Een jaar na een eerste reportage trokken we opnieuw naar Kraainem Football Club, waar vluchtelingen nog steeds welkom zijn. Meer nog: ‘We hopen echt dat dit initiatief uitbreiding krijgt.’
Het licht is prachtig in de Bosstraat, waarvoor ze geen betere naam hadden kunnen bedenken. De bomen langs deze landelijke weg leiden naar het voetbalcomplex van K. Europa 90 Kraainem FC ofte Kraainem Football Club, omringd door akkers en velden. Op het nieuwe kunstgrasterrein van de club krioelt het van jonge mensen, met allerlei huidskleuren. Gele, zwarte, witte, bruine.
‘Goaaaaal!’ Verwonderd door wat ze net heeft gedaan, schreeuwt een meisje van een jaar of acht haar vreugde uit. Na een collectieve actie heeft ze de bal in doel gewerkt, niet zonder de medewerking van de trainer, die voor de gelegenheid als doelman fungeert.
Kenneth heeft het doelpunt niet opgemerkt. Hij is te druk bezig met zijn taak in de kantine naast het terrein. Kenneth moet de groepen vluchtelingen opvangen die hier in Kraainem met onregelmatige tussenpozen toekomen. ‘We ontvangen ze op dinsdag, woensdag en donderdag’, preciseert hij. Vandaag zijn het kinderen die echt wel goed Frans praten (Kraainem ligt officieel in Vlaanderen, maar de voertaal op de club is voornamelijk Frans, al spreekt men er ook Nederlands, nvdr). Momenteel moeten we minder taalcursussen geven en kunnen we meer andere activiteiten inlassen. Het is voor ons ook gemakkelijker om een band te smeden. We zien vaak dezelfde jongeren terug en onthouden dus hun naam en weten wat ze hebben meegemaakt.’
VERTROUWENSRELATIE
Drie jonge spelers van Afrikaanse origine darren rond op een grote spin. Ahmed is acht en komt uit Angola. Hoewel Portugees zijn moedertaal is, spreekt hij perfect Frans. Veel zin om te praten heeft hij niet. Liever luistert hij aandachtig naar Nadia.
Nadia, een dertiger en leerkracht, komt sinds vorig jaar eenmaal per week langs om les te geven aan de jonge vluchtelingen. ‘Mijn kinderen trainen op hetzelfde moment, dat komt dus goed uit’, zegt ze. Dat ze Arabisch kent, is een groot pluspunt om contact te leggen met de jongeren, zeker vorig jaar toen de club meer Syriërs en Irakezen opving dan nu. Ze komt hier al een vijftigtal weken en is nog steeds even gemotiveerd. ‘Ik wil deze jongeren, die weinig of geen houvast hebben, helpen. Hen iets bijbrengen door ze bijvoorbeeld Frans te leren. Ik kan met hen over alles babbelen: over hun afkomst, over wat ze hebben meegemaakt, over hun wensen. Maar ik praat ook over mijn kinderen en over mezelf. Dat is heel belangrijk. Het stelt hen op hun gemak dat ik een mama ben.’
Een band smeden met de vluchtelingen die wekelijks in Kraainem toekomen, is ook wat Benjamin Renauld probeert. De student politieke wetenschappen in Leuven is door de club aangesteld als coördinator van het project. ‘De nieuwkomers zijn uiteraard het meest timide, maar ze vinden het geen van allemaal gemakkelijk om over het verleden te praten, zeker niet in groep. Pas wanneer ze elkaar vertrouwen, komen de tongen los. Ronddobberen op zee, politiegeweld: het is erger dan je je kan voorstellen wanneer je het op televisie ziet. Het zijn verhalen die niemand onberoerd laten.’
Het moeilijkste moment voor het vijftiental vrijwilligers dat het project telt, is wanneer ze afscheid nemen van de jongeren. ‘We vergeten wel eens dat ze hier niet blijven’, zegt Renauld.
INTERNATIONALE WEERKLANK
Het project werd opgestart tijdens het seizoen 2015/16, in samenwerking met het opvangcentrum van het nabijgelegen Sint-Pieters-Woluwe. ‘Vorig jaar stortten we ons vanuit ons hart in dit avontuur, zonder erover na te denken’, vertelt clubvoorzitter Laurent Thieule. ‘In januari maakten we een balans op en besloten: we doen verder. Met de ervaring die we opdeden, hebben we geprobeerd om bepaalde zaken beter aan te pakken.’ Een jaar nadat de club begon met vluchtelingen op te vangen, staat de voorzitter nog steeds aan het hoofd van het project en is zijn empathie nog even groot als in het begin. Ondertussen vond de club het juiste evenwicht, vertelt hij. ‘Ten eerste hebben we het aantal kinderen tussen zes en tien jaar beperkt. Te veel nieuwe kinderen samen bleek niet te werken. Daarnaast werken we voortaan op vaste basis samen met Fedasil, dat ons professioneel adviseert en begeleidt. De meeste vluchtelingen die hier nu toekomen zijn nog geen achttien. Met hen bereiken we het meest, we vormen bijna een familie.’
Ook bij andere medewerkers van de club zijn alleen maar positieve echo’s te horen. ‘De organisatie is nu duidelijker en de jongeren zijn punctueler en regelmatiger’, klinkt het bij Khaled, een van de vrijwilligers. ‘Vorig jaar stond ik soms uren te wachten tot er uiteindelijk niemand kwam.’ Ze hebben bij Kraainem FC duidelijk geleerd van hun fouten. Om de integratie te bevorderen, bijvoorbeeld, doen vluchtelingen en niet-vluchtelingen voortaan alles samen. En het werkt! Nadia is verbaasd over de motivatie van de jongeren die ze begeleidt. ‘Iemand die afkomstig is uit de Afghaanse bergen Nederlands horen praten, dat is toch geweldig? Die jongeren willen hier een toekomst uitbouwen. In tegenstelling tot wat sommigen vreesden, zijn ze hier niet om zich af te zonderen of om te profiteren.’
Dat het project niet alleen aanslaat maar ook internationale weerklank krijgt, merkt voorzitter Laurent Thieule nog op. Wekelijks krijgt hij aanvragen om de club te bezoeken van journalisten uit Spanje, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Mexico, …
Thieule zet zich volop achter het project, maar er is nog veel werk. ‘De structuur is fragiel en veel hangt af van de publieke opinie.’ Met die woorden drukt de voorzitter zijn vrees uit voor de doorbraak van bepaalde politieke bewegingen. ‘Als je het discours van extreemrechts hoort, dan neem je geen enkele vluchteling op in je club. Beeld je maar eens in dat er een probleem opduikt met een van de migranten. Een paar weken geleden werden er ballen gestolen. Gelukkig was de dader een lokale speler. Mocht het een vluchteling geweest zijn, dan hadden we de hele nationale pers in onze kantine te woord moeten staan. Daarom heeft een project als het onze absoluut de steun nodig van de ouders van de andere spelers. Wij hebben ze, denk ik, goed gebrieft. Ze zijn allemaal bereid om mee in dit avontuur te stappen en ze weten dat ze met al hun vragen altijd bij ons terechtkunnen.’
CULTUURSHOCK
Iedereen binnen de club schaart zich achter het project, wat Kraainem FC, dat ook steun krijgt van een belangrijke sponsor en subsidies van de Koning Boudewijnstichting, alleen maar ten goede kan komen. ‘Alle jongeren hebben hier intussen aangepaste sportkledij en voetbalschoenen’, zegt Khaled. ‘Ik zal mijn schoenen dus niet moeten afstaan, zoals ik vorig jaar beloofd had.’ Enkele weken geleden stelde Kraainem FC zijn project ook voor aan de UEFA Foundation for Children. Drie dagen later kreeg de club een positief antwoord en voldoende financiële steun om een bestelwagen te kopen, drie stagestudenten aan te trekken en één maaltijd per week aan de vluchtelingen aan te bieden.
In samenwerking met een Belgisch restaurantketen biedt Kraainem elk kind dat op woensdag aanwezig is de mogelijkheid om een gerecht te kiezen dat dan in het restaurant opgehaald kan worden. ‘Dat is de meest efficiënte manier’, legt Khaled uit. ‘Vorig jaar maakten we zelf een maaltijd klaar, maar veel jongeren aten die niet op omdat ze het niet lustten of niet wilden.’ Het eten wordt nu opgediend in de kantine voor de vluchtelingen en de vrijwilligers, ‘maar het zou niet slecht zijn, mochten ook de Belgische spelers mee aanschuiven,’ meent Thieule, ‘zoals we de meeste activiteiten samen beleven.’
De maaltijden zijn een goeie gelegenheid om banden te smeden met de opgevangen jongeren, maar zorgen soms ook voor een cultuurshock. Thieule: ‘Je moet weten dat sommige kinderen via hun opvoeding hebben meegekregen dat ze zich, vaak uit noodzaak, slechts één keer per maand wassen. Ze douchen dus niet op de club. Anderen weten dan weer niet wat ze moeten doen wanneer ze een kom soep krijgen. Dat zijn nu eenmaal cultuurverschillen waar we mee moeten omgaan.’ Soms vergt de aanpassing niet veel tijd, geeft Kenneth mee. ‘In de periode rond Halloween vroeg een kind me waarom we alles versierden. Ik heb hem uitgelegd wat Halloween inhield. Hij kende het niet, maar toen ik sprak over snoepgoed was hij meteen verkocht.’ (lacht)
LIEVER CRICKET
Integratie via het voetbal blijft de voornaamste doelstelling voor Kraainem FC. Het werkt. ‘We voelen de enorme aantrekkingskracht die het voetbal heeft op die jongeren’, aldus Benjamin Renauld. ‘Bij wie snel uit hun opvangcentrum moeten vertrekken en niet meer terugkeren, kunnen we de evolutie niet meten, maar bij de spelers die blijven, merk je een groot verschil in vergelijking met hun moment van aankomst hier.’
Sommige jonge vluchtelingen halen zelfs een beter niveau dan de lokale voetballertjes. Brahim, bijvoorbeeld, elf jaar en afkomstig uit Guinee. ‘Ik ben te sterk’, zegt hij spontaan en trots maar zonder arrogantie. Naast hem staat Bernardinho, Angolees en tien jaar oud. Hij beschikt niet over zoveel voetbaltalent als zijn vriendje, maar dat deert hem niet. ‘Ik hou niet zo van voetbal, maar we worden hier heel goed ontvangen en ik amuseer me door mee de oefeningen te doen. Het is fijner om te spelen met kinderen van mijn leeftijd dan in het opvangcentrum met de groten te moeten meedoen.’
Om de jonge vluchtelingen te mogen aansluiten, moeten ze eerst geregulariseerd zijn. ‘We moeten ons ook informeren over de regels die er bestaan rond transfers van minderjarigen’, beklemtoont Thieule. ‘Die regels zijn terecht streng opdat die jongeren niet in de handen zouden terechtkomen van malafide makelaars.’ Een van de kinderen die misschien ooit bij Kraainem FC zou kunnen spelen, is Umberto. Hij is de enige die hier al een jaar voetbalt, ook al moest hij ondertussen verhuizen naar een ander opvangcentrum.
Niet alle jongeren die hun geluk komen beproeven in de Bosstraat hebben voetbalkwaliteiten. ‘Sommigen zijn inderdaad niet getalenteerd’, beaamt Renauld. ‘De meeste Afghanen bijvoorbeeld spelen veel liever cricket. Ze komen plots in een land terecht waar ze hun favoriete sport niet meer kunnen beoefenen en zich niet meer kunnen uitleven. We zijn aan het uitkijken of we geen cricketclub kunnen vinden die hen wil opvangen.’
TERUGHOUDENDHEID
Tijdens het seizoen 2015/16, het eerste waarin de solidariteitsactie werd opgezet, ontving Kraainem FC ongeveer 700 jongeren via het vluchtelingenprogramma. Iedereen bij de club is het er roerend over eens dat het project enorm gesmaakt wordt door de vluchtelingen. Volgend voorjaar wil de club een vluchtelingentoernooi organiseren, maar bovenal hopen bestuur en vrijwilligers dat het initiatief uitbreiding krijgt. ‘We hebben subsidies aangevraagd bij de Europese Commissie om ons model voor te stellen aan andere Belgische clubs’, zegt Laurent Thieule. ‘Op termijn hopen we dat het project ook clubs uit andere sporttakken als hockey of cricket inspireert.
Momenteel botst Kraainem nog op een zekere terughoudendheid bij andere clubs. ‘Ze feliciteren ons met het initiatief, maar verder gaan ze niet’, ondervond Benjamin Renauld al tijdens zijn gesprekken met andere clubs. Voor Laurent Thieule is dat geen reden om de moed te verliezen, wel integendeel. Hij blijft ijveren voor een Belgisch netwerk dat later kan uitgroeien tot een Europees netwerk: ‘Waarom zouden we er niet van dromen dat vluchtelingen de grenzen oversteken dankzij het voetbal?’
DOOR EMILIEN HOFMAN – FOTO’S BELGAIMAGE – CHRISTOPHE KETELS
‘Iemand die afkomstig is uit de Afghaanse bergen Nederlands horen praten, dat is toch geweldig?’ – LEERKRACHT NADIA
‘Ik hou niet zo van voetbal, maar we worden hier heel goed ontvangen.’ – BERNARDINHO
