In Zuid-Afrika zijn ze verzot op Percy Tau. Bij Club Brugge heeft hij zich in geen tijd in de harten van de supporters gespeeld en bij Brighton hopen ze hem volgend jaar eindelijk naar Engeland te halen. Maar wie is Percy Tau?
Enkele minuten na het laatste fluitsignaal van de Gambiaanse scheidsrechter Bakary Gassama loopt het Borg El Arab Stadium in Alexandrië in een mum van tijd leeg. Mamelodi Sundowns heeft net voor het eerst de CAF Champions League gewonnen en dat zorgt voor contrasterende beelden op de tribunes. De meegereisde fans van Mamelodi Sundowns zetten een paar bedwelmende heupbewegingen in en op hetzelfde moment moeten tientallen vrouwelijke supporters van thuisploeg Zamalek met vochtige ogen afdruipen.
Op het veld speelt zich een vreemd tafereel af: terwijl Themba Zwane met veel zwier de trofee in de lucht steekt en de Zuid-Afrikaanse vlag door het Eyptische luchtruim wappert, staart Percy Tau wezenloos voor zich uit. Wie weet dwalen zijn gedachten af naar zijn moeder die in een van de townships in de buurt van Pretoria naar de finale heeft zitten kijken? De historische gebeurtenis gaat hoe dan ook aan Tau voorbij. Hij heeft net een van de belangrijkste prijzen van het Afrikaanse continent gewonnen, maar op zijn gezicht vallen er geen emoties te bespeuren. Na een poosje trekt hij zijn medaille over het hoofd en werpt hij een laatste blik naar de trofee waar honderden miljoenen Afrikanen gretig naar verlangen. Het is typisch Tau. Gek doen is niet aan de Zuid-Afrikaan besteed. Hij leeft in zijn eigen wereld. Hij is niet bezig met wat er rond hem gebeurt. Hij zou het niet eens doorhebben mochten twee ploegmaats met elkaar op de vuist gaan. Of het zou hem gewoonweg niet interesseren. Hij is enkel gefocust op het voetbal.
NIEUWE MESSIAS
In zijn beginjaren bij Mamelodi Sundowns valt hij op door zijn onverstoorbaarheid en vastberadenheid. ‘Toen Percy vanuit de academie doorgroeide naar de A-ploeg kreeg ik snel zijn talent en werkethiek in de gaten’, vertelt de 34-jarige Hlompho Kekana, die jaren samenspeelde met Tau bij Mamelodi Sundowns en al een tijdje aanvoerder is van de ploeg. ‘Hij overleefde een uitleenbeurt aan tweedeklasser Witbank Spurs, in een competitie waar niemand zich iets van aantrekt, en voor mij was dat een bewijs dat het een jongen is met een grote toekomst. En hij had van niets schrik. In de townships hebben we een woord om zo iemand te beschrijven: een slash. ‘
Het parcours van Tau is ronduit indrukwekkend. In twee jaar gaat hij van de Zuid-Afrikaanse Absa Premiership naar de Belgische top en hij staat nu op het punt om zijn debuut te maken in de Champions League. ‘Hij is constant aan het evolueren’, denkt OHL-doelman Darren Keet, ploegmaat van Tau bij de Bafana Bafana. ‘Tau was in Zuid-Afrika niet de sterspeler die hij nu wellicht wel is. Hij was wel een van de publiekslievelingen. Iedereen genoot ervan om hem aan het werk te zien. Ik zal niet zeggen dat hij het te gemakkelijk had in de Zuid-Afrikaanse competitie, maar hij was zich bewust van zijn capaciteiten en wist dat hij een hoger niveau aankon. Hij was veel beter dan de rest en hij had de ambitie om nog beter te worden.’
Engeland is het logische vervolg in de carrière van Tau, maar Brighton slaagt er niet in om een werkvergunning te verkrijgen voor zijn nieuwe aanvaller. Ondanks interesse van Amiens en enkele Nederlandse clubs kiest Tau uiteindelijk voor Union Sint-Gillis. Al is daar veel overredingskracht voor nodig van de Brusselse club. Tau ziet een overgang naar Union in eerste instantie niet zitten, maar na een bezoek aan België komt hij tot de conclusie dat een tussenstap naar een kleinere competitie niet zo’n gek idee is. In Frankrijk of Nederland zou hij maar een nummer zijn – misschien zou hij daar zelfs gecrasht zijn – maar bij Union wordt hij ingehaald als de messias. In de bekerwedstrijd tegen Genk in december zien ze bij Union in dat Tau in feite niets te zoeken heeft in 1B. Kwatongen beweren dat Genk met een halve B-ploeg naar het Dudenpark komt afgezakt, maar die dag krijgt Philippe Clement de Zuid-Afrikaan definitief in het vizier.
PRIJZENGELD
De integratie van Tau is niet elke dag even gemakkelijk. Voor Tau, die een attitude heeft made in Afrika, is het een psychologische schok om in Europa te voetballen. De koude en de regen spelen hem ook parten. In september vraagt hij handschoenen, een muts en een halswarmer aan, terwijl de kledingsponsor nog geen winterartikelen heeft geleverd. ‘In het begin wilde Percy niet eens met de wagen rijden’, vertelt Alex Hayes, tot februari sportief directeur bij Union. ‘Hij was het gewoon om links te rijden en de gedachte dat hij nu rechts zou moeten rijden, bezorgde hem stress. Hij zei: ‘Geef mij maar een fiets. Ik zou mij veel veiliger voelen mocht ik met de fiets naar de training komen.’ Ik heb hem dat idee uit het hoofd kunnen praten en hij heeft toch een auto genomen. Maar na een paar dagen had hij bij een manoeuvre een kras gemaakt aan de zijkant van zijn wagen…’
Een sociaal beest is Tau zeker niet. Bij Union merken ze dat er weinig interactie is met andere spelers. Daarom is het opmerkelijk dat het bij Club Brugge meteen klikt met Dion Cools, die zijn tegenpool is; alles behalve een zwijgzaam type. Tau van zijn kant begrijpt niet dat iemand drie uur voor een match achter een pingpongtafel kan kruipen om een balletje te slaan. De Zuid-Afrikaanse international is meer het type dat zich helemaal moet afsluiten. En hoe minder hij moet opdraven voor extramurosactiviteiten, hoe beter. In mei moest hij gedwongen worden om in Brussel zijn trofee voor de Proximus League speler van het jaar op te halen. Ex-team manager Michael Marcou: ‘De dag erna vroeg hij waar het prijzengeld was… Hij was niet zozeer geïnteresseerd in het geld, maar voor hem was die bonus vanzelfsprekend.’
ZUID-AFRIKAANS ICOON
In Zuid-Afrika groeit de populariteit van Tau op de sociale media exponentieel na zijn deal met het merk Puma en zijn uitverkiezing tot beste speler in 1B vorig seizoen. In de Regenboognatie is de algemene verwachting dat Tau tot een iconische speler bij Bafana Bafana kan uitgroeien. Keet: ‘Hij zal de komende jaren een belangrijke schakel worden bij de nationale ploeg en hij zal volgens mij in de voetsporen treden van jongens als Mark Fish, Shaun Bartlett en Lucas Radebe. Misschien wordt hij zelfs een van de beste aanvallers van Afrika. Tijdens de Afrika Cup was hij niet top – hij speelde toen op een ongewone positie – maar jullie hebben het beste van Percy nog niet gezien.’
Tau is gehecht aan twee zaken: Zuid-Afrika en zijn moeder. Een van die twee onderwerpen aansnijden, is voldoende om hem binnen de tien minuten in tranen te doen uitbarsten. Hij vindt het jammer dat hij in Zuid-Afrika niet goed zijn brood kon verdienen als profvoetballer, anders had hij zijn land nooit verlaten. Tijdens het seizoen telt hij de dagen af wanneer hij kan teruggaan naar zijn thuisland en hij rekent uit hoeveel tijd hij dan met zijn moeder zal kunnen spenderen. ‘Percy is religieus ingesteld en is heel familieminded’, aldus Hayes. ‘Zoals veel Zuid-Afrikanen was het begin van zijn leven een accumulatie van problemen. Voor zijn familie was scholing dus belangrijk. Vanuit hun oogpunt was studeren zelfs de enige manier om de puinhoop in Zuid-Afrika te kunnen omzeilen. Percy heeft voetbal kunnen combineren met studies – enkele maanden geleden behaalde hij zelfs zijn diploma – en zijn intelligentie ligt boven het gemiddelde. Maar van thuis uit heeft hij ook bepaalde waarden meegekregen. Hij zal bijvoorbeeld nooit een andere makelaar nemen om een deal te kunnen sluiten met een club. En dat soort mensen kom je zelden tegen in de voetbalwereld.’
Hoe Tau Mamelodi aan de Afrikaanse Champions League hielp
Na drie jaar anoniem rondploeteren in Zuid-Afrika kent Percy Tau in de zomer van 2016 zijn grote doorbraak bij Mamelodi Sundowns. Hij heeft er net een uitleenbeurt van een seizoen opzitten bij tweedeklasser Witbank Spurs wanneer hij half juli vanuit het niets een plek op de bank krijgt in de Champions Leaguematch tegen het Egyptische Zamalek. Trainer Pitso Motsimane zit verlegen om een echte nummer negen en hij komt ten einde raad uit bij Tau. Hlompho Kekana herinnert zich nog goed hoe Tau zich in het team gekletst heeft. ‘Percy zei: ‘Coach, ik kan in de spits spelen. Geef mij maar een kans.’ Iedereen schoot toen in de lach want we wisten dat Percy meer de man was van de assists. Tegen Zamalek mocht hij het veld op bij een 1-1 stand en we stuurden bijna alle ballen naar hem. We hadden nooit een spits in hem gezien, maar in die wedstrijd heeft hij getoond dat hij ook in zijn eentje zijn plan kon trekken vooraan. We hebben die match met 2-1 gewonnen en vanaf dan was hij vaak onze aanvalsleider. Maar hij kon evengoed op rechts spelen in een 4-3-3, als valse nummer negen of op de tien. Hij kon eigenlijk alle aanvallende posities aan.’
In de halve finale krijgt Mamelodi Sundowns Zesco United uit Zambia voorgeschoteld. Tau start in de basis en wordt negentig minuten lang geschaduwd, vermorzeld en geschopt door twee potige verdedigers. De ploegmaats van Tau verwachten dat hij op elk moment uit elkaar valt of zijn hoofd verliest, maar hij voetbalt alsof hem niets kan overkomen. Hij kan niet verhinderen dat Kabo Yellow met 2-1 verliest en een week later neemt hij revanche in het eigen Lucas Moripe Stadium. ‘Ik zag Percy voor het eerst met het hoofd scoren’, lacht Kekane. ‘Hij sprong op tussen twee verdedigers en knikte de bal met veel gevoel tegen de netten. We wonnen met 2-0 en in de finale troffen we opnieuw Zamalek. De eerste match moesten we thuis afwerken en dat zag niemand zitten. Behalve Percy. Hij heeft ons toen opgepept. ‘Gasten, laten we twee of drie keer scoren en dan kunnen we op cruisecontrol de terugmatch spelen.’ Ik weet niet of Percy dat echt meende, maar zijn peptalk werkte. Het werd 3-0 – onder andere dankzij een corner die Percy spontaan in elkaar had geknutseld – en na een 1-0 nederlaag in Egypte pakten we de Champions League. ‘
