Hij was al drie keer wereldkampioen en ook nu weer is het parcours in Yorkshire op zijn lijf geschreven. Toch hangen er twijfels rond Peter Sagan. Zoals heel het jaar al.
Het decor vanop de bergkam oogt spectaculair. Aan weerszijden ligt in de diepte een meer uitnodigend te schitteren in de zon. Eromheen groene flanken, getooid met coniferen. In Park City, een van de locaties tijdens de Olympische Winterspelen van Salt Lake City in 2002, is Yorkshire nog ver weg, ook al zijn we al 10 september.
Peter Sagan komt over hobbelige keien op zijn mountainbike de bergrug naar beneden gedenderd. Hij lijkt zich te amuseren. Peter de Acrobaat, Peter de Pleziermaker, Peter de Onbezorgde. Het is de ex-wereldkampioen zoals iedereen hem jarenlang kende. Of beter gezegd: dacht te kennen. Het voorbije jaar is immers een heel ander beeld van hem opgehangen.
De populaire Slovaak werd in de pers aan bijna psychoanalytische dissecties onderworpen. De conclusies waren vlijmscherp. De futloos overkomende Sagan hield zogezegd niet meer van zijn vak, hij kon het niet meer opbrengen om door de muur te gaan, hij vertoonde tekenen van een burn-out.
Het waren evenveel pogingen om een antwoord te geven op de vraag wat er aan de hand was met Sagan. Want dat Sagan niet meer Sagan was, dat kon je alleen al aan zijn uitslagen aflezen, toch? Aan het einde van het klassieke voorjaar stond de Slovaak met slechts één streepje achter zijn naam, een ritje in de Tour Down Under op 17 januari. Dat was hem in heel zijn profcarrière, begonnen in 2010, maar één keer eerder overkomen: in 2015, een etappezege in Tirreno-Adriatico.
Die lente van 2015 was de aanleiding geweest om het geweer drastisch van schouder te veranderen. Op aanraden van zijn manager Giovanni Lombardi trok Sagan na dat voorjaar een streep onder zijn samenwerking met de Amerikaanse trainer Bobby Julich om in zee te gaan met Francisco ‘Patxi’ Vila. Onder impuls van de Spaanse Bask begon de Slovaak in zijn voorbereidingsprogramma’s hoogtestages in te lassen. Een nieuwe aanpak die hem geen windeieren legde. Eind 2015 behaalde hij in Richmond, na zo’n stage in de VS, zijn eerste van drie opeenvolgende wereldtitels. Het voorjaar erop zou hij met de Ronde van Vlaanderen zijn eerste monumentale klassieker binnenrijven.
Doordat hij graag hard op de pedalen trapt en dat ook goed kan, is Peter Sagan geworden wat hij helemaal niet wou zijn: een beroemdheid.
Signeren op de Tourmalet
Sindsdien won Sagan ieder jaar minstens één Vlaamse voorjaarskoers en ontpopte hij zich, meer nog dan Greg Van Avermaet, op dat wedstrijdterrein als dé referentie. Tot dit voorjaar dus de zegeteller begon te stokken. Sagans troon kwam vacant te staan en werd algauw stormenderhand ingenomen door het nieuwe fenomeen Mathieu van der Poel, de Sagan van de Lage Landen. In de zeven eendagswedstrijden die Sagan dit voorjaar reed, stond hij niet één keer op het podium. Een herhaling van zijn voorjaar 2015, toen hij in de klassiekers naar eigen zeggen rondreed ‘als een dweil’. Een lijdensweg ook die nodeloos werd gerekt tot in de Ardennenklassiekers, waar hij twee keer de finish niet haalde en één keer forfait gaf.
‘Natuurlijk hadden we bij de start van het voorseizoen op meer gehoopt, maar je moet ook verder kijken dan de resultaten’, neemt ploegleider en Slovaaks bondscoach Jan Valach zijn landgenoot in bescherming. ‘In Milaan-Sanremo kwam Peter als tweede boven op de Poggio na JulianAlaphilippe en in de sprint was hij vierde. Hij deed dus mee voor de overwinning. In de E3 zat hij in de groep van de favorieten achter BobJungels toen hij op de laatste helling door een technisch probleem eraf moest. Wat kon hij nog doen op twintig kilometer van de finish? In Gent-Wevelgem heeft hij heel de dag dapper in de aanval gestreden, maar door de felle tegenwind na de laatste beklimming van de Kemmelberg had een vlucht van vijf geen kans ( Kristoff won in de sprint, nvdr). In de Ronde van Vlaanderen maakte hij deel uit van de favorietengroep waar AlbertoBettiol uit weggereden is. En ook in Parijs-Roubaix toonde hij hoe sterk hij is en deed hij tot de op twee na laatste kasseistrook mee voor de overwinning, het was ook een moeilijke situatie in een groep met twee Quick-Steps ( Gilbert en Lampaert, nvdr).’
Zelfs een kampioen heeft niet altijd een pasklaar antwoord wanneer tegenslag hem op het slechtst denkbare moment overvalt, zegt Valach. ‘Peter was in topvorm en klaar voor het voorjaar tot hij juist voor Tirreno-Adriatico ( midden maart, nvdr) op hoogtestage ziek werd. Door dat maagvirus zou hij zeven dagen lang zijn fiets niet aanraken. Een cruciale periode in de opbouw, waardoor hij in de eerste klassiekers na 240 kilometer op beslissende momenten net een tikkeltje tekortkwam of een kleine crisis kende. Peter heeft dat willen rechttrekken, wat op zo’n korte periode niet meer kon. Uiteindelijk heeft hij Luik-Bastenaken-Luik laten varen om wat rust te nemen.’
Die break na de klassiekers zou Sagan goed doen. Bij de competitiehervatting knoopte hij weer met winnen aan: een rit in de Ronde van Californië, een rit en de puntentrui in de Ronde van Zwitserland en vooral een rit in de Tour met daarbovenop een zevende recordzege in het puntenklassement. Dat hij in volle beklimming van de Tourmalet de tijd nam om op de fiets zijn boek te signeren, was voor velen het bewijs dat zijn koersplezier niet verdwenen was.
Last van schouders
Sagan gaf de indruk weer Sagan te zijn, maar toch is de twijfel blijven regeren. Net zoals zijn naakte uitslagen nog steeds tot nadenken stemmen. Zondag, aan de start van zijn tiende WK bij de elite, zal Sagan slechts vier seizoenszeges tellen. Nooit vond hij moeilijker de weg naar winst dan dit seizoen.
Zijn non-believers verwijzen naar een uitspraak die de renner afgelopen winter liet optekenen: ‘Soms is het gewoon allemaal wat veel. Ik ben blij dat het voor mij nog maar een paar jaar duurt. Het is onmogelijk voor mij om nog vijftien jaar in deze wielerwereld te moeten doorbrengen.’ Tot nader order blijft de 29-jarige Sagan nog minstens tot eind 2021 in het peloton, een verbintenis met Bora-Hansgrohe die hij vorig jaar aan de vooravond van het WK in Innsbruck onderschreef.
Aan het eind van dat WK zou Sagan voor het vierde jaar op rij zijn opwachting maken op het podium. Voor één keer niet om zichzelf in de regenboogtrui te hullen, maar om zijn opvolger Alejandro Valverde te feliciteren. Sagan was naar het WK afgezakt om zijn trui eer te bewijzen, goed beseffend dat het klimparcours in Innsbruck zijn petje te boven ging.
Hoewel hij op bijna honderd kilometer van de finish al uit de wielen werd gereden, oogde hij na afloop opgelucht. ‘Een last valt van mijn schouders’, vertelde hij. Eindelijk had hij het gevoel dat een spiraal tot stoppen was gebracht die in de loop der jaren almaar sneller was gaan draaien en in 2018 zelfs zijn huwelijk op de klippen had doen lopen.
Nog voor hij een eerste keer wereldkampioen was geworden, vertrouwde Sagan Sport/Wielermagazine al toe hoezeer de verplichte nummers voor sponsors en media op hem wogen. Op trainingskamp in Toscane eind 2013 vertelde hij: ‘Soms heb ik de indruk dat er in mijn agenda geen ruimte meer overblijft buiten het wielrennen. Ik zou graag meer tijd kunnen doorbrengen met mijn familie en vrienden. Ergens gaan waar ik niet bekend ben. Het is allemaal heel snel gegaan voor mij. Ik had dit nooit verwacht. Ik had zelfs nooit gedacht dat er een profcarrière voor mij was weggelegd.’
Hoe laconiek en ongeïnteresseerd hij zich sindsdien tijdens persconferenties en interviews ook opstelde, aan de tsunami van aanvragen is nooit een einde gekomen. In een poging alles te stroomlijnen werd een managementteam om hem heen gebouwd, maar zijn status van (ex-)wereldkampioen belette hem op adem te komen. Bovendien moest ook de marketingmachine blijven draaien: PS is een merk geworden.
Tegenover een miljonairswedde staan nu eenmaal verplichtingen. Zoals: op een rustdag in de Tour eerst een paar uur fietsen met de sponsors om je vervolgens nog tot zes uur ’s avonds met hen te moeten inlaten, terwijl gele trui Julian Alaphilippe zoveel mogelijk in bed probeert te blijven. ‘Het zijn de sponsors die ons werk mogelijk maken, je bent verplicht de deuren voor hen open te zetten. Maar het is nu zeker al twee jaar dat Peter dat beu is’, aldus een stem bij Bora-Hansgrohe in het Italiaanse BiciSport.
Onbewoond eiland
Doordat hij nu eenmaal graag hard op de pedalen trapt en dat toevallig ook goed kan, is Peter Sagan geworden wat hij helemaal niet wou zijn: een beroemdheid. ‘Roem heeft me nooit geïnteresseerd. De roem is gekomen met het geld. Geld is belangrijk, maar niet alles. Het geeft je meer mogelijkheden om te kiezen hoe je wilt leven. Maar ik denk dat ik zelfs op een onbewoond eiland zonder een euro gelukkig zou zijn, als ik om mij heen maar de mensen heb die voor mij belangrijk zijn, en iets om te eten.’
Sinds de Tour is het Sagan min of meer gelukt om van de radar te verdwijnen. Terwijl Mathieu van der Poel op Britse wegen zijn status van WK-topfavoriet in de verf zette, bleef het betrekkelijk stil rond de Slovaak. Sinds de Tour kwam hij slechts vijf keer in competitie, met opvallend genoeg niet één rittenwedstrijd. Dat is een WK-aanloop die hij alleen in het olympisch jaar 2012 al eens uitprobeerde en toen in Valkenburg resulteerde in een veertiende plaats. ‘Peter was moe na de Tour’, legt Valach uit. ‘Hij had behoefte aan rust.’
Vraag is of Sagan aan de voorbije weken voldoende heeft gehad om de batterijen weer op te laden. Nauwelijks een week na de slotrit op de Champs-Elysées vertoefde Sagan al in … Panama. Als special guest mocht, of moest, hij er met een groep Latijns-Amerikaanse klanten en architecten van Hansgrohe deelnemen aan een recreantentocht tussen de Stille en de Atlantische Oceaan.
Is Sagan mentaal klaar om opnieuw een winter geleefd te worden in een historische vierde regenboogtrui? Draait het in zijn leven echt weer om enjoying, zoals hij op zijn socialemediakanalen beweert? Of zijn de beelden van zijn mountainbikeavonturen in Park City slechts veredelde pogingen om de perceptie te beïnvloeden en voelt hij zich in werkelijkheid de slaaf van de sponsornamen in de begeleidende tekst?
