Hij speelt nooit de baas over zijn manschappen. Carlo Ancelotti is een coach om te knuffelen. Maar heeft hij ook genoeg vuur in zich om Bayern naar de finale van de Champions League te loodsen?
Arjen Robben dribbelt door het strafschopgebied. De hoek naar het doel van PSV is scherp. Te scherp. Voor doel staan twee ploegmaats beter opgesteld. Maar hij wil het zelf doen. Hij is tenslotte Arjen Robben.
De Nederlander wordt afgeblokt. Het publiek roept, zijn collega’s schelden. Alleen Carlo Ancelotti (57), zijn trainer, staat doodkalm langs de lijn, de handen in de zakken. Hij kijkt naar de lucht en zakt even door de knieën, alsof hij ergens een leuk muziekje hoort.
Ancelotti werd in juli trainer van Bayern München en sindsdien zag je hem nog nooit opgewonden. De grijsharige coach is de rust zelve. Zelfs bij de 1-0-nederlaag onlangs tegen Dortmund, die Bayern de leiding in de Bundesliga kostte, stond hij daar zogoed als onbeweeglijk als een zuil in zijn glanzende Italiaanse schoenen terwijl hij de ondergang van zijn ploeg aanschouwde. Toen dacht je: wat scheelt er met die man? Is hij zo onbewogen? Of mist hij het vuur?
Vier dagen na Dortmund verloor Bayern in de Champions League met 3-2 bij Rostov. Voor het eerst kwam er openlijk kritiek op de lethargie van de Italiaan en vroeg men zich af of men misschien de verkeerde coach had aangetrokken.
Bayern heeft de voorbije jaren verschillende types van trainer uitgeprobeerd. De motivator Jürgen Klinsmann, de ijdele hervormer Louis van Gaal. Tot de zomer werkte in München de perfectionist Pep Guardiola, een voetbalgenie dat looplijnen tot op de centimeter voordeed en voor kort passenspel opteerde. Maar uiteindelijk liep Pep de beoogde Champions Leaguefinale mis.
Met Ancelotti gaat de Rekordmeister een beetje terug in het verleden. De trainers die bij Bayern het best gefunctioneerd hebben, waren Ottmar Hitzfeld en Jupp Heynckes, twee zakelijke voetbaldocenten, die een goede verdediging belangrijk vonden. Met hen won Bayern twee keer het kampioenenbal.
Ancelotti lijkt op hen. Een oudere staatsman, doordacht, soeverein. Drievoudig winnaar van de Champions League. Hij gaat eveneens graag uit van een stevige verdediging. Hij is de anti-Pep, ook al haat hij die vergelijking. Voetbal is geen filosofie, zegt Ancelotti, ‘Voetbal is eenvoudig, dat maakt het net mooi.’
WORSTEN
Twee dagen na de 3-1-zege tegen Ingolstadt half september zat hij op een podium in Muffatwerk, een evenementenhal in München. De uitgeverij waar Ancelotti’s biografie verscheen, had de avond georganiseerd. Gedempt licht, veel studenten, sommige in Bayernshirts.
Het gebeuren is niet helemaal uitverkocht. Ancelotti vertelt over zijn kindertijd. Hij groeide op als boerenzoon in de Noord-Italiaanse provincie Reggio Emilia. ‘We aten thuis veel varkensvlees. Ik hou van worsten’, zegt hij. Dan dist hij zonder enige overgang enkele anekdotes op uit zijn tijd als trainer van AC Milan, Real Madrid en Chelsea. De avond kabbelt verder, zoals de laatste tijd heel wat wedstrijden van Bayern.
Tussendoor valt de zin ‘Tactiek is belangrijk, maar niet het belangrijkste.’ Het publiek is verrast. Ancelotti gaat verder: ‘Ik weet hoe men een Europabeker wint.’ Aan het eind krijgt hij een uitgebreid applaus.
Een team van Gerd Mühlheußer, een Hamburgse professor in de economie, maakte een studie over slaagpercentages van Bundesligatrainers en stelde een rangschikking op. De grondkwestie die de onderzoekers nagingen, was: hoe benutten trainers hun mogelijkheden? Van de Bayerntrainers sinds 1994 doen Jürgen Klinsmann en Giovanni Trapattoni het het slechtst. De beste is Guardiola. Ancelotti kan pas op het einde van het seizoen beoordeeld worden.
Wat de wetenschappers opviel: trainers die eerder een behoudende stijl verkiezen, hebben doorgaans meer succes dan degene die voor offensieve creativiteit opteren. Ver vooraan liggen tactische experts als Thomas Tuchel van Borussia Dortmund en Lucien Favre, die Borussia Mönchengladbach naar deelname aan de Champions League voerde.
REHABILITATIE
Ancelotti behoort tot de generatie van trainers-met-fluitje. Het zilveren ding bengelt aan een donkere koord voor zijn buik, met daarnaast een chronometer. Het is duidelijk training bij Bayern. De zon schijnt, zowat 1500 kijklustigen staan rond het oefenveld aan de Säbener Strasse. Ancelotti laat de aanval tegen de verdediging spelen. De bal gaat van rechts over links en weer terug. Snel. Maar voor de baas gaat het niet snel genoeg. Ancelotti brult in het Engels: ‘Faster! Faster!’
‘Onder Carlo circuleert de bal beter dan onder Guardiola, het spel is niet meer zo statisch’, zegt een toeschouwer die zelf een profteam traint.
Ancelotti draagt een dikke anorak en een wollen muts. Hij loopt nu zelf met de bal aan de voet naar de goal, maar hij komt niet ver want hij wordt afgeblokt door international Holger Badstuber. De toeschouwers lachen.
Voor Ancelotti naar München kwam, was hij trainer van Real Madrid. Hij won daar meteen in zijn eerste seizoen de Champions League. Niettemin werd hij in mei 2015 ontslagen, onder meer omdat hij volgens Realvoorzitter Florentino Pérez niet glamoureus genoeg was.
Voor Ancelotti betekent Bayern: rehabilitatie. Zijn huidige chef, Karl-Heinz Rummenigge, was zelf een topvoetballer en vertelt geen onzin. ‘Dat helpt’, weet Ancelotti.
Ook in München zijn de doelstellingen strak gedefinieerd. Hij moet Duits kampioen worden en Bayern naar de Champions Leaguefinale loodsen. Het hoort ook tot zijn job om spelers op te leiden zodat ze ooit sleutelfiguren als Franck Ribéry, Philipp Lahm of Arjen Robben kunnen vervangen.
LIEF EN KEURIG
Ancelotti geldt als een vriend van de spelers. Geen enkele prof die onder hem trainde, spreekt een kwaad woord over hem. Integendeel, hij wordt omschreven als een vaderlijke gids en een gezellig type. Papa beer. In München zien ze Ancelotti ook graag. Centrale verdediger Mats Hummels zei onlangs dat Ancelotti ‘lief en keurig’ is, zij het ‘niet altijd’.
Lief en keurig. Wil je dat als hoofdcoach over jezelf horen zeggen?
Ancelotti trekt de rechterwenkbrauw op – dat doet hij altijd wanneer hij zich uitgedaagd voelt. Hij zegt: ‘Als trainer heb ik de macht. Ik zou een training om drie uur ’s nachts kunnen plannen. Iedereen moet dan aanwezig zijn. De meesten zouden wel zeggen: die is gek geworden. Maar ze zouden opdagen, want zoals ik al zei: ik heb de macht. Zo werkt het evenwel niet. Ik wil de spelers ervan overtuigen dat wat ik aangeef, juist is.’
Topploegen als Real Madrid of Bayern München zitten vol internationals en wereldtoppers, die functioneren uit zichzelf, zo redeneert Ancelotti. De trainer moet het juiste plan voorleggen, de rest regelen de routiniers op het veld.
Ancelotti hecht weinig belang aan spektakelvoetbal. Hij schat ook een luizige zege naar waarde. Als hij tevreden is over een wedstrijd, dan zegt hij: ‘We hadden een goed evenwicht.’ Daarmee bedoelt hij: er werd niet te aanvallend gespeeld, maar ook niet te verdedigend. De gulden middenweg. Het Bayern van Ancelotti hoeft niet voortdurend de bal te hebben en die als een handbalploeg van links naar rechts te laten gaan voor de backlijn van de tegenstander. Het trekt zich ook weleens terug om op de counter te spelen. Alleen verliezen is uit den boze. In Rostov werden voor het eerst onder Ancelotti drie goals geïncasseerd. ‘Ons probleem is dat we te zorgeloos zijn’, zegt een kritische aanvoerder Lahm. Wie hij daarmee bedoelt, verklapt hij niet. De spelers? De trainer?
MASTERPLAN
Op het domein van Bayern is er een klein perslokaal, daar beantwoordt Ancelotti de vragen van de journalisten. Hij spreekt ondertussen behoorlijk Duits. Geregeld vindt hij de juiste woorden niet, dan vraagt hij om zijn vertaler. Stefano Mazzoletti werkt voor een Engels bedrijf dat tolken ter beschikking stelt die thuis zijn in het voetbal. Mazzoletti kan ook vaktermen als ’tegenpressing’ en ‘omschakeling’ correct vertalen.
Nu ja, zo veel vaktermen gebruikt Ancelotti niet. Hij spreekt trouwens zelden in concrete bewoordingen over zijn werk. Meestal babbelt hij maar wat. Vaak gaat hij ook over naar het Engels, een taal die hij perfect beheerst. Dat is dan het teken dat hij iets belangrijks te zeggen heeft.
De voorbije weken was dat meermaals het geval. De dominantie van Bayern ten tijde van Guardiola is verdwenen. Müller verkeert in een dip. RB Leipzig is opeens een serieuze titelconcurrent geworden. Enkele keren liet hij een paar spelers zo lang een helling op en neer rennen dat ze stonden te trillen op hun benen.
Ancelotti houdt er niet van dat hij zich moet verantwoorden. Dan praat hij steevast een tikkeltje luider. Maar hoffelijk blijft hij altijd. Want eigenlijk laat al het gedoe tussen twee speeldagen hem koud. Hij gaat al te lang mee, heeft alles al gezien. En de afrekening volgt pas op het eind.
Insiders beweren dat Ancelotti een masterplan heeft. Ze gaan ervan uit dat de ploeg perfect op elkaar ingespeeld is wanneer in april de belangrijke knock-outwedstrijden in de Champions League afgewerkt worden. Ancelotti zal zijn sleutelspelers voorts beschermen wanneer hij dat nodig acht. Onder Guardiola presteerden de Bayernsterren al voor Kerstmis als een keurteam, maar in de lente gaven ze een uitgebluste indruk. Telkens sneuvelden ze in de halve finales van de Champions League.
De strategie van Ancelotti is die van de lange adem. En de spelers staan achter hem. ‘Hij gaat ons naar de finale brengen’, zegt er een.
Bij de uitwedstrijd in Augsburg brachten fans al een namaakmodel van de Europabeker met de grote oren mee. Het exemplaar in papier-maché staat nu buiten op de parking. Ancelotti loopt eraan voorbij, zonder hem op te merken.
Hij moet naar de persconferentie, de journalisten wachten al. Maar dan stopt hij opeens voor een flatscreen. Daarop is de samenvatting te zien van de wedstrijd van RB Leipzig. Ze laten de bal van links naar rechts en weer terug gaan. Circulatie. Erg snel bovendien. Ze zetten de tegenaanvallen zo vlot op dat tegenstander Darmstadt 98 er niet bij komt. Ancelottivoetbal.
De Bayerncoach murmelt iets en trekt zijn das recht. Hij had misschien een plan om met Bayern de Champions Leaguefinale te halen. Op Rasenballsport Leipzig was hij niet voorbereid.
DOOR GERHARD PFEIL EN FLORIAN KINAST – FOTO’S BELGAIMAGE
Ancelotti hecht weinig belang aan spektakelvoetbal. Hij schat ook een luizige zege naar waarde.
Ancelotti houdt er niet van dat hij zich moet verantwoorden. Dan praat hij altijd een tikkeltje luider. Maar hoffelijk blijft hij altijd.
