Ooit onderdeel van de gouden generatie

Elf jaar geleden verliet Gary Kagelmacher (KV Kortrijk)zijn thuisland Uruguay om aan een odyssee door Europa te beginnen. Zijn eerste liefde blijft echter Danubio. Terugblik op zijn leven in Montevideo en zijn eerste voetbaljaren bij de op drie na grootste club in Uruguay.

‘Gevaar. Elektrische omheining.’ Het geel bordje dat het huis van de Kagelmachers siert, is het geliefkoosde afschrikmiddel van een gemiddeld gezin in de wijk Mercado Modelo-Bolivár, maar het maakt allang geen indruk meer op doorgewinterde inbrekers uit Montevideo. De laatste jaren is de straat waar Yenina en Rodolfo Kagelmacher al 46 jaar wonen – altijd op hetzelfde adres – in sneltempo aan het verloederen. Wanneer Rodolfo zich even buiten zijn huis waagt, lijkt het alsof hij aan profiling doet. Elke jonge man gaat door zijn scanner om er de potentiële kruimeldieven of zakkenrollers uit te halen.

Toen ik hem zei dat hij naar Real Madrid kon, geloofde Gary mij niet. ‘Mama, laat mij verder slapen’, zei hij.’ Yenina Kagelmacher

Wie het zich kan veroorloven, verschanst zich dus achter prikkeldraad, laat een stevig hek bouwen aan de voorgevel en schaft zich een waakhond aan. Negen jaar geleden kregen Yenina en Rodolfo Kagelmacher zo’n vlegel cadeau van hun zonen Dario en Gary. ‘Om ons te beschermen’, zegt Yenina. ‘We wilden eigenlijk niets weten van die hond. Ik ben pas bijgedraaid toen ik de naam mocht kiezen. We bekeken een wedstrijd van Real Madrid en het publiek scandeerde: ‘ Zizou, Zizou, Zizou!’ De hond begon luidkeels te blaffen en toen wist ik dat ik hem Zizou moest noemen. Als eerbetoon aan Zinédine Zidane, een speler van wie ik trouwens fan ben. Ik heb hem ooit van ver gezien toen ik Gary was gaan opzoeken in het trainingscentrum van Real Madrid in Valdebebas.’

De arbeiderswijk van weleer, in de jaren 50 een smeltkroes van Europese immigranten, zal straks onherkenbaar veranderen. De brandweer zal er binnenkort gehuisvest worden in een nieuwe kazerne, een van de grootbanken van het land wil hier haar hoofdzetel planten en de immense opslagplaatsen van de handelsmarkt voor groenten en fruit zal afgebroken worden en plaatsmaken voor moderne woonentiteiten met een groene bufferzone. In het ouderlijk huis van Gary Kagelmacher is de tijd stil blijven staan. ‘Ik ben 67 jaar geleden in dit huis geboren’, vertelt Rodolfo, wiens grootouders in de jaren 20 van de vorige eeuw Duitsland ontvluchtten en na een oversteek van de Atlantische Oceaan in Uruguay belandden. ‘Op termijn zullen we hier moeten vertrekken. Op onze leeftijd is het niet meer vanzelfsprekend om elke dag de trappen op en af te lopen. We moeten dus op zoek naar een bungalow. Gary heeft ons al vaak voorgesteld om te verhuizen. Hij vraagt dan: ‘Papa, hoelang willen jullie hier nog blijven?’ Maar we zitten hier goed. We hebben hier ooit met vier generaties samengehokt. Mijn grootmoeder, die Yenina Duitse gerechten als Spätzle heeft leren maken, mijn ouders en onze kinderen. We spraken hoofdzakelijk Spaans, maar mijn moeder sprak Duits met de kinderen. Via mijn zus die nog in Duitsland woont, konden we Duitstalige strips en tekenfilms bemachtigen. Ik heb mijn zonen naar de Deutsche Schule gestuurd. De school bestaat al 160 jaar en mijn ouders en ikzelf hebben er ook school gelopen.’

Gary Kagelmacher in actie bij KV Kortrijk, waar hij sinds vorig seizoen voetbalt.
Gary Kagelmacher in actie bij KV Kortrijk, waar hij sinds vorig seizoen voetbalt.© BELGA

OVERLEVEN OP COLA

Deutschland über alles ten huize Kagelmacher. Maar het is vooral voetbal dat het dagelijkse leven bepaalt. De kamer die Dario en Gary moesten delen, werd intussen omgevormd tot een klein museum met een mikmak van medailles, trofeeën en voetbalfoto’s van Gary. Het universiteitsdiploma van Dario vloekt met de rest. ‘Maar de oudste was ook geen onaardige voetballer’, beweert Yenina. ‘Tot we op zijn 15e van zijn trainer te horen kregen dat ze hem niet goed genoeg meer vonden om bij Danubio te voetballen. Danubio is héél elitair, ze willen alleen de besten houden. Het bestuur was bereid om een nieuwe club te zoeken voor Dario, maar zijn hart lag bij Danubio. Hij is dan maar handbal en rugby gaan spelen. En daarna had hij enkel nog oog voor zijn boeken. Na zijn studies aan de Georgetown University heeft hij snel werk gevonden in Washington in een organisatie gespecialiseerd in buitenlandse betrekkingen.’

Gary begint net als zijn broer bij Danubio te voetballen en hij zou er van zijn vijfde tot zijn achttiende rondlopen. De gelijkenissen met zijn vader Rodolfo zijn treffend: een stuurse blik, een indrukwekkende lichaamsbouw en de fysieke capaciteiten om twee wedstrijden na elkaar te spelen. Rodolfo had bij La Luz Fútbol Club en Institución Atlética Sud América, twee ex-eersteklassers uit Montevideo, de reputatie een beenharde verdediger te zijn. Op zijn 21e moest hij noodgedwongen stoppen door aanhoudende problemen aan zijn kruisbanden en meniscus. ‘Ik was op een veld iets gemener dan Gary’, zegt Rodolfo lachend. ‘Ik mocht mij dat ook veroorloven want er hingen in mijn tijd geen tien camera’s in het stadion die alles konden registreren. ( grijnst) Gary deed het van kindsbeen af op een propere manier, hij voetbalt als een generaal. Je mag het nakijken: hij wordt per seizoen hoogstens vijf keer met een gele kaart bestraft. Uiteraard gaf ik hem raad: hoe hij dekking moest geven, welke ruimte hij moest bespelen, enzovoort. Maar ik heb hem nooit gepusht om verdediger te worden. Hij is begonnen als middenvelder en door omstandigheden hebben ze hem achteraan gezet.’

Doorheen de jaren leert Gary Kagelmacher zijn rechtstreekse tegenstanders Lionel Messi, Ángel Di María en Sergio Agüero temmen.

In het seizoen 2006/07 gaan de deuren van het profvoetbal open voor de toen 17-jarige Gary. Ex-ploegmaat Nacho González (36), die later nog voor Standard zou voetballen, herinnert zich een introverte jongen die bijzonder leergierig was. ‘We trainden op verschillende locaties en als het traject het toeliet, pikte ik hem thuis op’, vertelt González, vorig seizoen nog actief bij Montevideo Wanderes. ‘Ondanks het leeftijdsverschil – we schelen zes jaar – was er een bepaalde chemie tussen ons. Wellicht omdat onze interessesfeer gelijk liep. Ik studeerde economie en voetbalde tegelijkertijd. Op dat moment was het vreemd dat voetballers een voetbalcarrière combineerden met hogere studies. Gary zat toen in zijn laatste jaar van het middelbaar. Ik weet nog dat hij mij tijdens de autoritten bestookte met vragen. ‘Welke oefeningen doe je na de training? Heb je een speciaal work-outprogramma voor thuis? Wat eet je?’ Hij was geïnteresseerd in het alledaagse leven van een voetballer en ik was de eerste maanden zijn persoonlijke gids.’

De kamer van Dario en Gary Kagelmacher werd omgevormd tot een klein voetbalmuseum.
De kamer van Dario en Gary Kagelmacher werd omgevormd tot een klein voetbalmuseum.

Voor de jonge tiener is het schipperen tussen het voetbal en de studies. Nu en dan vindt hij een gaatje in zijn propvolle agenda om met zijn broer te vissen of barbecuën op een domein dat toebehoort aan een achterneef. Het is zijn favoriete toevluchtsoord tijdens de schaarse vrije tijd die hij heeft. Op die momenten is het devies: tranquillo. Alles op zijn tijd. Op 25 november 2006 staat hij voor het eerst aan de aftrap tegen Liverpool, een match die op 3-3 eindigt. Gary komt dat seizoen nog drie keer in actie. González: ‘Hij speelde niet vaak. Daarvoor was hij nog te groen achter de oren en we hadden toen ook een sterk team. We wonnen zowel de Apertura als de Clausura en werden kampioen . Je kunt je inbeelden dat we dat seizoen vaak gefeest hebben. Maar hij dronk geen druppel alcohol. Zelfs op het afsluitende feestje na de laatste match van het seizoen deed hij niet gek. Hij heeft die nacht overleefd door cola en water te drinken. Volgens mij voelde hij zich niet op zijn gemak bij de andere spelers. Dat zou kunnen verklaren waarom hij zich terughoudend gedroeg. Maar in feite was hij altijd serieus. En hij keek vaak nors. Om hem te jennen, maakte ik de link met zijn Duitse afkomst. Met zijn blonde lokken en blauwe ogen zag hij er trouwens helemaal niet Uruguayaans uit. ‘Ga jij maar terug naar Duitsland’, zei ik dan om te lachen.’

MEESTER-STRATEEG

Begin jaren 2000 wordt Gustavo Ferrín, coach van de nationale U15, getipt over Gary Kagelmacher. De naam klinkt hem bekend in de oren: als jeugdcoach van Defensor had hij de verdediger van erfvijand Danubio al een paar keer live aan het werk gezien. De twee rivaliserende clubs hebben een enorm potentieel inzake jeugdopleiding, maar qua filosofie staan ze lijnrecht tegenover elkaar. Toen Ferrín Defensor verliet en voor de Asociación Uruguaya de Fútbol (AUF) ging werken, had hij de naam Kagelmacher al ergens in een notitieboekje gekrabbeld. ‘Ik ben de eerste coach die Gary heeft opgeroepen voor de nationale ploeg. In al mijn jeugdploegen, de U15, U17 en U20, was Gary net als EdinsonCavani, Luis Suárez, MartínCáceres en MathíasCardaccio titularis’, vertelt Ferrín.

Hij klopt zichzelf net niet op de borst terwijl hij aan zijn koffie nipt in een koffiehuisje in Ciudad Vieja, het oude stadscentrum van Montevideo. Terecht zo blijkt. Ferrín was destijds een van de gangmakers van een nieuwe leer binnen de voetbalbond. Hij wil af van de brutale Uruguayaanse verdedigers die tot bloedens toe hun tegenstander molesteren. Die agressiviteit is een typische karaktertrek in de Uruguayaanse maatschappij. ‘Ik heb de jongens geleerd om meer hun hoofd te gebruiken en hun emoties opzij te schuiven. Het heeft gewerkt. In 2007 hebben we met de U20 de fairplayprijs gewonnen in de Copa América.’

De Verlichting is een succes. En Kagelmacher heeft het perfecte profiel. Ferrín: ‘Gary was een chico met een hoge tactische intelligentie. Hij had de capaciteit om in een fractie van een seconde het spel te analyseren. Hij groeide niet op in een welgestelde familie, maar in tegenstelling tot veel van zijn leeftijdsgenoten heeft hij het geluk gehad om verder te kunnen studeren. Daardoor was hij bovengemiddeld intelligent. En hij bezat ongelooflijke leiderskwaliteiten. Cavani en Suárez waren echte goleadors en dat waren speciale gevallen. Ze konden met veel misbaar hun ongenoegen uiten. Gary was een denker. Een señor del campo. Hij was mijn strateeg op het veld en hij kon met weinig woorden een kleedkamer stil krijgen. Hij kon goed overweg met de discipline die ik had opgelegd. Als er een incident was geweest tussen de jongens, dan stond Gary helemaal onderaan mijn lijst met verdachten. Hij zou zich niet met zulke dingen hebben ingelaten.’

Gustavo Ferrín, Kagelmachers voormalige coach bij de Uruguayaanse jeugdelftallen: 'Gary was in tegenstelling tot Cavani en Suárez een denker. Hij was mijn strateeg op het veld.'
Gustavo Ferrín, Kagelmachers voormalige coach bij de Uruguayaanse jeugdelftallen: ‘Gary was in tegenstelling tot Cavani en Suárez een denker. Hij was mijn strateeg op het veld.’

Met de nationale jeugdelftallen van Uruguay neemt Kagelmacher een paar keer deel aan de Copa América. Slechts één keer komt Kagelmacher dicht bij toernooiwinst. In 2005 eindigt Uruguay op het WK U17 in Venezuela met hetzelfde aantal punten als Brazilië, maar ze worden genekt door het doelsaldo. Doorheen de jaren leert Kagelmacher wel zijn rechtstreekse tegenstanders Lionel Messi, Ángel Di María en Sergio Agüero temmen. De onderlinge duels met Brazilië, Argentinië en Uruguay zijn de meest beladen op het Zuid-Amerikaanse continent, maar Kagelmacher houdt meestal stand. ‘Ik maakte mij nooit zorgen om Gary wanneer hij tegen Brazilië of Argentinië moest voetballen’, zegt Ferrín. ‘Hij was niet de meest talentvolle speler van zijn lichting, maar tegen dat soort ploegen lag zijn rendement het hoogst.’

EUROPESE PLUNDERINGEN

In de zomer van 2007 mag hij naar het WK U20 in Canada. De voorbereiding loopt in het honderd – de spelers van Uruguay komen pas tien dagen voor het toernooi een eerste keer samen. Tegen het Spanje van Juan Mata en Gérard Piqué, dat ruim een maand samen op stage is geweest, wordt in de groepsfase 2-2 gelijkgespeeld. In de knock-outfase vliegen ze eruit tegen de Verenigde Staten. Het grote Real Madrid is Kagelmacher dan al op het spoor. De ‘gouden generatie’ wekt hoge verwachtingen in Uruguay en in twee jaar tijd wordt de basisploeg geplunderd door Europese scouts. Naast Kagelmacher (Real Madrid) emigreren ook Marcel Román (FC Genoa), Juan Surraco (Udinese), Cáceres (Villarreal), Cardaccio (AC Milan), Cavani (Palermo) en Suárez (Groningen) naar Europa. Uruguay maakt zijn naam waar als voetballand dat op jonge leeftijd spelers afstaat aan Europa. ‘Gary was al een tijdje aan het wachten op een voorstel uit Europa’, vertelt moeder Yenina. ‘Ik weet nog heel goed hoe de transfer van Gary naar Real Madrid tot stand is gekomen. Gary was aan het slapen toen ik telefoon kreeg van een makelaar. Volgens die man moest Gary om half één op de luchthaven van Montevideo staan om het vliegtuig te nemen naar Madrid. Gary geloofde mij niet. Ik hoor het hem nog zo zeggen: ‘Mama, laat mij verder slapen.’ Tot hij besefte dat ik het meende. Ik heb zijn vader, die toen aan het werk was, meteen op de hoogte gebracht. Die heeft zich bij zijn collega’s geëxcuseerd en is samen met Gary het vliegtuig op gestapt. Eigenlijk wilden we hem allemaal eerst zien slagen bij Danubio – de voorzitter heeft destijds alles geprobeerd om hem te houden – maar Gary kon het voorstel van Real Madrid niet laten liggen.’

De uitdagingen bij Real Madrid en in Europa schrikken Kagelmacher niet af. In al die jaren heeft zijn ex-coach Gustavo Ferrín hem slechts één keer zien verstijven van de schrik. ‘Veel jongens hadden een lichte vorm van vliegangst. Om hen gerust te stellen, vertelde ik dat ze niet moesten panikeren zolang het vliegtuigpersoneel rustig was. Tijdens de landing op de luchthaven van Peking waren er zoveel turbulenties dat het vrouwelijke cabinepersoneel zich heel nerveus gedroeg. Alle jongeren keken naar mij, maar ik herinner mij vooral de gelaatsuitdrukking van Gary. Je kon de stress aflezen van zijn gezicht. Hij dacht wellicht: wat nu? We hebben ondertussen zoveel met het vliegtuig gereisd dat Gary die anekdote wellicht is vergeten’, lacht Ferrín.

Ooit onderdeel van de gouden generatie

Gedwarsboomd door Godín en Lugano

Tot bij de U20 leek Gary Kagelmacher, een vaste klant bij de nationale jeugdploegen, voorbestemd te zijn om deel uit te maken van La Celeste. Na amper vier wedstrijden in de Uruguayaanse Primera División ruilde Kagelmacher zijn thuisland in voor Spanje. Maar met zijn keuze voor Real Madrid Castilla, de B-ploeg van de Koninklijke, gaf hij zonder het zelf te beseffen zijn internationale carrière de verkeerde wending. ‘Gary is te vroeg uit Uruguay vertrokken’, verzucht Gustavo Ferrín, zijn ex-coach bij de nationale jeugdelftallen. ‘Maar welke tiener zou neen gezegd hebben tegen Real Madrid? Dat Gary met Real Madrid B lang in derde klasse moest voetballen, heeft hem niet geholpen om een A-selectie te krijgen. Hij stond bovendien in de schaduw van Godín en Lugano, twee verdedigers en iconen van het Uruguayaanse voetbal die hetzelfde statuut hebben als Suárez en Cavani. Martín Cáceres, ook een van mijn spelers bij de U20, is in dezelfde periode naar Villarreal vertrokken ( hij werd meteen uitgeleend aan Recreativo Huelva en speelde daarna ook voor Barcelona, Juventus en Sevilla, nvdr). Hij is wel kunnen doorgroeien naar het A-elftal van Uruguay. Had Gary toen voor een kleine ploeg gekozen, dan speelde hij nu misschien bij de nationale ploeg.’

Nacho González gelooft niet dat Kagelmacher mentaal al afscheid heeft genomen van de nationale ploeg. ‘De vraag waarom hij nooit is opgeroepen, houdt hem bezig’, aldus González. ‘Hij is ontgoocheld dat hij nog geen enkele interland heeft gespeeld voor Uruguay. Hij had verwacht minstens één keer opgeroepen te worden. Bondscoach Oscar Tabárez kent hem. Zeker weten. Bij de bond kennen ze alle Uruguayaanse voetballers, waar ook ter wereld. Gary is nu 30 jaar. Aangezien hij zich goed verzorgt, zal hij het nog enkele jaren kunnen trekken. Maar waarom zou de bondscoach hem nu nog selecteren? Je weet maar nooit… Feit is wel dat je gemakkelijker in de nationale ploeg geraakt als je een verleden hebt bij een van de twee topploegen Peñarol of Nacional. In dat geval krijg je een duwtje in de rug van de supporters en de media.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content