Mocht hij moeten kiezen tussen Anderlecht en Club Brugge, dan zou zijn keuze snel gemaakt zijn, zei hij ooit. Het werd Anderlecht, de club waar hij in zijn jeugd van droomde maar als scholier werd afgetest. Deze zomer moest hij weer kiezen. Het werd Club Brugge, de club die hem als scholier aantrok maar als belofte weer wegstuurde.
Het is halverwege december 2005 wanneer Sport/Voetbalmagazine meldt dat Tom De Sutter, een spits van derdeklasser KM Torhout 1992, voor twee seizoenen heeft getekend bij Cercle. De jongeman is twintig en geen onbekende in Brugge, want vanaf de U16 tot en met de beloften voetbalde hij voor Club. Daar kreeg hij in 2004/05 van sportleider Marc Degryse te horen dat er het daaropvolgende seizoen in de A-kern wel plaats zou zijn voor Jeanvion Yulu-Matondo en Dieter Van Tornhout, spitsen van zijn leeftijd, maar niet voor hem. Jean-Claude Lagaisse was toen zijn zaakwaarnemer. Die ging meteen op zoek naar een andere club, maar dat viel nogal tegen. Onder meer bij SV Roeselare, SK Deinze en Racing Waregem bood hij hem tevergeefs aan. Alleen Torhoutvoorzitter Oswald Bossuyt werd bereid gevonden om hem een kans te geven.
Het afscheid van Club Brugge was bitter. Blauw-zwarte scouts hadden hem in 2001 als speler van Standaard Wetteren ontdekt in de Oost-Vlaamse scholierenselectie. Hij was blij geweest eindelijk de stap naar de jeugdopleiding van een topclub te kunnen zetten, al zou hij toch supporter van Anderlecht blijven, had hij gezegd. Nochtans was hij datzelfde seizoen op Neerpede afgetest geweest. Maar de voorliefde voor paars zat hem in de genen: zijn vader was Anderlechtsupporter. In het Brugse Olympiapark zou hij zelfs wel eens gaan trainen met een shirt van Anderlecht onder zijn trainingsjack van Club, zullen we later van zijn trainers vernemen. Dat typeerde ook zijn karakter: hij was een speelvogel, maar wel een die door zijn opvoeding, thuis en in het Jozefietencollege van Melle, grenzen leerde kennen. Tot zijn zestiende moest hij trouwens elke week met zijn ouders mee naar de mis. Hij was op dat moment een werkkrachtige, nog ongepolijste offensieve middenvelder, die tot zijn twaalfde bij vierdeprovincialer Vrij en Vlug Balegem zonder de minste druk had kunnen sjotten. Bij Club Brugge had hij veel vooruitgang gemaakt en hij was overtuigd dat zijn groeimarge nog groot was. Vandaar de teleurstelling toen hij voelde dat hij de tijd niet zou krijgen om er verder door te groeien.
Dat merkten ze ook nog bij Torhout. De coach daar, Gaby Demanet, miste er aanvankelijk beleving bij De Sutter. Zijn droom om profvoetballer te worden leek ver weg, hij moest maar drie keer per week meer trainen, ’s avonds, studeerde in Gent, ging vaak op stap, werd geconfronteerd met slechte velden, ploegmaats die hem op zijn donder gaven en agressieve en provocerende tegenstanders. Maar hij raakte eroverheen en ontdekte er zijn potentieel als targetspits: een krachtmens met behoorlijke voeten, die kan kaatsen en van wie bij momenten de bal niet af te pakken is, die op hoge ballen boven het pak kan uitkomen en een goal kan maken. In een oefenwedstrijd scoort hij drie keer tegen Cercle Brugge en nog voor de jaarwisseling staat vast dat hij het daaropvolgende seizoen bij die eersteklasser zal spelen.
Cercle Brugge
De stap van derde naar eerste vergt een aanzienlijke conditionele aanpassing: de veel grotere frequentie en intensiteit van de trainingen zorgt de eerste weken voor verzuurde benen. Voor elke wedstrijd drinkt hij twee blikjes van de populaire energiedrank Red Bull en snel laat hij zien dat hij ook in de eerste klasse nuttig kan zijn als targetspits. Maar na de zware stage in Blackburn krijgt hij een terugslag en start hij de eerste speeldag tegen Moeskroen op de bank. Na de rust valt hij in en maakt hij twaalf minuten later zijn eerste officiële doelpunt in eerste. De week erna, tegen Lokeren, staat hij in de basis en krijgt hij na afloop complimenten van Olivier Doll, zijn ervaren rechtstreekse tegenstander. In Waregem krijgt SVZW-voorzitter Willy Naessens almaar meer spijt dat hij De Sutter niet aantrok. De scoutingverslagen waren weliswaar niet overtuigend: maar één iemand raadde hem aan om niet te twijfelen. Nu hij hem ziet spelen, voelt hij zich een dommerik dat hij daar niet op inging. Cercle past al snel zijn contract aan tot 2010, hij debuteert ook voor de nationale belofteploeg, maar begint steeds duidelijker sporen van vermoeidheid te tonen. In de bekerwedstrijd in Dender breekt hij bovendien een middenvoetsbeentje nadat hij wordt uitgesloten en uit frustratie tegen een kleedkamerdeur trapt. Dat kost hem drie maanden inactiviteit. Drie keer slechts uiteindelijk zal hij in de Jupiler Pro League weten te scoren. Zijn concentratie en zijn conditie zullen nog moeten verbeteren, maar het belangrijkste is: hij toonde dat hij toch een toekomst als profvoetvoetballer in zich draagt – én hij vond in Brugge een vaste vriendin, waardoor de drang om op stap te gaan, is afgenomen.
Glen De Boeck komt in de plaats van Harm van Veldhoven, Cercle start uitstekend, blijft bovenaan meedraaien en De Sutter breekt helemaal door. Op advies van een diëtiste, die op vraag van de trainer de groep komt toespreken, stopt hij met Red Bull te drinken voor de wedstrijd, omdat dat volgens haar maar tien minuten werkt en de grote hoeveelheid cafeïne erin het lichaam uitdroogt. Wanneer hij zich voor de bekerwedstrijd op KV Mechelen weer eens loom voelt en tijdens de opwarming niet in het ritme van zijn tweede adem raakt, vraagt hij Denis Viane voor de aftrap om hem een lap in zijn gezicht te geven om de adrenaline te laten stromen. De aanvoerder doet dat met plezier, zij het volgens De Sutter veel te hard, maar niet zonder succes: na 21 minuten heeft De Sutter Achter de Kazerne al vier keer gescoord! Cercle is er snel bij om hem een nieuw contract tot 2012 te laten tekenen.
Transfergeruchten blijven niet lang uit. Op de vraag of zijn voorkeur naar Club Brugge of Anderlecht uitgaat, antwoordt hij dat als hij die keuze ooit moet maken, ze snel gemaakt zal zijn. Met andere woorden: niet Club Brugge, waar ze hem niet in de A-kern toelieten, maar Anderlecht, van jongs af aan al zijn favoriete club. Maar iederéén lijkt hem stilaan te willen. Hij is groot en sterk, scoort ook makkelijk, is voor zijn 1 meter 92 en zijn 90 kilo vrij beweeglijk, zijn basistechniek blijkt best oké en zijn balaanname is verbeterd. In de verkiezing van de Gouden Schoen eindigt hij als derde, na Steven Defour en Ahmed Hassan. Onder meer Anderlecht meldt zich, en Genk, en op de laatste nacht voor het sluiten van de wintertransferperiode biedt AZ een fortuin. Transferbedragen van 6 tot 7 miljoen euro gaan over de tong, en een vierjarig contract van 4 miljoen netto. Maar het besluit van De Sutter en zijn entourage staat vast: Tom zal niet halsoverkop vertrekken, hij beschikt nog niet over de ervaring en de klasse om een buitenlands team met problemen er weer bovenop te helpen en verkiest pas in de zomer te vertrekken.
Zestien doelpunten maakte hij al, tien in de competitie en zes in de beker. Maar dan keert het fortuin hem de rug toe. In een vriendschappelijke belofte-interland tegen Duitsland in Koblenz scheurt hij een week later de voorste kruisbanden van het rechterkniegewricht. Zijn seizoen zit er voortijdig op en ook de Olympische Spelen in Beijing mag hij vergeten. Twee dagen na zijn operatie krijgt hij bloemen uit Alkmaar en een paar weken later wordt hij er met zijn vriendin en Didier Frenay, zijn nieuwe zaakwaarnemer, uitgenodigd voor een gesprek en een rondleiding in het stadion. Maar tot een transfer zal het daarna niet komen.
De revalidatie is zwaar. Hij leert veel bij over zijn lichaam en over hoe zijn stabiliteit te verbeteren, hoe zijn concentratie te verdiepen, langer gefocust en in de flow te blijven. Het daaropvolgende seizoen start hij bij Cercle. In september wordt hij opgeroepen voor de interland van de Rode Duivels tegen Estland en eind oktober maakt Anderlecht bekend dat hij er een contract van vier en een half jaar tekende. Na Nieuwjaar zal hij naar het Constant Vanden Stockstadion verhuizen. Zeven keer scoort hij in de heenronde nog voor Cercle, maar zijn prestaties zijn wisselvallig. De Boeck zet hem zelfs op de bank, omdat hij vindt dat hij al weken als een schotelvod speelt. Het helpt. Dat voorval refereert aan een uitspraak van vader De Sutter: dat zijn zoon af en toe een trap onder zijn kont nodig heeft.
Anderlecht
Een jeugddroom is in vervulling gegaan: Tom De Sutter draagt het mauve en witte shirt van Royal Sporting Club Anderlecht. Acht jaar nadat hij er werd afgetest betaalde zijn favoriete club een slordige drie miljoen euro voor hem. Hij krijgt meteen voluit zijn kans, want Nicolás Frutos is aan de achillespees geblesseerd en langdurig out, maar daardoor draagt hij ook meteen het volle gewicht van de aanval. De terugronde wordt aangevat met twee nederlagen: bij KV Mechelen in de beker en tegen Cercle Brugge in de competitie. Twee keer mist de competitieleider scherpte voor doel. De Sutter is bedrijvig, maar niet efficiënt. De druk neemt toe, twijfels groeien, maar hij zet door, wint het respect van zijn ploegmaats, door zijn persoonlijkheid, zijn werkkracht, zijn belang voor het team én uiteindelijk ook door zijn goals. Negen keer zal hij in de terugronde nog scoren. Op het einde van het seizoen mist hij frisheid. Hij wordt net geen topschutter en Anderlecht na testwedstrijden tegen Standard ook net geen landskampioen.
Maar daarna krijgt hij het moeilijk: het fenomeen Romelu Lukaku breekt door en verovert het land, en hijzelf krijgt het gevoel dat coach Ariël Jacobs niet in hem gelooft. Hij zit vaak op de bank en sukkelt met fysieke ongemakken en blessures. De zware concurrentie, de intensiteit en snelle opeenvolging van nationale en internationale wedstrijden brengen hem meer dan ooit tot het besef dat hij eigenlijk nog een prille topsporter is, die drie jaar geleden bij een bescheiden derdeklasser maar drie keer per week trainde en nu bij een topclub is aanbeland waar er geregeld drie keer per week gespeeld moet worden. Maar hij houdt stand, blijft bruikbaar en is af en toe ook nog beslissend. Wanneer na de verkoop van Lukaku aan Chelsea Dieumerci Mbokani als vervanger wordt ingehaald en hij door de ontbolstering van Matías Suárez in de pikorde van de centrumspitsen bij Jacobs soms maar op de derde plaats blijkt te komen, wordt hem elke transferperiode weer de vraag gesteld: is het moment om te vertrekken niet gekomen?
Altijd is er ook wel belangstelling, maar hij verdient er heel goed, Anderlecht wil hem het liefst houden, en hij voelt dat zijn rol er nog niet noodzakelijk is uitgespeeld. Alleen in 2011/12 beleeft hij weinig spelvreugde. Het einde van het Jacobstijdperk biedt hem echter een nieuw perspectief. Onder John van den Brom krijgt hij meer waardering en speelkansen, staat hij een hele periode samen met Mbokani voorin en zal hij meer scoren dan hij ooit eerder bij Anderlecht deed: zestien keer. Hij laat zich individueel begeleiden door Energy Lab en voelt zich fitter en scherper voor doel. Het moment om te vertrekken blijkt gekomen: het laatste jaar van zijn contract komt eraan en een nieuw contract zal hij niet tekenen. Zelfs de verkoop van Mbokani aan Dinamo Kiev kan hem niet op andere gedachten brengen. Club Brugge wil hem absoluut en hij wil absoluut naar Club Brugge. Anderlecht of Club Brugge? De keuze is nog altijd snel gemaakt, maar niet meer dezelfde. Niemand zal hem tegenhouden naar de grootste titelconcurrent te vertrekken, dat is in de voorbereiding snel duidelijk. Hij gaat niet meer voluit, traint en speelt extra voorzichtig om zich niet te blesseren met het oog op een overgang naar Club Brugge. Op oefenkamp naar Oostenrijk gaat hij niet mee, Anderlecht en Club Brugge vinden eindelijk een akkoord. De Sutter gaat, zegt hij, naar waar hij voelt dat ze volledig in hem geloven. Hij verlaat de club van zijn jeugddromen met 48 doelpunten in 151 officiële wedstrijden.
Club Brugge
Acht jaar nadat hij er met een onvoldoende de uitgang was gewezen, haalt Club Tom De Sutter terug. Het koopt hem voor enkele miljoenen euro’s weg bij zijn grootste titelconcurrent en biedt hem een riant vierjarig contract aan. De reacties van nieuwe ploegmaats, Timmy Simons op kop, zijn zeer positief: schitterende persoonlijkheid, enorme teamspeler, mentaal en fysiek sterke spits, ervaren en doelgericht, past perfect binnen de groep en de filosofie van de club. Na de fysieke tests in het AZ Sint-Jan in Brugge meldt blauw-zwart dat Tom De Sutter fysiek top is. Hijzelf is ervan overtuigd dat hij beter is dan ooit en dat zijn beste jaren nog moeten komen. Na drie titels met Anderlecht wil hij nu kampioen worden met Club Brugge én met de Rode Duivels naar het WK in Brazilië. Eén dag na zijn eerste training valt hij in de Brugse Metten tegen Wolfsburg even voor het uur bij een 0-1-achterstand in, maakt zeven minuten later al zijn eerste goal en luidt daarmee een ommekeer in die zijn nieuwe ploeg nog een gevleide overwinning zal opleveren. Er hangt blijkbaar magie in de lucht.
Mocht u zich afvragen wat er intussen van Jeanvion Yulu-Matondo en Dieter Van Tornhout is geworden: de eerste zit momenteel zonder club en de tweede speelt bij tweedeklasser Antwerp.
DOOR CHRISTIAN VANDENABEELE – BEELDEN: IMAGEGLOBE
Denis Viane geeft hem voor de aftrap een lap in zijn gezicht. Resultaat: 4 doelpunten in 21 minuten.
Bij Cercle dronk
hij voor elke wedstrijd twee blikjes Red Bull.
Zelfs de verkoop van Mbokani aan Dinamo Kiev kan hem niet op andere gedachten brengen.
