Paul Breitner

Niet altijd de allergrootsten, maar toch bewonderd. Omdat ze net dat ietsje meer hebben. Humor. Een uitgesproken mening. Of iets tragisch. Cultfiguren in het voetbal, aflevering 3: Paul Breitner.

Ontluisterend, kopte Bild, toen in de herfst van vorig jaar bekend geraakte dat Paul Breitner niet meer welkom was op de eretribune in de Allianz Arena. Te kritisch voor de club, vond president Uli Hoeness, waarna hij zijn ex-ploegmaat van bij Bayern en Die Mansschaft van de viplijst schrapte. Zijn zoon Max, die op de communicatiedienst van de Beierse club werkte, kon wel blijven. ‘Bij Uli Hoeness draait het altijd weer om de Bayernfamilie. Nu moeten de kinderen van de familie zeggen: we moeten ons voor papa geweldig schamen’, sneerde Breitner terug.

Ze hadden samen titels en Europacup I (1974) gevierd, waren met West-Duitsland Europees (1972) én wereldkampioen (1974) geworden en ze hadden een appartement in München gedeeld, maar in 1983 kwam er ruis op de relatie. Breitner was bezig aan zijn laatste seizoen en zijn ‘goede vriend’ was inmiddels manager van de club, tijdens een promotietournee door Azië gooide Breitner aan de rust zijn voetbalschoenen naar de veeleisende baas en snauwde: ‘Jij hebt hier niets te zeggen.’ Een functie van belang zat er bij Bayern nooit meer in…

Roten Paul flirtte met het maoïsme en zwaaide demonstratief met het Rode Boekje van Mao Zedong, waarna hij in The New York Times in ‘de nieuwe held van de Duitse tegencultuur’ herdoopt werd. Hij was er op zijn achttiende dagenlang in geslaagd uit handen van de politie te blijven, maar ontsnappen aan de dienstplicht was onmogelijk. Ook daarom werd hij pas in februari 1971, na een jaar ’toiletten poetsen in de kazerne’, basisspeler. Als, tot zijn grote wanhoop, linksback. ‘Ik had er nog nooit bij stilgestaan dat ik ooit in de verdediging zou spelen.’ Drie maanden later debuteerde hij als international. Op de linkerflank.

Met z’n gedurfde speelstijl, Afrokapsel, lange bakkebaarden en uitgesproken politieke ideeën was Breitner héél aanwezig. ‘Zo lang je presteert, kom je met alles weg.’ Tot er, na een titel in de Bundesliga, foto’s van de international aan de rand van een zwembad verschenen: naakt en dansend. Toen hij een boete kreeg, was hij niet onder de indruk. ‘In deze kloteclub weten ze zelfs niet hoe ze treffelijk moeten vieren.’

En er kon gevierd worden in Beieren. Een derde kampioenschap, Europacup I én wereldkampioen, na een finale waarin hij Die Mansschaft tegen Nederland van op de stip weer in de wedstrijd had geknald. En per direct afscheid van de nationale ploeg nam… ‘Ik voel me geen Duitser’, klonk het toen hij diezelfde zomer ook Bayern (‘Een aristocratische club van nieuwe rijken die alleen met geld bezig zijn’) voor Real Madrid inruilde.

Zijn criticasters schoten met scherp, zeker toen bekend geraakte dat de zelfverklaarde communist een deel van de transfersom eiste, publiciteit maakte voor een sigarettenmerk en jaren later flink cashte om zijn baard af te scheren. Hypocriet, klonk het, maar Breitner antwoordde – aan de zijde van Günter Netzer – op het veld met twee Spaanse titels. Hij was de generaal op het middenveld, die met Karl-Heinz Rummenigge de revival van Bayern zou inluiden en de nationale ploeg naar de finale van het WK (1982) leidde. Italië was te sterk (3-1), maar met zijn doelpunt zit hij nog altijd in een select kransje van spelers – Vavá, Pelé, Zinédine Zidane en Ronaldo – die in twee finales scoorden. En sinds 1994 in het FIFA All-Time Team, als flankverdediger naast ‘de zelfingenomen’ Franz Beckenbauer, die hij als bondscoach de ‘doodgraver van het voetbal’ noemde. Nóg een ex-ploegmaat met wie hij niet meer door dezelfde deur kan…