Kan KAS Eupen zonder het Afrikaanse Aspire-project?

Vanavond/vrijdagavond ontvangt KAS Eupen Anderlecht. Maar de ploeg uit de Oostkantons verliest vanaf volgend jaar de Aspire Academy. Komt het eersteklasseproject daardoor in gevaar?

Talrijker dan gewoonlijk zullen de fans van KAS Eupen vrijdagavond naar de Kehrweg trekken, gelokt door de mythe Anderlecht. Voor de aftrap zal de nieuwe, fantastische clubhymne van Team Belgium featuringMike Thisen iedereen kippenvel bezorgen. Helaas is dat zowat het enige waar de fans blij van worden, want spektakel was er dit seizoen aan de Kehrweg nog niet te beleven, ook al omdat de lokale ploeg zeer tegen de traditie in zeven van haar negen behaalde punten buitenshuis sprokkelde. Een beetje fan wil niet alleen een catchy hymne, maar ook prestaties en resultaten, maar dat lukt vooralsnog niet. Met het aangeboden spektakel ziet het er niet naar uit dat het huidige toeschouwersgemiddelde van 2538 kijkers (zonder de kleppers Anderlecht, Club en vooral Standard, altijd dé toprecette in Eupen) verbeterd zal worden. Het hoogste toeschouwersgemiddelde sinds de promotie in 2016 dateert uit het tweede seizoen eerste klasse (2017/18). Toen daagden gemiddeld 3023 kijkers per wedstrijd op.

Op het veld is KAS Eupen ook na twee maanden competitie nog een bouwwerf. Liefst 37 transfers werden afgelopen zomer afgehandeld, waarvan 19 inkomende. Die deed Christoph Henkel allemaal samen met Andreas Bleicher, bestuurslid van Eupen en een van de initiatiefnemers voor de overname van de club in 2012. Vandaag is Henkel, die in 2012 bij de jeugdwerking van FC Köln werd weggehaald om algemeen directeur van KAS te worden, ook nog sportief directeur. Josep Colomer, die voorheen die functie vervulde, nam in september afscheid van KAS Eupen, na een zwaar auto-ongeval in juli waarin zijn zoon om het leven kwam en zijn vrouw gewond raakte.

‘We hebben een heel nieuwe kern’, zegt Henkel, ‘en die spelers tot één geheel smeden vraagt tijd, zeker met ook nog eens een nieuwe trainer uit een andere competitie. Maar het moest gebeuren, al is het niet de bedoeling dat we dat elk jaar gaan doen, zo’n massa nieuwkomers halen.’ Omdat Henkel weet dat een ploeg bouwen tijd kost, hebben ze in Eupen ook meer geduld dan de gemiddelde voetbalclub in zo’n situatie.

Einde project

Toch zal Eupen qua aanwinsten de komende jaren een andere koers moeten varen dan de afgelopen jaren. Daartoe werd ook een ervaren Duitse scout aangetrokken, Siggi Marti, die in het voetbal debuteerde bij FC Köln en daar nog met Henkel samenwerkte. De afgelopen jaren was Marti actief bij Werder Bremen en Mainz, waar Eupen hem weghaalde.

De reden is simpel: het project Aspire Football Dreams, dat in 2007 werd opgezet, wordt volgend jaar stopgezet. De beslissing werd bijna vier jaar geleden genomen.

De laatste spelers die via dat project in Afrika gerekruteerd werden, zijn in de laatste fase gekomen van hun vijfjarige opleiding in de Aspire Academy in Senegal en worden komend jaar achttien. Dat is de leeftijd waarop ze naar Europa kunnen. Het betekent dat Eupen degenen die goed genoeg worden bevonden om een profcontract te tekenen nog in de winter en de volgende zomer naar België zal halen. Henkel verwacht dat er nog drie of vier naar Eupen komen, over beide transferperiodes samen. Daarna is het afgelopen met de doorstroming van Afrika via Doha naar Eupen, en moet de club zelf op zoek naar talent. ‘Al blijft het de bedoeling dat er nog spelers uit Qatar naar België komen’, aldus Henkel. ‘Alleen het project in Afrika valt stil. De academie in Doha werkt gewoon verder.’

Het is een mijlpaal in de recente geschiedenis van de Panda’s. De reden waarom de Qatari in juni 2012 in de hoofdstad van Duitstalig België neerstreken, was net om de talenten die jaarlijks in Afrika en Azië gerekruteerd waren en in Senegal en Doha hun vijfjarige opleiding doorlopen hadden, in het profvoetbal te lanceren en in Eupen sportief te vervolmaken. Dat was de gedachte achter het project, dat Bleicher en Colomer in april 2007 opgestart hadden. Jaarlijks werden honderdduizenden talenten gescreend in zeventien landen (waarvan twaalf in Afrika). De beste twintig van hen kregen in Doha een vijfjarige opleiding, inclusief scholing.

Gaandeweg vroegen Bleicher en Colomer zich af wat er moest gebeuren met de spelers die ‘afgestudeerd’ waren aan de voetbalhogeschool. Ze vrij laten gaan? Of ten minste een deel van de kosten recupereren door ze verder te laten doorgroeien in een Europese profclub? Het werd de tweede optie. Portugal en België kwamen in aanmerking. Uiteindelijk viel de keuze op België, omdat hier geen beperking was op het aantal niet-EU-spelers, omdat die niet-EU-spelers al na drie jaar een Belgisch paspoort konden verwerven, omdat hier Frans werd gesproken, en ten slotte omdat de minimumlonen voor niet-EU- spelers (77.000 euro per jaar in 2012) gevoelig lager lagen dan in pakweg Nederland (waar een niet-EU-speler anderhalve keer het salaris van de gemiddelde Eredivisievoetballer moet verdienen, toen iets meer dan 200.000 euro per jaar).

Zo belandde Aspire na een tip van Luciano D’Onofrio in Eupen, waar de burgemeester in zijn maag zat met een quasi failliete tweedeklasser in een bijna nieuwe accommodatie. De bewoners van het grensstadje moesten wel even wennen aan de jonge Afrikanen die in het centrum gehuisvest werden.

Bij de aanvang gaf Colomer aan hoe hij de ideale kern zag bij Eupen: een stuk of vijf van de betere Qatarezen, een stuk of zes jonge Afrikaanse talenten en evenveel ervaren Belgische of EU-spelers die bereid waren de jonge talenten met hun ervaring te helpen. In ruil voor een goed contract maakten die hun eigenbelang ondergeschikt aan de filosofie van de club.

In een van de eerste jaren waren er zeven Qatari, meestal U21-spelers die een groot deel van het seizoen voor de nationale jeugdploegen trainden en speelden. Vandaag is er niet één meer. Ook het aantal spelers met roots in de Aspire Academy liep de voorbije jaren al flink terug. Bij de promotie naar 1A in 2016 waren dat er nog 13 op 24, meer dan de helft van de kern. Een jaar later waren het er bij de competitiestart zelfs 14 op 24. Dit seizoen waren er bij de competitiestart nog amper zeven (op 32 profs). Een paar weken later werd de verbintenis met Souleymane Aw ontbonden en verhuisde Eric Ocansey naar Kortrijk, waardoor er in de kern nog vijf in Doha opgeleide spelers rondlopen. Dat betekent van 58 naar 16 procent in twee jaar tijd. Linksachter Silas Gnaka, die in de winter van het eerste jaar kwam, is de enige vaste waarde. Jean Thierry LazareAmani werd vanaf seizoen één beschouwd als een enorm talent, maar bleef ter plaatse trappelen en moet zich nu tevreden stellen met sporadische speelkansen. Ook de vorig jaar aangekomen 18-jarige Sibiry Keita mag af en toe meespelen. Het langst in Eupen van alle Aspiretalenten is de nu 23-jarige Malinees Ibrahim Diallo, die in januari 2015 arriveerde.

Henkel is niet verbaasd dat het project stopt. ‘Aspire Football Dreams was een heel duur project, dat heel veel geld en energie gekost heeft. Wij hebben daar heel erg van geprofiteerd, Aspire Football was een belangrijke motor voor dit project in Eupen. Toen ik hier in 2012 aan de slag ging, wist ik niet wanneer Aspire zou stoppen, maar we wisten wel dat het door de kostprijs en de omvang nooit winstgevend kon worden. Dat was ook nooit de bedoeling. Ons doel was om spelers in het topvoetbal in Europa en zelfs Europees voetbal te laten debuteren.’

Is hij tevreden met wat de doorstroming heeft opgeleverd? De Duitser is diplomatisch: ‘Met enkelen is die stap gelukt, zoals met Moussa Wagué en Henry Onyekuru. Het hadden er meer kunnen zijn, maar ook minder. Feit is dat 60 procent van de spelers die hun opleiding in Doha hebben afgemaakt, international of jeugdinternational is geworden. Dat vind ik wel sterk.

‘Nu zijn we als club in een andere fase beland, waarin we ons moeten heroriënteren en, met de stevige basis die we via dit project hebben, moeten werken als een normale club.’

Marreh

Het typevoorbeeld waar KAS Eupen nu op mikt, is een speler als Sulayman Marreh, de verdedigende middenvelder die sinds vorig seizoen een van de sterkhouders is: een jonge Afrikaan die elders in Europa arriveerde, maar pas in Eupen openbloeide. Mikken de Panda’s daarmee niet op dezelfde markt als pakweg Standard, Anderlecht, Genk en Club? ‘Ja, ‘ zegt Henkel, ‘maar een feit is dat Marreh bij ons zit, en niet bij Club. Spelers zien wat hier de voorbije jaren gebeurde, ze realiseren zich dat ze bij ons de kans krijgen om zich rustig te ontwikkelen in een Europese competitie van niveau. Jonge spelers, ook uit Afrika, denken niet alleen aan geld, maar ook aan een sportief traject waar ze beter van worden. Dat krijgen ze hier.’

De grotere uitdaging is een stabiele club in het Belgische profvoetbal worden, liefst in eerste klasse. ‘In een kleinschalige omgeving als Eupen op termijn een eersteklasseclub leefbaar houden is geen gemakkelijke opdracht’, weet Henkel. ‘De inkomsten moeten omhoog. Als we het alleen op basis van de inkomsten uit deze regio en het aantal toeschouwers zouden moeten doen, is eersteklassevoetbal hier niet houdbaar. Maar als ik er niet zelf in had geloofd, was ik hier niet gebleven.’

Eén van die nieuwe bronnen van inkomsten, die tegelijk ook aangeeft dat de banden met Qatar behouden blijven, is de sponsoring door Qatar Airways, dat sinds een paar maanden Aspire Football op de wedstrijdtruitjes heeft vervangen. Een verbintenis voor onbepaalde duur is dat.

Een symbolische verbintenis is het ook, met een duidelijke boodschap: Qatar heeft de vleugels van de club niet afgeknipt, maar KAS Eupen moet nu wel zelf leren vliegen.