengewone speler, maar afgezien van wat hij op het veld laat zien, is het zijn maturiteit die mij opvalt. Tussen nu en Euro 2016 zal hij tot de top vijf ter wereld behoren. En daarna tot de grootste drie. In de Franse ploeg boezemt zijn aanwezigheid nu al angst in bij de tegenstander. Op een dag zal hij de kapiteinsband dragen. Dat is zijn leven, zijn bestemming. Op zijn plek loopt hij minder in de spots, zal hij niet gevraagd worden iedere wedstrijd goals te maken. Maar hij zal de sterke man van de ploeg zijn, diegene die het spel verdeelt en de beslissingen neemt.”
Antonio Conte, die hem in de professionele wereld heeft ondergedompeld en vandaag aan het hoofd staat van de Nazionale, spaart zijn lof niet voor zijn vroegere poulain: “Hij is een moderne middenvelder: sterk, snel en met een goed uithoudingsvermogen.” En bij wijze van besluit bevestigt zijn trainer Massimiliano Allegri: “Hij is al uitzonderlijk, maar ik ben ervan overtuigd dat hij nog een progressiemarge van dertig tot veertig procent heeft.” Genoeg om van hem ooit een van de beste spelers ter wereld, zo niet dé beste te maken. Roissy-en-Brie zal dan ter ere van hem een luchthaven kunnen aanleggen, de Roissy-Paul-Pogba.
DOOR STÉPHANE VANDE VELDE
“Tussen nu en Euro 2016 zal hij tot de top vijf ter wereld behoren. En daarna tot de grootste drie.” Nicolas Anelka
