Roderik Six
Roderik Six Journalist voor Knack

Hoe oude mythen nooit aan zeggingskracht verliezen: over Prometheus, Antigone en de armoede van Europa.

Het is een hemels verbond: Jan Fabre en Jeroen Olyslaegers die samen Mount Olympus in elkaar hebben gestoken, een theatervoorstelling die maar liefst 24 uur duurt. De thematiek is beiden op het lijf geschreven. Fabre deinst niet terug voor megalomane schoonheid en Olyslaegers bewees in zijn broeierige roman Wij al dat hij een saai onderwerp als het kneuterige Vlaams-nationalisme kan omtoveren tot een episch meesterwerk. Vooralsnog moet u naar het buitenland om dit titanenwerk te aanschouwen, maar reserveer nu al kaartjes en een snipperdag voor 2016.

De Griekse mythologie blijft inspireren. De studierichting Latijn-Grieks wordt door cultuurbarbaren om de haverklap in twijfel getrokken, maar naast een liefde voor de taal heb ik er ook een schatkist aan verhalen aan overgehouden. Twee daarvan zijn me nog steeds dierbaar. Zo hou ik zielsveel van Prometheus, de dappere rebel die het vuur van de goden stal en zo tot een martelaar van de wetenschap vervelde. Hij tartte de goden, maar schonk de mens vooruitgang door rede. Niet toevallig reïncarneerde hij in de christelijke leer tot Lucifer, ‘drager van het licht’. Satan mag in de Bijbel dan verguisd worden, ook hij twijfelde aan de almacht van God en jutte de eerste mens op om toch maar eens van de boom van kennis te proeven. Op slag veranderde de mens van een naïeve marionet in een zelfredzame burger. Satan is zo het symbool geworden van de eeuwige strijd tussen geloof en de door de Kerk verketterde wetenschap.

Ook Antigone blijft boeien. Wanneer haar broer geveld wordt, wil ze hem eervol begraven, maar dat wordt haar verboden door haar koning. Volg je je geweten of de wet, en durf je de gevolgen te dragen, ook als dat de doodstraf betekent? Ik zie haar zo voor me, twijfelend op de kantelen, terwijl beneden een lichaam ligt te verrotten. En wat met de bewoners van de stad, hoe denken zij erover? Is de koning wreed of heeft hij het recht om zijn macht tot het uiterste uit te oefenen, om de ontrouwen tot de hardste straf te veroordelen?

De rede lijkt ver zoek in Europa. De Trojaanse Oorlog werd uitgevochten om een mooie vrouw, tegenwoordig is banaal geld de reden om een land te belegeren. Net als Antigone verkiezen sommigen eer boven wet, en de stadsbewoners, zij die zich veilig wanen achter hoge muren, kijken bang en lijdzaam toe. Maar wie zijn mythologie een beetje kent, weet dat iedereen uiteindelijk ten onder gaat. Alleen de onverschillige goden genieten van dit spektakel.

Roderik Six

De Trojaanse Oorlog werd uitgevochten om een mooie vrouw, tegenwoordig is banaal geld de reden om een land te belegeren.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content