Vrijdag is het Werelddag van Verzet tegen Armoede. Tijd om eens een bezoek te brengen aan KV Kortrijk. Met sociale tarieven probeert die club zijn thuismatchen ook toegankelijk te maken voor mensen met een laag inkomen.
Twaalf euro voor een staanplaats en vijftien euro voor een zitplaats. Dat zijn de prijzen die KV Kortrijk gewoonlijk hanteert. In vergelijking met andere eersteklassers is de West-Vlaamse club redelijk, maar ook zulke ‘lage’ bedragen doen nog altijd veel mensen duizelen. De stad Kortrijk berekende dat van haar 75.000 inwoners er dik 11.200 in armoede leven. Dat inspireerde de plaatselijke eersteklasser om speciale abonnementsprijzen in te voeren voor mensen die het niet breed hebben. De club verdeelt ook om de twee weken een contingent gratis tickets.
Korting via kleefbriefje
Het is Leslie Ramboer, de communitymanager van KV Kortrijk, die het armoedeproject van de club uit de grond stampte. Zij was vroeger buurtwerker en maakte vanuit die functie kennis met de Belgian Homeless Cup, een sociaal-sportieve voetbalcompetitie voor dak- en thuislozen. “Eerst vroeg ik KV Kortrijk om een team in de Homeless Cup te ondersteunen”, vertelt Ramboer. “Wat later ontstond het idee om enkele daklozen een keer uit te nodigen voor een wedstrijd van KVK; zo konden ze op zaterdagavond eens wat anders doen dan rondhangen aan het station. Het werd een succes. Die gasten amuseerden zich hier te pletter. Daarom begonnen we met de club en het OCMW te zoeken naar mogelijkheden om het initiatief uit te breiden. Intussen ben ik zelf aan de slag bij KV Kortrijk. Ik mag hier nu per niet-topwedstrijd zo’n 120 gratis tickets uitdelen via een lokaal netwerk van organisaties die werken rond armoede.”
Veel mensen in armoede stellen zich tevreden met een sporadisch gratis ticket. Maar er zijn er ook die elke thuismatch van KVK willen bijwonen. “En zulke mensen vragen niet altijd om alles zomaar te krijgen”, vertelt Ramboer. “Die willen daar vaak ook iets voor geven, om dan met trots te kunnen zeggen dat ze hun abonnement gekocht hebben. Zo kregen we het idee om sociale tarieven te lanceren voor onze abonnementen. Om korting te krijgen, moeten de mensen ons hun kleefbriefje van het ziekenfonds tonen. Wie in een moeilijke situatie zit, heeft een zogenaamd omnio-statuut. Dat is te zien op dat kleefbriefje. Wie het juiste kleefbriefje heeft, betaalt voor een staanplaats 49 euro in plaats van 99 euro en voor een zitplaats 79 euro in plaats van 149 euro.”
Koek in handtas
Machteld, een alleenstaande vrouw van 42, is een van de mensen die dit seizoen genieten van een sociaal tarief bij KVK. Omdat ze een zoon van tien heeft, koos zij geen plaats in de wat woeliger staantribune, maar legde ze 79 euro op tafel voor een abonnement in de familietribune. Wout mag een heel seizoen gratis mee. “Ik kon zo’n abonnement kopen”, vertelt Machteld, “omdat ik tegenwoordig een vast inkomen heb. Ik werk sinds vorig jaar deeltijds als kinderverzorgster.”
Nu ze zo’n voetbalabonnement heeft, moet Machteld wel bepaalde dingen laten, zegt ze. “Want overal waar je komt, vliegt je portemonnee open. Wout wou onlangs, op de autoloze zondag, graag naar het centrum. Maar je weet hoe dat dan gaat: in het ene straatje staat een ijskar, in het andere een snoepkraam. Op zo’n dag blijf ik liever thuis dan zes keer nee te moeten zeggen tegen Wout. Ik heb elke maand maar 30 à 35 euro voor extraatjes zoals de kapper, kleren en ontspanning. En soms moet ik dat geld sparen omdat ik weet dat er de maand nadien zware facturen gaan komen.”
Toch twijfelde Machteld naar eigen zeggen niet lang om het geld voor haar KVK-abonnement op te hoesten. “Ik zie graag voetbal en ik vind het fijn om in die sfeer meegezogen te worden. Maar het grootste plezier blijft natuurlijk om de glimlach van Wout te zien als hij weer eens zijn sjaal en muts van KVK mag aantrekken. 79 euro is nog altijd veel geld, maar hier hebben we om de veertien dagen plezier van. Andere dingen kosten vaak evenveel, maar zijn eenmalig. KV Kortrijk geeft ook regelmatig eens een cadeautje aan de kinderen, via hun kidskaart. Bij de match tegen Oostende kreeg Wout een strandbal en bij de volgende thuismatch mag hij gratis een vriendje meebrengen. Dat zijn kleine dingen die het extra leuk maken. Voor mij is het ook belangrijk dat de club vlakbij is en dat ik op voorhand weet dat zo’n abonnement niet veel andere kosten met zich gaat meebrengen. Natuurlijk zaagt Wout de ene keer al wat meer om een hamburger dan de andere keer, maar hij begrijpt ondertussen ook dat ik er niet altijd een kan kopen. Als hij toch moeilijk gesust raakt, haal ik de koek boven die ik in mijn handtas steek telkens als we naar het voetbal gaan.”
Beestjes zoeken
Sandra is nog zo’n KVK-fan met een laag inkomen. Sandra heet eigenlijk niet Sandra, maar wil niet met haar echte naam in de media. Zij kan af en toe eens met haar partner en drie inwonende kinderen naar het voetbal via de gratis tickets die de club uitdeelt. “Het is geestig om die ambiance te kunnen meemaken”, vertelt ze. De gratis tickets belanden bij haar via A’kzie, een Kortrijkse vereniging die zich inzet voor mensen in armoede.
Sandra werkt deeltijds als poetsvrouw en haar partner is onderhoudsman, ook halftijds. Sandra heeft geen omnio-statuut, en dus niet het juiste kleefbriefje om bij KVK te kunnen genieten van een sociaal tarief. Ze is een van de mensen die officieel niet arm zijn, maar in de praktijk wel. De omnio-berekeningen houden niet met alles rekening en zijn ook altijd gebaseerd op iemands situatie van enkele jaren voordien.
Voetbalabonnementen voor de normale prijs of tickets van vijftien euro zijn voor Sandra te hoog gegrepen, zegt ze. “Zulke dingen kan ik niet kopen. Het gewone leven is al duur. Ik kreeg onlangs bijvoorbeeld de schoolrekening van mijn dochter. Driehonderd euro. Maar die is nu betaald. En als er op school iets te doen is, gaan onze kinderen mee. Daar weten ze niks over onze situatie. Kinderen kunnen hard zijn.”
Sandra zegt dat ze bij elke uitgave moet wikken en wegen. “Voor mezelf vind ik dat niet echt lastig, maar nee moeten zeggen als de jongens iets vragen, daar heb ik moeite mee. Als we eens naar het voetbal mogen en er zit naast ons iemand met een hamburger, dan begrijp ik dat mijn kinderen er ook een willen. Als ik hen dan elk een hamburger koop, ben ik tien euro kwijt. Maar oké, dan eten we thuis eens kotelet in plaats van biefstuk.”
Geen gratis voetbaltickets betekent voor Sandra meestal: geen weekenduitstap. “Op zaterdag en zondag blijven we vaak thuis”, vertelt ze. “Vroeger gingen we nog eens naar het bos, beestjes zoeken, maar mijn kinderen zijn ondertussen tien, dertien en zestien; dat interesseert hen niet meer. De jongste heeft nu wel een abonnement voor KVK. Een maat van ons had er een voor zichzelf gekocht en kreeg daar gratis een abonnement voor een kind bij. En mijn dochter heeft al het geld dat ze kreeg voor haar verjaardag ook in een abonnement voor KVK gestoken.” Liesbet Tyvaert, die bij A’kzie werkt en meeluistert naar het verhaal van Sandra, vraagt meteen: “Heeft je dochter een sociaal tarief gevraagd?” Sandra zwijgt even en antwoordt dan: “Ah, nee. Niet aan gedacht.”
Een sterretje onderaan
Als de communitymanager van KV Kortrijk enkele dagen later het verhaal hoort over de dochter van Sandra, zucht ze eens diep. Dat meisje had zeventig euro korting kunnen krijgen, vertelt Ramboer, want KVK probeert ook oog te hebben voor mensen die net buiten de omnio-normen vallen. Maar natuurlijk moet iemand de club dan wel inlichten over zo’n situatie. Hulpverleners moeten op hun beurt eerst de kans krijgen om de club in te lichten; de dochter van Sandra had haar abonnement al gekocht vooraleer iemand van A’kzie er iets over hoorde. “Het blijft nog vaak zoeken om de juiste informatie bij de juiste mensen te krijgen”, zegt Ramboer.
Ook intern, binnen de club, heeft de communitymanager haar strijd te leveren. Mogen zwaaien met kortingen en daar dan ook nog eens niet te strikt bij zijn, makkelijk is het niet. “Toen we een dik jaar geleden begonnen met de omnio-prijzen, was er hier een zekere bezorgdheid”, geeft Ramboer toe. “Zou dit geen stormloop ontketenen? Ook de angst voor misbruik heeft binnen KVK zeker geleefd. Daarom is mij gevraagd om op een bepaald moment eens een controle uit te voeren op de sociale abonnementen. We vonden toen niet één geval van misbruik. Ook de gevreesde stormloop bleef uit. Dat gaf ons ruimte om het project weer wat te laten groeien. Ondertussen maken we al reclame rond onze sociale abonnementen. Zo konden we er dit seizoen vijftig verkopen.”
Ramboer hoopt komend seizoen weer een stukje verder te kunnen gaan. “Nu stonden de sociale tarieven op onze folder nog vermeld bij een sterretje onderaan,” zegt ze, “ik hoop dat we de volgende keer onze drie tarieven mooi onder elkaar kunnen zetten: de abonnementsprijzen, de kidsprijzen én de omnio-prijzen. Ik vind dat allemaal heel logisch, maar een voetbalclub is nog altijd in de eerste plaats een commercieel gegeven. Het is niet altijd vanzelfsprekend om communitywerk op de agenda te krijgen van de raad van bestuur. Maar via KVK-tv kunnen we wel af en toe een mooie reportage brengen over ons armoedeproject en dan hoor ik toch positieve reacties vanuit alle lagen van de club.”
Vuisten niet gebruiken
“Andere clubs zouden best een voorbeeld nemen aan de sociale tarieven van KV Kortrijk”, zegt Joeri, een jonge gast van 24. Toen hij na zijn tijd in het buitengewoon onderwijs zijn stiefvader verloor en ruzie kreeg met zijn moeder, ging hij alleen wonen. Nu proberen allerlei organisaties zijn leven mee in goede banen te leiden. Joeri heeft onder andere een budgetbegeleidster bij het OCMW. Zij geeft hem iedere week wat leefgeld: enkele tientallen euro’s van zijn uitkering. Toen Joeri in de zomer 49 euro wou spenderen aan een sociaal abonnement bij KVK, moest hij eerst via die budgetbegeleidster passeren en haar een extra- tje vragen. Hij kreeg het. “Bij het OCMW zien ze zo’n voetbalabonnement als een nuttige vrijetijdsbesteding”, zegt Ramboer.
Joeri raakte intussen compleet in de ban van KVK. “Als ik die gasten hier zie spelen,” zegt hij, “krijg ik zelf ook zin om te sporten. Sinds kort voetbal ik weer bij het team van KV Kortrijk in de Homeless Cup. Ik heb ook al een tatoeage van het clublogo op mijn onderarm. Gekregen van een vriend voor mijn verjaardag. En mijn pepe geeft me af en toe eens 75 euro. Daarmee koop ik dan een ticket voor een bekermatch of een T-shirt van KVK. Eigenlijk leef ik tegenwoordig voor KVK. En ik weet nu dat voetbal een feest is. Toen de politie mij hier een keer voorwaarden oplegde, deed dat mij inzien dat ik mijn vuisten niet meer mag gebruiken. Er zijn gasten die mij nadien nog vroegen om mee te gaan vechten, maar ik heb een knop omgedraaid. Bij een van de vorige matchen van KVK voelde ik tijdens de tweede helft dat ik wat te veel gedronken had; toen ben ik voor alle veiligheid maar naar huis gegaan.”
De communitymanager van KV Kortrijk vond het niet zuur, zegt ze, dat de club eerst inspanningen deed om Joeri aan boord te hijsen en vervolgens moest horen dat hij keet schopte. “Ik onthoud vooral het laatste stuk van zijn verhaal”, zegt Ramboer. “Als hij nu tijdens een match zelf beslist dat het best is om naar huis te gaan, dan heeft hij volgens mij heel veel geleerd. Dat is zeker te danken aan het netwerk dat hij rond zich heeft; zijn hulpverleners spreken hem na zo’n voorval aan op zijn gedrag en brengen hem tot bepaalde inzichten. Maar het toont ook hoe een voetbalclub van waarde kan zijn voor mensen in een kwetsbare context.” ?
DOOR KRISTOF DE RYCK – BEELDEN CHRISTOPHE KETELS / BELGAIMAGE
“Als ik mijn kinderen op het voetbal elk een hamburger koop, ben ik tien euro kwijt. Dan eten we thuis eens kotelet in de plaats van biefstuk.” Sandra
