Franck Ribéry (26) is deze zomer de meest besproken speler van Bayern München. De baltovenaar is een plaag voor iedere verdediger, maar bovenal iemand met een gebruiksaanwijzing.

Vijftig miljoen euro? Dat bedrag levert in het beste geval één been van Franck Ribéry op, meer niet.” Uli Hoeness, de manager van Bayern München is duidelijk. Geïnteresseerde clubs zullen met méér dan de hoofdprijs moeten komen om de Franse buitenspeler over te nemen. Real Madrid en Barcelona vechten verbeten om de handtekening van Ribéry, wiens hoofd door alle transferperikelen flink op hol is geslagen . Louis van Gaal kreeg bij zijn entree als hoofdtrainer van Bayern München direct te maken met een ongeleid projectiel dat zijn wens te vertrekken richting Madrid kenbaar maakte, dit vervolgens weer afzwakte en toen wegens blessures ontbrak in de eerste oefenduels. In het gunstigste (dan wel ongunstigste) geval blijft Van Gaal tot 31 augustus in onzekerheid over de toekomst van Ribéry.

Twee seizoenen heeft Ribéry achter de rug in de Bundesliga. Direct al bij zijn eerste officiële wedstrijd voor Bayern München, in juli 2007, heeft de 38-voudige international de harten van voetbalminnend Duitsland veroverd. In een tijdperk waarin creatieve voetballers een schaars goed zijn – vooral in de Bundesliga – wordt Ribéry alom beschouwd als de enige supervedette die onze oosterburen rijk zijn. Ferraribery was als vliegende flitser op de linker- en incidenteel rechterflank in 43 competitieduels goed voor zeventien goals en twaalf assists; vooral in het kampioensseizoen 2007/08 was hij de grote stuwende kracht van der Rekordmeister.

Franck Bilal Ribéry, de man die techniek met snelheid verenigt en daardoor een plaag is voor verdedigers. “De techniek heb ik als voetballer altijd al gehad. Aan mijn snelheid heb ik heel hard gewerkt. Nu heb ik meer kracht en spieren ontwikkeld. Het is mooi meegenomen als je over beide eigenschappen beschikt.”

Met terugwerkende kracht is de 25 miljoen euro die Bayern in 2007 betaalde voor de flankspeler een schijntje. Real Madrid betaalde immers onlangs 93 miljoen euro voor de Portugees Cristiano Ronaldo. Wat Bayern München betreft, is tachtig miljoen euro voor Ribéry een redelijke onderhandelingsprijs. Want of het nu Franz Beckenbauer, Karl-Heinz Rummenigge of Louis van Gaal betreft, ze zijn het erover eens dat de aanwezigheid van de Fransman vitaal is voor het succes van Bayern München.

Marktwaarde

Van integratie is echter weinig sprake bij Ribéry. Na twee Beierse seizoenen spreekt hij nog geen woord Duits en hangt hij erg aan zijn Waalse ploeggenoot Daniel Van Buyten, de enige selectiespeler die het Frans machtig is. Wel hebben zijn prestaties de marktwaarde van de intussen ook in de Franse ploeg tot arrivé uitgegroeide Ribéry tot grote hoogte gebracht. Het kan dus verkeren. Waar Ribéry tot 2006 nog een grote onbekende was in het topvoetbal, is hij nu Frankrijks hoop in bange dagen. Kenners hebben hem al in de voetsporen van Zinédine Zidane geschoven.

“Ik doe er alles aan om dat te rechtvaardigen”, zegt hij trots. “Maar Zidane blijft Zidane, een van de grootste voetballers ooit. Ik ben niet ontevreden, maar ik heb nog jaren nodig om in zijn voetsporen te treden. Maar mijn ontwikkeling is inderdaad snel gegaan, al ervaar ik die extra druk niet als last. Hoe belangrijk een wedstrijd ook is, mijn doel blijft hetzelfde: mezelf laten gelden, doelpunten maken en waardevol zijn voor het team. Ik ben niet zo’n moeilijk persoon … Ik speel gewoon op mijn instinct, tot dusver is dat altijd goed gegaan. Het belangrijkste is dat ik mijn natuurlijke manier van spelen mag handhaven: dribbelen, de tegenstander opzoeken. Eenmaal op het veld stel ik mezelf geen vragen. Daardoor voel ik nooit druk.”

Anno 2009 gaat nog altijd veel dank uit naar Jean Fernandez, de huidige trainer van AJ Auxerre. Hij haalde in de zomer van 2004 de toen nog als enfant terrible omschreven Ribéry van derdeklasser Brest naar FC Metz. Exact een jaar later, als hoofdcoach van Olympique Marseille, verloste Fernandez hem van Galatasaray, waar zijn loopbaan voor de zoveelste maal in het slop was geraakt. “Voor mijn carrière is hij heel belangrijk”, laat Ribéry weten. De oefenmeester, alom beschouwd als de spirituele vader van de international, herkende iets in hem wat niemand anders zag. Het talent was duidelijk, maar mentale kracht was een compleet ander verhaal.

Franck Ribéry was al 21 maar nog niet verder gekomen dan de clubjes Boulogne-sur-Mer, Alès en Brest, alle uitkomend in de derde voetbalafdeling van Frankrijk. In die periode blonk hij uit door kortstondige dienstverbanden, grotendeels het gevolg van ongedisciplineerd gedrag en ruzies. Zonder twijfel zou het leven van de eigenzinnige buitenspeler er zónder Fernandez heel anders hebben uitgezien. Nu de grootste clubs zich om hem verdringen is het nauwelijks voor te stellen, maar tot nog geen vijf jaar terug lonkte een somber leven in Boulogne-sur-Mer, zijn geboortestad. Ribéry heeft aan den lijve ondervonden hoe het is om deel uit te maken van de onderkant van de maatschappij. “Mijn doorbraak is bizar, de plaats waar ik nu sta, is onwezenlijk”, beseft hij. “Maar wel iets waarop ik heel trots ben.”

Deprimerend

Want krap zestien jaar oud had Ribéry alle hoop al opgegeven ooit prof te worden. Lille heeft de middenvelder dan na vier seizoenen weggestuurd van de jeugdopleiding. Wat rest is slechts een terugkeer naar het zware straatleven in Boulogne-sur-Mer. In de achterstandswijk Chemin-Vert, waar hij met zijn ouders woont, is het leven hard en zijn de perspectieven deprimerend. Dat hij op school niet te handhaven is, was voor Lille reden hem weg te sturen. Geregeld is de onstuimige en weinig gedisciplineerde Ribéry betrokken bij vechtpartijen. Daarnaast is hij niet vies van een drankje en een sigaretje.

“Achteraf was het niet zo’n goed idee om op jonge leeftijd uit huis te gaan”, blikt de flankspeler terug. “Misschien was ik lastig, maar een ruziezoeker ben ik níét. Het enige dat ik wilde, was respect. School was niets voor mij, ik wilde alleen maar voetballen. Na Lille verwachtte ik eigenlijk niet meer ooit nog prof te worden.”

Vervolgens keert Ribéry terug naar de club Boulogne-sur-Mer, waar hij voor 150 euro per maand voetbalt en zowaar het derde Franse voetbalniveau haalt. De hoop om in 2002/03 bij de zuidelijke club Olym-pique Alès wel een normaal inkomen te hebben, is tevergeefs. Omdat hij zijn huur niet eens kan betalen, is het avontuur van korte duur. ‘In die periode heb ik geregeld overwogen te stoppen. Op mijn negentiende speelde ik in de derde divisie en verdiende nauwelijks iets. Hierdoor was ik gedwongen een baan te zoeken. In die periode heb ik vijf maanden als stratenmaker gewerkt. Ik was bezig met aardewerk, het aanleggen van leidingen, gaten maken, dat soort dingen. Het was zwaar, niet vol te houden, een moeilijke tijd. Toen ik mijn vrouw Wahiba leerde kennen, had ik praktisch niets. We konden onze bruiloft niet eens betalen …”

Al in zijn jongere jaren is Ribéry, inmiddels vader van de dochters Hizya en Shakinez, anders dan anderen. Het eerste dat uiterlijk opvalt is het enorme litteken op zijn rechterwang, een dagelijkse herinnering aan het auto-ongeluk dat hij als tweejarige met zijn ouders meemaakte. Bij de botsing met een truck wordt hij door de klap tegen de voorruit geworpen. Hij raakt levensgevaarlijk gewond, vooral in zijn gezicht: er komen een huidtransplantatie en zeker honderd hechtingen aan te pas. Gevolg: de kleine Ribéry is voor het leven getekend. Later zullen de supporters van Galatasaray hem de bijnaam Scarface geven. “Als kind werd ik vaak gepest. Makkelijk was het niet, al heeft het me later juist sterker gemaakt. Nee, nooit heb ik overwogen het litteken te laten verwijderen, zelfs niet voor al het geld van de wereld. Dan zou ik gevoelsmatig iets missen, het litteken hóórt bij Ribéry.”

Gangmaker

De eigenzinnige Fransman, onder collega’s bekend als de grote gangmaker in de kleedkamer met typische voetbalhumor, zegt zich niet te laten leiden door pracht en praal. Hij weet immers hoe het is ieder dubbeltje twee keer om te moeten draaien. De warmte van zijn naasten is bovendien onbetaalbaar. “Zij zijn het allerbelangrijkst! Aan hen heb ik al mijn successen te danken. In mijn kinderjaren moesten we rondkomen van beperkte middelen, toch heeft mijn familie me altijd gesteund. Nu is het mijn beurt iets terug te doen. Zo heb ik bijvoorbeeld een nieuw huis voor mijn ouders gekocht. Bij hen en mijn vrouw vind ik mijn afleiding. Wahiba ken ik sinds mijn zestiende, we woonden in dezelfde wijk. In de aanloop naar ons huwelijk heb ik me laten bekeren tot de islam. Tussen de moslims ben ik opgegroeid en ik voel me goed bij deze religie.”

In de periode rondom het uitstellen van het huwelijk was Ribéry opnieuw afgeschreven als profvoetballer. Na de mislukking in Alès stonden zelfs clubs uit de lagere divisies niet meer op hem te wachten. Hij krijgt echter een allerlaatste kans. Bij derdeklasser Brest is hij niet voor het eerst in zijn loopbaan de minst verdienende speler, maar Ribéry beseft dat hij géén alternatieven meer heeft. Met die instelling levert hij zowaar een grote bijdrage aan de promotie naar de Ligue 2, waarna zich de interesse van talrijke profclubs van het hoogste niveau aandient. De keuze valt uiteindelijk op FC Metz. “Al na twee dagen had ik het gevoel of Franck er al tien jaar rondliep”, herinnert coach Jean Fernandez zich. “Hij is een natuurlijke leider en integreerde heel snel. Zinédine Zidane en Thierry Henry hadden dezelfde ervaring toen Ribéry voor de Franse ploeg debuteerde. Toen al had hij alle eigenschappen van een topper, alleen de grote club waarmee hij een grote prijs kon winnen, ontbrak.”

Pas in het seizoen 2005/06 breekt Ribéry écht door bij Olympique Marseille, aan de hand van opnieuw Fernandez. Die had zijn protegé zien wegkwijnen bij Galatasaray. Met de liefdevolle hand van Fernandez werkte Ribéry zich in Marseille op tot onbetwiste basisspeler en verovert de harten van de kritische aanhang van l’OM met zijn initiatiefrijke spel en gedurfde dribbels. Zelfs de conservatieve Franse bondscoach Raymond Domenech raakt gecharmeerd van de frivole winger. Een slordige maand vóór het WK 2006 debuteert Ribéry in de Franse ploeg en vindt zichzelf terug in een team met grotendeels sterren uit de magische ploeg van 1998: Claude Makelele, Fabien Barthez, Patrick Vieira, Thierry Henry en Ziné-dine Zidane. Ribéry verovert een basisplaats. “Ineens stond ik tussen grote kampioenen, mijn jeugdidolen. Vooral naast Zinédine Zidane staan was een bizarre ervaring.”

Vreugde

De overstap van Olympique Marseille naar Bayern München brengt alle partijen aanvankelijk veel vreugde. “Veel Duitse teams spelen aanvallend en zóéken naar doelpunten. Daarvan was ik me niet bewust, omdat de Bundesliga niet zo belicht wordt als de Premier League of de Serie A. Maar ik heb een goede keuze gemaakt. In Duitsland krijg ik de ruimte die ik nodig heb. Het countervoetbal is mijn ding. Terwijl het in Frankrijk meer draait om tactiek, het voorkómen van doelpunten. Ik ben iemand die de bal opeist, de dribbel maakt; zo heb ik altijd gevoetbald.”

Toch is ook in München een bekende kwaal opgedoken. Zodra het niet naar de zin van Ribéry loopt, ontstaan er problemen. Half juli meldde hij zich diverse keren achtereen geblesseerd af voor een training, dit tot ergernis van zijn ploeggenoten. Vermoedelijk hét ultieme middel om een transfer te forceren, al is het de vraag welke rol zijn omgeving daarin speelt. Trainer Van Gaal: “Iedere voetballer is beïnvloedbaar. Bij Ribéry is het daar erg onrustig.” Diens situatie verandert met de dag. Eigenlijk niets nieuws, aangezien hij vorig seizoen al bijna dagelijks de vraag moest ontwijken waar zijn toekomst ligt. Een belofte van trouw aan Bayern bleef uit: “Voetbal is enerzijds het hebben van veel plezier – zo ervaar ik het als ik op het veld sta. Anderzijds is het natuurlijk ook business. Het is nu eenmaal heel moeilijk in het voetbal beloftes te doen. Het probleem is dat ik wel steeds de vraag krijg hoe mijn toekomst eruitziet. Vandaag kan ik toch niet voorspellen waar ik in 2011 sta?”

door vincent okker – beelden: reporters

Nooit heb ik overwogen mijn litteken te laten verwijderen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content