Hamburger SV is de enige club die in 53 jaar nooit uit de Bundesliga degradeerde. Maar meer dan ooit stormt het de laatste jaren aan de boorden van de Elbe. Kortzichtigheid is de rode draad doorheen een opportunistisch beleid.
Gemiddeld om de vier maanden komt het bij Hamburger SV tot een belangrijke personeelswissel. De laatste voltrok zich net voor de jaarwisseling: nadat de samenwerking met sportief directeur Dietmar Beiersdorfer werd beëindigd, stapte de 68-jarige Heribert Bruchhagen als de nieuwe sterke man bij de club binnen. Gezonde verenigingen met gezonde structuren kunnen dat verwerken, maar juist daar wringt het bij Hamburg.
Dietmar Beiersdorfer, die tevens voorzitter was van de Raad van Toezicht, slaagde er nooit in de rust in de club te herstellen: in twee en een half jaar ontsloeg de ex-verdediger, die zijn tweede ambtsperiode in Hamburg sleet, drie trainers en gaf 52 miljoen euro uit aan nieuwe spelers. Sportief leverde het niets op: Hamburg redde zich in 2014 en 2015 slechts via barragewedstijden van de degradatie. Bij het ingaan van de winterstop staat de Noord-Duitse club op de zestiende plaats. De enige weg die verder werd ingeslagen is die richting de afgrond.
Of Bruchhagen, die eerder ook al bij Hamburg werkte, de sportieve kentering tot stand brengt en de schuldenberg van 90 miljoen euro kan afbouwen, is zeer de vraag. Heribert Bruchhagen straalt rust en integriteit uit, maar dat alleen zal niet volstaan. Zijn komst staat model voor het aanhoudende wanbeleid binnen de club. Ondanks het negatieve rapport was het eerst de bedoeling om Dietmar Beiersdorfer uitsluitend als sportief directeur te houden, maar die zag deze degradatie niet zitten. Zodat Bruchhagen voorlopig beide ambten gaat vervullen.
Het typeert de onmacht bij Hamburg. De voortdurende trainerswissels, de intriges in de verschillende bestuurslagen, het gebrek aan sportieve visie, de opportunistisch samengestelde selecties, het verhinderde welke vorm van continuïteit en stabiliteit dan ook. De afgelopen tien jaar stonden er in Hamburg liefst zeventien trainers voor de groep. Met steeds weer wisselende spelopvattingen, andere trainingsmethodes en voortdurende onrust tot gevolg. Dat gaf spelers een alibi om zich achter mindere prestaties te verschuilen. Ook naast het veld was het verloop groot. In november vorig jaar stapte communicatiedirecteur Jörn Wolf op, kort nadien gevolgd door marketingdirecteur Joachim Hilke.
Toch aanziet Hamburg zichzelf nog altijd als een topclub en worden er overtrokken salarissen betaald. Zo bedraagt de spelersbegroting dit seizoen 54 miljoen euro. Het sloeg diepe bressen in de financiële huishouding. Uiteindelijk werd Hamburg in de armen gedreven van investeerder en miljardair Klaus-Michael Kühne. In 2013 schoot de in transport en logistiek rijk geworden zakenman de club al eens ter hulp toen de licentie dreigde ingetrokken te worden. Later verwierf hij elf procent van de aandelen en kocht hij de stadionnaam. Kühne zou al honderd miljoen in de club hebben geïnvesteerd.
CHRONISCHE ONRUST
Tot sereniteit leidde dat niet aan de oevers van de Elbe. Hamburg heeft een complexe bestuursstructuur. Om meer greep te krijgen op het gebeuren benoemde de 79-jarige Kühne een directeur uit een van zijn bedrijven, Karl Gernandt, tot voorzitter van de Raad van Commissarissen. Dat maakt dat veel mensen iets te zeggen hebben en dat openlijk ook doen. In de diverse media krijgen ze daar een podium voor. Het is eigen aan Hamburg, waar bestuurders ooit vechtend over de straat rolden omdat ze het bij iedere beslissing oneens waren. Ze hadden stuk voor stuk lijntjes naar de hijgerige media. Dat zorgde voor chronische onrust. Die is nu nog altijd niet geweken. In een bestuur waar wantrouwen heerst, kan je moeilijk nieuwe fundamenten metselen.
Toch blijft Hamburg een grootmacht in het Duitse voetbal. De club draaide dit seizoen in de heenronde voor een gemiddelde van 52.523 toeschouwers. Het publiek is kritisch maar hondstrouw. Maar het denkt vooral terug aan de tijd dat hun club een trendsetter was in het Duitse voetbal. Het was Hamburg dat in 1978 voor het eerst een modern management invoerde. De voormalige topvoetballer Günter Netzer zette als manager de lijnen uit, hij zou die functie acht seizoenen uitoefenen. De club werd in die periode drie keer kampioen en won in 1983 de Europacup voor Landskampioenen. Netzer was het ook die in 1981 Ernst Happel naar Hamburg haalde. De Oostenrijker zou er zes seizoenen blijven en uitgroeien tot de meest succesrijke trainer uit de geschiedenis. Nadien stortte het rijk in. In 1987 werd met de beker de laatste prijs gepakt, hoewel Hamburg zich tussen 2000 en 2009 nog acht keer voor Europees voetbal kwalificeerde.
EEN DINOSAURUS
Ieder seizoen opnieuw is het in Hamburg herbeginnen. En telkens weer groeien illusies uit tot desillusies. Aanvankelijk leek er ook nu weer bezonnenheid te heersen bij HSV, een dinosaurus met zeven levens, naar het beeld van Mascotte Hermann, die voor iedere wedstrijd als een dino door het Hamburgse stadion mag huppelen.
Maar ook nu bleek het om een ijdel voornemen te gaan. Toen Hamburg na vijf wedstrijden op de zestiende plaats stond, werd trainer Bruno Labbadia ontslagen. Nochtans had Labbadia een mirakel gerealiseerd: toen hij in april 2015 in Hamburg arriveerde, stond de ploeg troosteloos op de laatste plaats. Het spel was zo belabberd dat niemand nog in de redding geloofde. Maar Labbadia, die als een concepttrainer geldt, hield HSV in de Bundesliga en parkeerde de ploeg vorig seizoen op de tiende plaats. Maar zijn boodschap sloeg nu niet meer aan. Toen HSV na vijf matchen op de zestiende plaats stond, werd hij opgevolgd door Markus Gisdol. Die was een jaar eerder bij Hoffenheim doorgestuurd. Geheel volgens de Hamburgse traditie kwam die overgang er niet geruisloos. Kapitein Johan Djourou liet zich na een 5-2-nederlaag op Borussia Dortmund meteen negatief uit over het 3-5-2-systeem waarvoor de nieuwe trainer had gekozen. Prompt werd hem de aanvoerdersband afgenomen.
Toch is het de verwachting dat Markus Gisdol, die op eigen vraag een contract kreeg tot het einde van het seizoen, de ploeg naar een veilige haven zal loodsen. Hoewel Hamburg op dit moment op een plaats staat die weer tot barragewedstrijden leidt met de nummer drie uit de Tweede Bundesliga, moet hij samen met Heribert Bruchhagen voor stabiliteit zorgen. Dat Hamburg in de laatste zes matchen voor de winterstop 11 punten pakte, wordt als een opsteker gezien in deze zo geplaagde club. Gisdol wil de hiaten die er in de verdediging zijn opvullen. Bij FC Köln werd de 30-jarige verdediger Mërgim Mavraj voor twee miljoen euro losgeweekt, anderen moeten volgen. Het komt eropaan een visie te ontwikkelen en een duidelijke voetbalidentiteit neer te leggen. En intussen moest Heribert Bruchhagen op zoek naar een nieuwe sportief directeur. De laatste vijf jaar zaten er op deze stoel al vier verschillende mensen. Zoals bijvoorbeeld de Deen Frank Arnesen, ex-speler van onder meer Anderlecht,die in 2011 zelfs scouts van Chelsea meebracht en een technisch directeur installeerde. Twee jaar laten mocht hij alweer opkrassen. Los daarvan is het doorgaans de sportief directeur die een trainer kiest. Maar in Hamburg wordt de omgekeerde weg bewandeld. Tenzij Markus Gisdol op het einde van het seizoen zou willen of moeten vertrekken. Hoe je tegen die achtergrond een spelfilosofie moet ontwikkelen die geldt als houvast en richtsnoer voor de komende jaren is onduidelijk.
MET GELD GOOIEN
Zo is er op voetbalvlak altijd iets te beleven in deze bruisende stad. Hamburger SV behoorde in 1963 tot de zestien clubs die de Bundesliga oprichtten. Sindsdien degradeerde de ene na de andere grondlegger. Zelfs Bayern München kan niet aan de status van Hamburg tippen, want dat trad pas in 1965 tot de Bundesliga toe.
Uli Hoeness, de intussen van alle zonden witgewassen voorzitter van Bayern, noemde Hamburger SV ooit de enige serieuze concurrent voor zijn club. Door de financiële mogelijkheden in de havenstad, het economisch draagvlak en het enthousiasme in deze metropool. Dat HSV zo diep is afgegleden past niet bij het beeld van een stad waar twee jaar geleden nog 42.000 miljonairs leefden. En ook elf miljardairs. In Hamburg wordt groot gedacht en in het oneindige gedroomd.
Maar het probleem is dat realiteit en kostencalculatie daarbij uit het oog worden verloren. Er wordt nu bijvoorbeeld een grote concertzaal gebouwd waarvan de bouwkosten aanvankelijk geraamd waren op 77 miljoen euro. Uiteindelijk zal het hele project 789 miljoen euro kosten, tien keer zoveel als begroot.
Met geld gooien, het zijn ook de kenmerken die de Hamburger Sport Verein kunnen worden toegedicht. Met steeds weer verkeerde inschattingen. Zo blijft de club zich verdrinken in zijn eigen tranen. En is Hamburg, met zijn 1,7 miljoen inwoners de op Berlijn na grootste stad van Duitsland, langzamerhand een verweesde voetbalstad. Naast HSV is er nog tweedeklasser FC Sankt Pauli, een cultclub die acht jaar in de Bundesliga uitkwam en meer gevoed wordt door verbondenheid dan door succes. Nu staat Sankt Pauli op de laatste plaats. Ook al speelt het iedere thuiswedstrijd voor 29.546 toeschouwers. Gewoon omdat het stadion niet meer plaatsen heeft. Maar St. Pauli is dan ook een speciale club waarvoor in Duitsland elf miljoen mensen een warme genegenheid voelen.
Niettemin: als Hamburger SV na ruim 50 jaar uit de Bundesliga zou degraderen en St. Pauli naar de derde Liga tuimelt, dan blijft er van dit voetbalbolwerk niets meer over. En dreigt Hamburg uit te groeien tot een stad verduisterd door rode lantaarns.
DOOR JACQUES SYS EN PETER WEKKING – FOTO’S BELGAIMAGE
De enige weg die Hamburger SV bewandelt is die richting de afgrond.
